اثر توامان تاریخ کشت و زمان تک آبیاری بر بهره وری آب عدس در شرایط دیم

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 دانشگاه امام خمینی (ره)

چکیده

Supplementary irrigation is one of the most effective field management practices to improve water productivity and crop yield in rainfed conditions. Time of supplementary irrigation is another important parameter affecting the enhancement of yield. In order to study the effect of supplementary irrigation time as well as planting date, two factors, namely: 1) supplementary irrigation (No irrigation as control (T1), single irrigation at grain filling stage (T2), and single irrigation at pod filling stage (T3)); 2) Planting date (planting on April 4 (D1) vs. 14 (D2)) were considered and a field experiment carried out at the Research and Training Farm of Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran in spring 2011. The field experimental design was a factorial one based upon RCBD of six treatments and three replications. Treatments consisted of: D1T1 (Planting date on 4th April – without irrigation as control), D1T2 (Planting date on 4th April – single irrigation at grain filling stage), D1T3 (Planting date on 4th April – single irrigation at pod filling stage), D2T1 (Planting date on 14th April – non-irrigated), D2T2 (Planting date on 14th April – single irrigation at grain filling stage), D2T3 (Planting date on 14th April – single irrigation at pod filling stage). The effect of single irrigation time on yield, biomass and number of grains in unit area was significant as planting on 4th April and single irrigation at grain filling stage resulted 280 and 210 percent increase in yield and in biomass respectively, as compared to single irrigation at pod filling stage. The planting date factor showed a significant effect on yield and yield components as the yield decreased from 1057.6 (kg/ha) for a single irrigation at grain filling stage and planting on 4th April to 190.93 (kg/ha) for a single irrigation at the same stage and planting on 14th April. This means that the delay in planting date caused a reduction of 82 percent in yield for a single irrigation at grain filling stage. This reduction for single irrigation at pod filling was equal to 82 percent and the amount of yield decreased from 371.6 (Kg/ha) for planting on 4th April to 68.2 (Kg/ha) for planting date of 14th April.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conjunctive Effect of Planting Date and Time of Supplementary Irrigation on Water Productivity of Lentil in Rainfed Conditions

نویسندگان [English]

  • M Soultani 1
  • AM LIAGHAT, 1
  • A Sotoodehneia 2
چکیده [English]

آبیاری تکمیلی به عنوان یکی از مدیریت های زراعی موثر در افزایش بهره‏وری و عملکرد محصول در شرایط دیم مطرح است، با توجه به بحث توابع تولید زمان آبیاری تکمیلی یکی دیگر از عوامل مهم در میزان افزایش محصول می‏باشد. به منظور بررسی اثر زمان آبیاری تکمیلی و اثر متقابل آن با تاریخ کاشت بر عملکرد عدس، دو عامل آبیاری تکمیلی (بدون آبیاری (تیمار شاهد)، تک‏آبیاری در مرحله‏ی دانه بندی T2 و تک‏آبیاری در مرحله‏ی پر شدن غلاف T3) و تاریخ کاشت (کاشت در 15 فروردین ماه D1 و کاشت در 25 فروردین ماهD2) مورد پژوهش قرار گرفتند و در این راستا آزمایشی در سال 1390 در مزرعه‌ی تحقیقاتی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی، با شش تیمار و سه تکرار اجرا گردید، تیمارها شامل، D1T1 (کاشت در 15 فروردین، بدون آبیاری به عنوان تیمار شاهد)، D1T2 (کاشت در 15 فروردین، تک‏آبیاری در مرحله‌ی دانه بندی)، D1T3 (کاشت در 15 فروردین، تک‏آبیاری در مرحله‌ی پر شدن غلاف)، D2T1 (کاشت در 25 فروردین، بدون آبیاری)، D2T2 (کاشت در 25 فروردین، تک‏آبیاری در مرحله‌ی دانه بندی) و D2T3 (کاشت در 25 فروردین، تک آبیاری در مرحله‌ی پر شدن غلاف). تاثیر مرحله‌ی اعمال تک آبیاری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد دانه در واحد سطح معنی‌دار بود، به‌طوری‌که نتایج نشان داد برای کشت در تاریخ 15 فروردین، اعمال تیمار تک‏آبیاری در مرحله‌ی دانه بندی باعث شد عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی به ترتیب 280% و 210% بیشتر از تک‏آبیاری در مرحله‌ی پرشدن غلاف شود. از طرفی با مقایسه‌ی عامل تاریخ کاشت (که باعث اختلاف بسیار معنی‌داری در عملکرد و اجزای عملکرد در سطح 99 درصد شده است) مشاهده گردید، میزان عملکرد دانه گیاه، برای تک‏آبیاری در مرحله‌ی دانه بندی از 6/1057 کیلوگرم در هکتار برای تاریخ کشت 15 فروردین به 93/190 کیلوگرم در هکتار برای کشت در 25 فروردین، کاهش پیدا کرده، یعنی تاخیر در تاریخ کاشت در شرایط تک‏آبیاری در مرحله‌ی دانه بندی، منجر به کاهش 82 درصدی عملکرد دانه گردیده است. این عدد برای تک‏آبیاری در مرحله‌ی پر شدن غلاف نیز برابر 82 درصد بوده و میزان عملکرد دانه گیاه از 6/371 کیلوگرم در هکتار برای کشت در 15 فروردین به 2/68 کیلوگرم در هکتار برای کشت در 25 فروردین کاهش پیدا کرده است.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Field management.
  • Increasing Productivity
  • planting date
  • Rainfed cultivation
  • upplementary irrigation
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 43، شماره 3 - شماره پیاپی 3
مجله تحقیقات آب و خاک ایران
دی 1391
صفحه 243-248

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار