ارائه چارچوب مفهومی و تحلیلی راهبردهای مدیریت آب کشاورزی با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامه‌ریزی راهبردی و مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 1. دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی فناوری و کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج،

2 استاد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی فناوری و کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، تهران، ایران.

چکیده

مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی در سامانه‌های منابع آب به‌منظور رسیدن به توسعه پایدار با در نظر گرفتن مؤلفه‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست­محیطی، منابع و مصارف محقق خواهد شد. بر این اساس در مطالعه حاضر یک چارچوب مفهومی در قالب برنامه‌ریزی راهبردی در تلفیق با مدل‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره برای توسعه راهبردهای پایدار مدیریت آب کشاورزی پیشنهاد شد. برنامه اقدامات پیشنهادی بر اساس سیاست‌های اجرایی مدیریت عرضه و تقاضای آب در جهت افزایش بهره‌وری آب شامل توسعه و بهسازی ساختار سامانه منابع آب شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود، بهبود مدیریت بهره‌برداری و نگهداری از سامانه منابع آب شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود، مدیریت زیست‌محیطی و استحصال از منابع آب داخلی سامانه منابع آب موردمطالعه بیان گردید که این برنامه اقدامات به‌صورت مکانی در قالب نقشه‌های پهنه‌بندی شده در سطح نواحی عمرانی شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود ارائه شد. سپس، به‌منظور اولویت‌بندی برنامه اقدامات در نواحی عمرانی شبکه آبیاری و زهکشی سفیدرود شامل ناحیه عمرانی مرکزی، ناحیه عمرانی شرق و ناحیه عمرانی فومنات به‌عنوان گزینه‌های تصمیم‌گیری از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره فازی استفاده شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد کل حجم آب مصرفی سالانه اراضی آبی در شرایط نرمال در حدود 8/1 میلیارد مترمکعب برآورد شده است که از این میزان در حدود 1707 میلیون مترمکعب (%95)‌ از منابع آب سطحی و 90 میلیون مترمکعب (%5)‌ از منابع آب زیرزمینی است. نتایج مدل نشان داد که ناحیه عمرانی فومنات با شاخص معادل 151/0 به‌عنوان اولویت اول ازنظر اجرای برنامه اقدامات مکانی انتخاب‌ شد. بر اساس نتایج تحلیل مدل، در پنج سناریوی وزن‌دهی از کل هفت سناریوی موجود، ناحیه عمرانی فومنات در رتبه اول ازنظر اجرای برنامه اقدامات مدیریت عرضه و تقاضا قرار گرفت. بنابراین می‌توان عنوان کرد با توجه به اینکه یکی از اصول اولیه مدیریت، اطلاع از اولویت‌های مدیریتی است، این الگو و نتایج حاصل از آن می‌تواند راهکار مناسبی جهت اعمال مدیریت پایدار منابع و مصارف آب در سامانه‌های منابع آب بزرگ‌مقیاس باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual and Analytical Framework of Agricultural Water Management Strategies using an Integrated Approach of Strategic Planning and Multi-Criteria Decision-Making Model

نویسندگان [English]

  • Ahmad Radmehr 1
  • Omid Bozorg-Haddad 2
1 Ph.D. Candidate, Dept. of Irrigation and Reclamation Engineering, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, College of Agriculture and Natural Resources, Univ. of Tehran, Karaj, 3158777871 Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Dept. of Irrigation and Reclamation Engineering, Faculty of Agricultural Engineering and Technology, College of Agriculture and Natural Resources, Univ. of Tehran, Karaj, 3158777871 Tehran, Iran
چکیده [English]

Sustainable water resources management in order to achieve sustainable development will be realized considering social, economic, environmental, water resource, and consumption components. Accordingly, in the present study, a new conceptual framework in the form of fuzzy strategic planning in combination with multi-criteria spatial decision-making models was proposed for the development of sustainable agricultural water management strategies. Proposed action plans based on executive policies of water supply and demand management to increase water productivity, including the development and rehabilitation of the physical structure of water resources system of Sefidrood irrigation network, improvement of operation management and maintenance of water resources system of Sefidrood irrigation network, wastewater management and water withdrawal from the internal water resources of Sefidrood system. Also, the action plans were presented spatially in the form of zoning maps at the level of irrigation zones of the Sefidrood irrigation network. Then, in order to prioritize the action plan in the irrigation zones of the Sefidrood irrigation network fuzzy multi-criteria decision model was used. The results of the model showed that the Fumanat irrigation zone with an index value of 0.151 was selected as the first priority in terms of spatial action plans. The results of sensitivity analysis showed that in five scenarios out of seven available scenarios, the Fumanat irrigation zone was ranked first in terms of implementation of supply and demand management action plan. Therefore, it can be said that considering that one of the basic principles of management is the knowledge of management priorities, this model and the results can be a good solution for the implementation of sustainable management of water resources and consumption in large-scale water resources systems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Planning
  • Action Plan
  • Supply and Demand Management
  • Multi-Criteria Decision Making
  • Sefidroud Irrigation and Drainage Network

مراجع

Abbasi, N., Bahramloo, R. and Movahedan, M. (2015). Strategic planning for Remediation and Optimization of Irrigation and Drainage Networks: A case study of Iran. Proc. Agriculture and Agricultural Science, 4, 211-221.
Abdallah, M., Hamdan, S. and Shabib, A. (2020). A multi-objective optimization model for strategic waste management master plans. Journal of Cleaner Production, 124714.
Abdelhaleem, F., Basiouny, M., and Mahmoud, A. (2021). Application of remote sensing and geographic information systems in irrigation water management under water scarcity conditions in Fayoum, Egypt. Journal of Environmental Management., 299, 113683.  
Akhmouch, A. and Correia, F. N. (2016). The 12 OECD Principles on Water Governance – When science meets policy. Utilities Policy, 43(Part A), pp. 14-20.
Baccour, S., Albiac, J., Kahil, T., Esteban, E., Crespo, D., and Dinar, A. (2021). Hydroeconomic modeling for assessing water scarcity and agricultural pollution abatement policies in the Ebro River Basin, Spain. Journal of Cleaner Production., 327, 129459.
Barbosa, M.C., Alam, K. and Mushtaq, S. (2016). Water policy implementation in the state of São Paulo, Brazil: Key challenges and opportunities. Journal of Environmental Science & Policy, 60, pp. 11-18.
Barrett, S.M. (2004). Implementation studies: time for a revival? Personal reflections on 20 years of implementation studies. Journal of Public Administration, 82(2), pp. 249-269.
Baumgartner, R.J. and Korhonen, J. (2010). Strategic thinking for sustainable development. J. Sustain. Dev., 18(2), 71-75.
Baumgartner, R. and Rauter, R. (2016). Strategic perspective of corporate sustainability management to develop a sustainable organization. J. Cleaner Production., 141(1), 81-92.  
Chang, H.H. and Huang, W.C. (2006). Application of a quantification SWOT analytical method.  Journal of Mathematical and Computer Modelling, 43, 158-169.
Conrad, C., Usman, M. and Schönbrodt-Stitt, S. (2020). Remote sensing based assessments of land use, soil and vegetation status, crop production and water use in irrigation systems of the Aral Sea Basin. Journal of Water Security, 11, 100078.
David, F.R. (2011). Strategic management: concepts and cases. Upper Saddle River (NJ): Prentice Hall.
Gallego-Ayala, J. and Ju´ızo, D. (2011). Strategic implementation of integrated water resources management in Mozambique: an A’WOT analysis. Journal of Phys Chem Earth, 36(14–15), 1103–1111.
Garcia, L.E. (2008). Integrated water resources management: A small step for conceptualists, a giant step for practitioners. Journal of Water Resources Development, 24(1), 23-36.
Gaur, T., Biggs, W., Gumma, M. K., Parthasaradhi, G. and Turral, H. (2008). Water scarcity effects on equitable water distribution and land use in a major irrigation project-case study in India. ASCE Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 134:1 (26).  
Gosling, S. N. and Arnell, N. W. (2016). A global assessment of the impact of climate change on water scarcity. Journal of Climatic Change, 134: 371-385.
Hughes, D. A. and Farinosi, F. (2020). Assessing development and climate variability impacts on water resources in the Zambezi River basin. Simulating future scenarios of climate and development. Journal of Hydrology, 32, 100763.
Hartmann, T. and Spit, T. (2014). Frontiers of land and water governance in urban regions. Journal of Water International 39(6), pp. 791-797.
Kahraman, C., Demirel, N.C. and Demirel, T. (2007). Prioritization of e-Government strategies using a SWOT-AHP analysis: the case of Turkey. European Journal of Information Systems, 16, 284-298.
Kajanus, M., Leskinen, P., Kurttila, M. and Kangas, J. (2012). Making use of MCDS methods in SWOT analysis: lessons learnt in strategic natural resource management. Journal of Forest Policy and Economics, 20, 1-9.
Lautze, J., de Silva, S., Giordano, M. and Sanford, L. (2011). Putting the cart before the horse: Water governance and IWRM. Natural Resources Forum: A United Nations Development Journal, 35(1), pp. 1-8.
Li, X., Zhang, C. and Huo, Z. (2020). Optimizing irrigation and drainage by considering agricultural hydrological process in arid farmland with shallow groundwater.  Journal of Hydrology, 585, 124785.
Loucks, D. P. (2000). Sustainable water resources management. Water Int. Taylor & Francis.
Malczeweski, J. (1999). GIS and Multicriteria Decision Analysis. Wiely & Sons.
Meza, I., Eyshi Rezaei, E., Siebert, S., Ghazaryan, G., Nouri, H., Dubovyk, O., Gerdener, H., Herbert, C., Kusche, J., Popat, E., Rhyner, J., Jordaan, A., Walz, Y., and Hagenlocher, M. (2021). Drought risk for agricultural systems in South Africa: Drivers, spatial patterns, and implications for drought risk management. Journal of Science of the Total Environment., 799, 149505.  
Mitchell, B. (2011). The implementation gap: From policy to action. Published in: Water Innovation Forum Report: A competitive and innovative agriculture sector. London: Lawrence National Centre for Policy and Management.
Pahl-Wostl, C., Holtz, G., Kastens, B. and Knieper, C. (2010). Analyzing complex water governance regimes: The Management and Transition Framework. Journal of Environmental science and policy, 13(7), pp. 571-581.
Pahl-Wostl, C., Arthington, A., Bogardi, J., Bunn, S. E., Hoff, H., Lebel, L., Schlüter, M., Nikitina, E., Palmer, M., Poff, L.N., Richards, K., Schulze, R., St-Hilaire, A., Tharme, R., Tockner, K. and Tsegai, D. (2013). Environmental flows and water governance: managing sustainable water uses. Journal of Current Opinion in Environmental Sustainability, 5(3), pp. 341-351.
Petousi, I., Fountoulakis, M., Papadaki, A., Sabathianakis, I., Daskalakis, G., Nikolaidis, N. and Manios, T. (2017). Assessment of water management measures through SWOT analysis: the case of Crete Island, Greece. Journal of Environmental Science, 2, 59–622.
Portoghese, I., Giannoccaro, G. and Pagano, A. (2020). Modeling the impact of volumetric water pricing in irrigation districts with conjunctive use of water of surface and groundwater resources. Journal of Agricultural Water Management, 244, 106561.
Rachid, G. and Fadel, M. E. (2013). Comparative SWOT analysis of strategic environmental assessment systems in the Middle East and North Africa region. Journal of Environmental Management, 125, 85-93.
Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process. International Journal of Services Sciences, 1(1), 83–98.
Srdjevic, Z., Bajcetic, R. and Srdjevic, B. (2012). Identifying the criteria set for multi criteria decision making based on SWOT/PESTLE analysis: a case study of reconstructing a water intake structure. Journal of Water Resource. Management, 26 (12), 3379-3393.
Thaler, T., Nordbeck, R. and Seher, W. (2020). Cooperation in flood risk management: understanding the role of strategic planning in two Austrian policy instruments. Journal of Environmental Science & Policy, 114, 170-177.
Tortajada, C. (2010). Water governance: some critical issues. International Journal of Water Resources Development, 26 (2), pp. 297-307.
Tropp, H. (2007). Water governance: trends and needs for new capacity development. Journal of Water Policy, 9(2), pp. 19-30. 
Tziritis, E., Panagopoulos, A. and Arampatzis, G. (2014). Development of an operational index of water quality (PoS) as a versatile tool to assist groundwater resources management and strategic planning. Journal of Hydrology, 517 (339-350).
Venot, J., Reddy, V. R. and Umapathy, D. (2010). Coping with drought in irrigated South India: Farmers’ adjustments in Nagarjuna Sagar. Journal of Agricultural Water Management, 97(10), 1434-1442.
Vermillion, D.L. (2003). Irrigation Sector Reform in Asia: From patronage under participation to empowerment with partnership. In Asian Irrigation in Transition. New Delhi: Sage publications.
Yang, D., Wang, X. and Kang, J. (2018). SWOT Analysis of the Development of Green Energy Industry in China: Taking Solar Energy Industry as an Example. 2nd International Conference on Green Energy and Applications (ICGEA), 103-107.
Yuksel, I. and Dagdeviren, M. (2007). Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis: a case study for a textile firm. Journal of Information Sciences, 177, 3364-3382.
 
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 52، شماره 11
بهمن 1400
صفحه 2875-2896

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار