غربالگری ارقام برنج بر اساس توانایی جذب روی در اراضی شالیزاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

2 دانشیار موسسه تحقیقات برنج کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت، ایران

چکیده

برای مقابله با اثرات منفی گسترده کمبود روی بر عملکرد برنج و تندرستی بخش عمده مردمی که برای تغذیه به این محصول وابسته می‌باشند، یافتن ارقام مقاوم به کمبود روی بسیار ضروری و موثر خواهد بود. بدین منظور آزمایش مزرعه‌ای طی سال‌های زراعی 1396 و 1397 در مزرعه‌ای واقع در روستای پس‌ویشه شهرستان رشت استان گیلان به صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل کودپاشی پایه (کاربرد خاکی) کود سولفات روی به عنوان کرت اصلی در دو سطح (0 و 20 کیلوگرم در هکتار سولفات روی) و رقم به عنوان کرت فرعی در 27 سطح (شامل ارقام محلی و اصلاح شده و لاین‌های امید بخش) بودند. نتایج نشان داد که افزودن روی  به خاک بر بسیاری از صفات اندازه­گیری شده و اثر متقابل رقم × میزان روی موجود در خاک نیز برای همه صفات به استثنای طول و عرض برگ پرچم معنی‌دار بود. پایین‌ترین و بالاترین مقدار جذب روی در اندام‌های گیاهی در تیمار عدم کاربرد سولفات‌ روی به ترتیب به لاین RI18430-2 (هاشمی × صالح) و رقم کادوس تعلق داشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که پایین­ترین و بالاترین جذب روی در اندام­های گیاهی در تیمار کاربرد سولفات‌ روی به ترتیب به دو لاین RI18432-2 (محمدی × صالح) و RI18431-1 (آبجی‌بوجی × صالح) تعلق داشته و سه رقم یا لاینی که به ترتیب بالاترین جذب روی در اندام‌های گیاهی را در تیمار کاربرد 20 کیلوگرم در هکتار سولفات روی به خود اختصاص داده­اند عبارتند از لاین‌های RI18432-2(محمدی × صالح) و RI18430-22 (هاشمی × صالح) و رقم اهلمی‌طارم بودند. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون مکانی (GGE Biplot) نشان داد که در هر دو سطح روی (عدم مصرف و کاربرد 20 کیلوگرم در هکتار سولفات روی ) ارقام گوهر، کادوس و خزر از نظر میزان جذب روی رتبه‌‌های 1 تا 3 را کسب نمودند. ارقام صالح، دیلمانی، گیلانه و لاین RI18430-1 (هاشمی × صالح) نیز در هر دو سطح روی از رتبه‌های بالا برخوردار بودند. بنابراین برای آزمایش‌های آینده می‌توان از این ارقام به‌عنوان ارقام یا لاین‌های مناسب برای رشد در شرایط کمبود روی بهره جست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Screening Rice Varities for Higher Zn Efficiency in Paddy Field

نویسندگان [English]

  • Shahram MahmoudSoltani 1
  • Mehrzad Allagholipoor 2
1 Assistant Professor, Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension, Rasht, Iran
2 Associate Professor of Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and extension, Rasht, Iran ,
چکیده [English]

To counteract the widespread negative effects of zinc deficiency on rice yield and the health of the majority of people who depend on this crop for nutrition, it will be necessary and effective to find cultivars resistant to zinc deficiency. For this purpose, field experiments during the crop years of 1396 and 1397 in farm located in the village of Pas-visheh, Rasht city, Gilan province,  A two factors split plot experiment was conducted in a completely randomized design with three replications. Experimental factors include soil application of zinc sulfate fertilizer as the main plot in two levels (0 and 20 kg  ha-1 zinc sulfate) and cultivar as a sub-plot in 27 levels (including local and improved cultivars and promising lines). The results showed that the Zn application  and its interaction with  cultivar waere significant for all measured  traits except the length and width of the flag leaf. The lowest and highest values ​​of zinc uptake in plant organs in the treatment of non-application of zinc sulfate belonged to line RI18430-2 (Hashemi × Saleh) and Kadous cultivar, respectively. Comparison of the mean of treatments showed that the lowest and highest zinc uptake in plant organs in the treatment of zinc sulfate application belonged to two lines RI18432-2 (Mohammadi × Saleh) and RI18431-1 (Abji Boji × Saleh), respectively and three cultivars or lines that have the highest zinc uptake in plant organs in the application of 20 kg / ha of zinc sulfate are RI18432-2 (Mohammadi × Saleh) and RI18430-22 (Hashemi × Saleh) and Ahlemi-Tarom cultivar, respectively. The results of the GGbiPlot analysis  showed that in both levels of zinc (control and application of 20 kg per hectare of zinc sulfate) Gohar, Kadous and Caspian cultivars have been ranked 1 to 3 in terms of Zn efficiency. Saleh, Dilmani, Gilaneh and RI18430-1 (Hashemi × Saleh) cultivars were also ranked as high Zn efficient cultivars and line in both levels. Therefore, for future research works, these cultivars are suitable for cultivattion on Zn deficiency paddy soils or selection of  higher Zn uptake cultivar(s) for rice grain quality purpose.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rice
  • Zinc
  • Varietal Screening
  • Grain Yield

مراجع

Amacher, M. C. (1996). Micronutrients. Methods of Soil Analysis Part 3—Chemical Methods, 739-768.
Bouis, H.E. and Welch, R.M.(2010). Biofortification—a sustainable agricultural strategy for reducing micronutrient malnutrition in the global south. Crop science, 50, pp.S-20.
Cakmak, I. (2008). Enrichment of cereal grains with zinc: agronomic or genetic biofortification?. Plant and Soil, 302(1-2), pp.1-17.
Depar, N., Rajpar, I., Memon, M.Y. and Imtiaz, M. (2011). Mineral nutrient densities in some domestic and exotic rice genotypes. Pakistan Journal of Agriculture: Agricultural Engineering Veterinary Sciences (Pakistan).
Dobermann, A. (2000). Rice: Nutrient disorders & nutrient management. Int. Rice Res. Inst..
Guilani, G., Siyadat, S.A., and Fathi, G. (2003). Effect of seedling age and density on yield and yield component of three rice cultivar at Khozestan conditions. Final report of Rice research institute of Iran.
Hazra, G.C., Saha, B., Saha, S., Dasgupta, S., Adhikari, B. and Mandal, B. (2015). Screening of rice cultivars for their zinc biofortification potential in Inceptisols. J. Indian Soc. Soil Sci, 63(3), pp.347-357.
Impa, S.M., Morete, M.J., Ismail, A.M., Schulin, R. and Johnson-Beebout, S.E. (2013). Zn uptake, translocation and grain Zn loading in rice (Oryza sativa L.) genotypes selected for Zn deficiency tolerance and high grain Zn. Journal of experimental botany, 64(10), pp.2739-2751.
Jiang, W., Struik, P.C., Lingna, J., Van Keulen, H., Ming, Z. and Stomph, T.J. (2007). Uptake and distribution of root-applied or foliar-applied 65Zn after flowering in aerobic rice. Annals of Applied Biology, 150(3), pp.383-391.
Khan, P., Memon, M.Y., Imtiaz, M., Depar, N., Aslam, M., Memon, M.S. and Shah, J.A. (2012). Determining the zinc requirements of rice genotype Sarshar evolved at NIA, Tandojam. Sarhad Journal of Agriculture, 28(1), pp.1-7.
Khan, R., Gurmani, A.R., Khan, M.S. and Gurmani, A.H. (2007). Effect of zinc application on rice yield under wheat rice system. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(2), pp.235-239.
Mahmoud Soltani, S., Allagholipoor, M., Shakoori Katigari, M., Paykan, M., Shabanzadeh, M., Attar, A., Poorsafar Tabalvandi, A. and Keshtekar, F. (2020). Effect of Soil and Foliar Application of Zinc Sulfate Fertilizer on Zn and Protein Content of Grain, and Zn Content of Rice Tissues at Different Growth Stages. Iranian Journal of Soil Research 43 (3):311-330.
Mahmoudsoltani, S. (2018). Zinc deficiency, causes, symptoms and solutions. Technical Bulletin. Rice research institute of Iran: 31p.
Mahmoudsoltani, S. (2020). Zn biofortification, grain protein content, and zinc and phosphorus content of rice tissues at different growth stages affected by zinc and phosphorus foliar application. Iran J Soil Water Res 51 (8):2065-2083.
MahmoudSoltani, S.,  Allahgholipoor,m.,Shakouri Katigari, m., and Poursafar Tabalvandani, A. (2020). Effect of Basal and Foliar Application of Zinc Sulphate Fertilizer on Zinc Uptake, Yield and Yield Components of Rice (Hashemi Cultivar).  J Iranian Journal of Soil and Water Research: 51 (4):1013-1026.
MahmoudSoltani, S. (2020). Effect of Foliar Application of Zinc and Phosphorous on Their Dynamic, Biofortification, and on Grain Protein Content of Two Rice Cultivars (Hashemi and Guilaneh). Iranian Iranian Journal of Soil, and Water Research, 51(8), pp.2065-2083.
Mahmoudsoltani, S., Mohamed, M.H., Samsuri, A., Syed, M. and Sharifah, K. (2017). Lime and Zn application effects on soil and plant Zn status at different growth stages of rice in tropical acid sulphate paddy soil. Azarian Journal of Agriculture, 4(4), pp.127-138.
Malakooti, M. J. and Tehrani, H. (1999). Sustainable agriculture and high yield with fertilizer consume in Iran. Soil and water research institute of Iran. Tehran. Iran.
Miller, B.C., Hill, J.E. and Roberts, S.R. (1991). Plant population effects on growth and yield in water‐seeded rice. Agronomy Journal, 83(2), pp.291-297.
Mohadesi, A., Allagholipoor, M., Bahrami, M., and Arefi, H. (2006). Introducing new rice variety, Shiroodi. The 9th Congress of Agronomy And Breeding. Trhran, Iran.
Naher, T., Sarkar, M.R., Kabir, A.H., Haider, S.A. and Paul, N.K. (2014). Screening of Zn-efficient rice through hydroponic culture. Plant Environ Dev, 3(2), pp.14-18.
Rahman, K.M., Chowdhury, M.A.K., Sharmeen, F., Sarkar, A., Hye, M.A. and Biswas, G.C. (2011). Effect of zinc and phosphorus on yield of Oryza sativa (cv. br-11). Bangladesh Res. Pub. J, 5(4), pp.315-358.
Rehman, H.U., Aziz, T., Farooq, M., Wakeel, A. and Rengel, Z. (2012). Zinc nutrition in rice production systems: a review. Plant and Soil, 361(1-2), pp.203-226.
SES (Standard Evaluation System for Rice). 2002. International Rice Research Institute (IRRI). 56pages.
Slaton, N.A., Norman, R.J. and Wilson Jr, C.E. (2005). Effect of Zinc Source and Application Time on Zinc Uptake and Grain Yield of Flood‐Irrigated Rice. Agronomy Journal, 97(1), pp.272-278.
Slaton, N.A., Wilson Jr, C.E., Ntamatungiro, S., Norman, R.J. and Boothe, D.L. (2000). Zinc seed treatments for rice. Zinc seed treatments for ric,. (476), pp.304-312.
Srivastava, P.C., Bhatt, M., Pachauri, S.P. and Tyagi, A.K. (2014). Effect of zinc application methods on apparent utilization efficiency of zinc and phosphorus fertilizers under basmati rice–wheat rotation. Archives of Agronomy and Soil Science, 60(1), pp.33-48.
Stomph, T.J., Hoebe, N., Spaans, E. and Van der Putten, P.E.L. (2011). October. The relative contribution of post-flowering uptake of zinc to rice grain zinc density. In 3rd International Zinc Symposium (pp. 10-14).
Swamy, B.M., Rahman, M.A., Inabangan-Asilo, M.A., Amparado, A., Manito, C., Chadha-Mohanty, P., Reinke, R. and Slamet-Loedin, I.H. (2016). Advances in breeding for high grain zinc in rice. Rice, 9(1), pp.1-16.
Teale, W.D., Paponov, I.A. and Palme, K. (2006). Auxin in action: signalling, transport and the control of plant growth and development. Nature reviews Molecular cell biology, 7(11), pp.847-859.
Turner, F.T. and Jund, M.F. (1991). Chlorophyll meter to predict nitrogen topdress requirement for semidwarf rice. Agronomy Journal, 83(5), pp.926-928.
Uphoff, N. (2005). The development of the System of Rice Intensification. Participatory research and development for sustainable agriculture and rural development, 3, pp.119-125.
Yan, W. and Kang, M.S. (2002). GGE biplot analysis: A graphical tool for breeders, geneticists, and agronomists. CRC press.
Yan, W. (2014). Crop variety trials: Data management and analysis. John Wiley & Sons.
Yin, H., Gao, X., Stomph, T., Li, L., Zhang, F. and Zou, C. (2016). Zinc concentration in rice (Oryza sativa L.) grains and allocation in plants as affected by different zinc fertilization strategies. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 47(6), pp.761-768.
Yoshida, S. and Benta, W.H. (1983). Potential productivity of field crops under different environments. IRRI, Los Banos, Philippines.
Yousefi, M. and Zandi, P. (2012). Effect of foliar application of zinc and manganese on yield of pumpkin (Cucurbita pepo L.) under two irrigation patterns. Electronic Journal of Polish Agricultural Universities. Series Agronomy, 15(4), pp.1-9.
Zou, C., Gao, X., Shi, R., Fan, X. and Zhang, F. (2008). Micronutrient deficiencies in crop production in China. In Micronutrient deficiencies in global crop production (pp. 127-148). Springer, Dordrecht.
 
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 52، شماره 7
مهر 1400
صفحه 1881-1901

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار