اثر نوع کاربری اراضی بر بندپایان مزوفون و برخی ویژگی‌های خاک (مطالعه موردی: منطقه چهارمله و تولومه استان ایلام)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی علوم آب و خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

2 استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

جانوران مزوفون­ خاک در اکوسیستم­های گوناگون با خُرد کردن مواد آلی در چرخه عناصر غذایی نقش دارند. کاربری­های گوناگون با دگرگونی در مقدار ورودی مواد آلی به خاک و تأثیرگذاری بر زیستگاه آنها در خاک بر جمعیت مزوفون خاک تأثیر می­گذارند. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه تأثیر سه کاربری جنگل (درختان بلوط)، کشاورزی (گندم) و مرتع (با گونه­های گیاهی گوناگون) بر فراوانی و گوناگونی مزوفون خاک و همچنین بر ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک در منطقه چهارمله و تولومه در استان ایلام بود. بر اساس یافته­های این پژوهش، پیامد شیوه کاربری زمین بر تمامی ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی خاک در سطح یک درصد معنی­دار گردید که بیانگر اهمیت کاربری­های گوناگون بر ویژگی­های خاک در زمین­های بررسی شده می­باشد. عمق خاک نیز برای دو لایه رویین (0-10 سانتی­متری) و زیرین (10-30 سانتی­متری) بر اغلب ویژگی­های خاک معنی­دار بود. برای مثال، ژرفای خاک بر میزان آهک (TNV) و رطوبت اشباع (SP) و درصد سیلت پیامد معنی­دار نداشت. برهمکنش شیوه کاربری و ژرفای خاک برای برخی از ویژگی­های شیمیایی نظیرpH و EC در سطح 1 درصد معنی­دار و برای P و K در سطح 5 درصد معنی­دار گردید. در برابر آن پیامد برهم­کنش تیمارها بر ویژگی­های فیزیکی به ترتیب برای تخلخل (n) و رس در سطح 1 درصد معنی­دار و برای رطوبت اشباع (SP)، ظرفیت زراعی (FC)، چگالی ظاهری (BD) و درصد شن در سطح 5 درصد معنی­دار گردید. در بررسی بندپایان مزوفون خاک، 24 گونه و 15 خانواده­ی گوناگون از حشرات، کنه­ها و شبه­عقرب­های خاک گردآوری و شناسایی شد. نتایج مربوط به حشرات و کنه­های مزوفون خاک نشان داد که پیامد کاربری زمین و لایه­های خاک بر حشرات و کنه­ها معنی­دار می­باشد. همچنین نتایج نشان داد نوع کاربری و عمق خاک به ترتیب بر همه راسته­های گوناگون بندپایان و راسته­های بندپایان به جزء راسته سخت­بالپوشان معنی­دار بوده است. یافته‌های بررسی فراوانی مزوفون خاک در سه شیوه کاربری نشان‌دهنده آن است که بیشترین فراوانی حشرات در لایه رویین خاک جنگل و کمترین فراوانی حشرات در لایه زیرین خاک چراگاه می­باشد. بیشترین فراوانی کنه­ها در لایه رویین خاک جنگل و کمترین فراوانی کنه­ها در لایه زیرین خاک کشاورزی می­باشد. با نگاه به فراوانی بالای پادمان و کنه­های خاکزی، بیشترین فراوانی آنها در هر دو لایه­های رویین و زیرین خاک جنگل دیده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Different Land Uses on Soil Micro-arthropods and Soil Properties (Case Study: Cheharmaleh and Tolomeh Region, Ilam Province)

نویسندگان [English]

  • Masoud Bazgir 1
  • Majid Mirabbalou 2
1 Assistant Professor, Department of Water Resources, College of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran
2 Department of Plant Protection, College of Agriculture, Ilam University, 69315–516, Iran
چکیده [English]

Soil mesofauna have important role in different ecosystems by organic matter breakdown and improvement nutrient cycling. Different types of land uses through variations in inputs of organic matter contents affect soil mesofauna communities and their habitation. The aim of this project was to study the effect of three kinds of land uses including forest (oak trees), agriculture (wheat) and pasture (different pasture species) on population and diversity of the soil mesofauna and on physical and chemical properties of the soil in Cheharmaleh and Tolomeh region in Ilam province. According to the results, the kind of land uses have a significant effect (α = 0.01) on all soil chemical and physical properties, indicating the importance of different land uses on soil characteristics in the study area. The soil depth for the top (0-10 cm) and sub (10-30 cm) layers also showed a significant effect (α = 0.01 and 0.05) on most of the soil properties. For example, the soil depth had no significant effect on lime content (TNV) from chemical properties and SP or silt percentage from physical properties. Interaction of the soil depth and the land use had significant effect on pH and EC at 1% level and on P and K at 5% level. In contrast, this interaction had significant effect on some physical characteristics such as porosity and clay percentage at 1% level and on SP, FC, BD and the sand percentage at 5% level. With respect to arthropods in the soil mesofauna, 24 species and 15 different families from insects, mites and pseudo scorpions were identified and collected. There was a significant effect on the insects and mites of the soil mesofauna affected by the land use and soil depth factors. In addition, there was a significant effect on all arthropods orders by different land use and soil depth, with the exception of beetles order. Based on the soil mesofauna communities, the most density of the insects found in the top layer of the forest soil and the least one in the sublayer of the range soil. The most density of mites was found in the top layer of the forest soil and the least one in the sublayer of the agricultural soil. The most density of mites and collembolan communities were found in the top and sub layers of the forest soil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acari
  • Collembola
  • Ilam
  • Land Use
  • mesofauna

مراجع

Andjus, L. (2007). The thrips fauna on wheat and on plants of the spontaneous flora in the bordering belt surrounding it. Acta Phytopathologica et Entomologica Hungarica, 39(1,3): 255–261.
Balla, S.A. and Davis, J.A. (1995). Seasonal variation in the macroinvertebrate fauna of wetlands of differing water regime and nutrient status on the Swan Coastal plain, Western Australia. Hydrobiologia, 299(2): 147–161.
Brown, G.G., Pasini, A., Benito, N.P., De Aquino, A.M. and Correia, M.E.F. (2001). Diversity and functional role of soil macrofauna communities in Brazilian no-tillage agroecosystems. International Symposium on Managing Biodiversity in Agricultural Ecosystems, 6: 310–328.
Carnol, M. and Bazgir, M. (2013). Nutrient return to the forest floor through litter and through fall under 7 forest species after conversion from Norway spruce. Forest Ecological Management, 309: 66–75.
Coleman, D.C., Crossley, D.A. and Hendrix, P.F. (2004). Fundamentals of soil ecology. Elsevier Academic Press.
Ferris, H., Venette, R.C. and Scow, K.M. (2004). Soil management to enhance bacterivore and fungivore nematode populations and their nitrogen mineralization function. Applied Soil Ecology, 24: 19–35.
Ghahari, H., Anlas, S., Sakenin, S., Ostovan, H. and Havaskary, M. (2009). Biodiversity of rove beetles (Coleoptera: Staphylinoidea: Staphylinidae) from the Arasbaran biosphere reserve and vicinity, northwestern Iran. Linzer biologische Beiträge., 41(2): 1949–1958.
Gongalsky, K.B., Gorshkova, I.A., Karpov, A.I. and Pokarzhevskii, A.D. (2008). Do boundaries of soil animal and plant communities coincide? A case study of a Mediterranean forest in Russia. European Journal of Soil Biology, 44(4): 355–363.
Johnson, N.F. and Triplehorn, C.A. (2004). Borror and Delong’s introduction to the study of insects. Thomson Press, California.
Hillel, D. and Rosenzweig, C. (2005). Desertification. In Encyclopedia of Soils in the Environment. D. Hillel, J.H. Hatfield, D.S. Powlson, C. Rosenzweig, K.M. Scow, M.J. Singer, and D.L. Sparks, Eds., vol. 1. Elsevier/Academic Press, 382–389.
Hopkins, S.P. (1997). Biology of Springtails (Insect: Collembola). Oxford University Press, Cambridge, UK.
Kiasari, S.H.M., SaghebTalebi, K.H., Rahmani, R. and Amoozad, M. (2011). Invertebrates diversity at natural and planted forests in sari region (in the depth of 0-10 cm of soil). Journal of Sciences and Techniques in Natural Resources, 6(2): 55–69. (In Farsi).
Krantz, G.W. and Walter, D.E. (2009). A Manual of Acarology. Third Edition, Texas Technology University Press,Texas, USA, 807 p.
Larsen, T., Schjonning, P. and Axelsen, J. (2004). The impact of soil compaction on euedaphic Collembola. AppliedSoilEcology, 26: 273–281.
Mahmoudi, M. and Hakimian, S. (1995). Fundamentals of Soil Science. Tehran University Press, 666 p. (In Farsi).
Mirab-balou, M. and Chen, X.X. (2010). A new method for preparing and mounting thrips for microscopic examination. Journal of Environmental Entomology, 32(1): 115–121.
Mirab-balou, M., Minaei, K. and Chen, X.X. (2013). An illustrated key to the genera of Thripinae (Thysanoptera, Thripidae) from Iran. Zookeys, 317: 27–52.
Ouedraogo, E., Mando, A. and Brussaard, L. (2006). Soil macrofauna affect crop nitrogen and water use efficiencies in Semi-arid West Africa. European Journal of Soil Biology, 42: 275–277.
Peck, S.B. and Jacquemart, J. (2012). CDF Checklist of Galapagos Springtails, http://checklists.datazone.darwinfoundation.org/terrestrial-invertebrates/collembola/Last updated, 1–6.
Rahmani. R. and Mayvan, H.Z. (2004). Diversity and assemblage structure of soil invertebrates in beech, hornbeam and oak -hornbeam forest types. Iranian Journal of Natural Resources, 56(4): 425–436. (In Farsi).
Santamaria, J.M., Moraza, M.L., Elustondo, D., Baquero, E., Jordana, R., Bermejo, R. and Arino, A.H. (2012). Diversity of Acari and Collembola along a pollution gradient in soils of a pre-pyrenean forests ecosestem. Environmental Engineering and Management Journal, 11(6): 1159–1169.
Seeber, J. (2012). "Drought-induced reduction in uptake of recently photosynthesized carbon by springtails and mites in alpine grassland". Soil Biology and Biochemistry, 55: 37–39.
Siadat, H., Bybordi, M. and Malakouti, M.J. (1997). Salt-affected soils of Iran: a country report. A paper presented in the Seminar on the Salt Affected Soils, Cairo, Egypt.
Staley, J.T., Hodgson, C.J., Mortimer, S.R., Morecroft, M.D., Masters, G.J., Brown, V.K. and Taylor, M.E. (2007). Effect of summer rainfall manipulations on the abundance and vertical distribution of herbivorous soil macro invertebrates. European Journal of Soil Biology, 43(3): 189–198.
Stork, N.E. (1988). Insect diversity: facts, fiction and speculation. Biological Journal of the Linnean Society, 35: 321–337.
Wander, M.M. and Drinkwater, L.E. 2000. Fostering soil stewardship through soil quality assessment. Applied Soil Ecololgy, 15: 61–73.
Weil, R.R. and Brady, N.C. (2016). The nature and properties of soils. Pearson, 1104 p.
Zarinkafsh, M. (1993). Applied soil science. Tehran University, 247 p. (In Farsi).
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 50، شماره 1
فروردین و اردیبهشت 1398
صفحه 99-109

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار