تأثیر مصرف توأم کادمیوم و روی بر ویژگی‌های رشد گیاه برنج و غلظت روی،کادمیوم،آهن و منگنز خاک در دو شرایط رطوبتی غرقاب و غیرغرقاب

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه علوم خاک دانشگاه تبریز

3 دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه تبریز

چکیده

کادمیوم (Cd) یکی از سمّی‌ترین آلاینده‌ها بوده و تجمع آن در گیاهان و خاک‌ها نگرانی در این مورد را افزایش داده ‌است. از طرف دیگر Zn عنصر کم‌مصرف در تغذیه برنج بوده و با Cd دارای برهمکنش می‌باشد. برای مطالعه اثر Cd و Zn بر ویژگی‌های رشد گیاه برنج و غلظت Zn، Cd، Fe و Mn در خاک آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو رقم برنج (هاشمی و واندانا)، دو سطح رطوبتی (غرقاب و غیر غرقاب)، سه سطح Zn (0، 5 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک)، سه سطح Cd (0، 5 و 10 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) و در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد با تغییر رژیم رطوبتی از غرقاب به غیرغرقاب وزن بخش هوایی و وزن و حجم ریشه‌ها در هر دو رقم کاهش یافت. رقم واندانا ماده خشک، حجم ریشه و تعداد برگ در بوته بیشتری نسبت به رقم هاشمی داشت. مصرف Zn وزن بخش هوایی و ریشه، حجم ریشه، تعداد برگ و پنجه در بوته، ارتفاع گیاه و کارایی مصرف آب را افزایش داد اما غلظت Cd قابل‌استخراج با DTPA خاک کاهش یافت. مصرف Cd پارامتر‌های مذکور و غلظت Fe و Zn قابل‌استخراج با DTPA خاک را ابتدا افزایش و سپس کاهش داد. با مصرف Cd، غلظت Cd و Mn قابل-استخراج با DTPA خاک افزایش یافت. بر همکنش Cd و Zn فقط در مورد Zn قابل استخراج با DTPA معنی‌دار نبود. مصرف Cd در هر سطح Zn وزن بخش هوایی و کارایی مصرف آب را ابتدا افزایش و سپس کاهش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Combined Application of Cd and Zn on the Growth Characteristics of Rice Plant and Zinc, Cadmium, Iron and Manganese Concentration in Soil under Flooded vs. Nonflooded Conditions

نویسندگان [English]

  • F. VALIZADEH FARD 1
  • A. REYHANI TABAR 2
  • N Najafi 3
  • S. Oustan 3
1
2
3
چکیده [English]

Cadmium is one of the most toxic pollutants in the surface soil layer the accumulation of which in soils as well as in crops is of increasing concern. In addition, zinc is a micronutrient in rice nutrition which is in interaction with Cd. A pot experiment was carried out to study the effects of zinc and cadmium on rice growth and as well on concentrations of Zn, Cd, Fe and Mn in soil. A factorial experiment was conducted based upon a randomized complete block design of three replicates including two varieties of rice (Vandana and Hashemi), two water regimes (flooded vs. nonflooded), three levels of zinc and cadmium each (0, 5 and 10 mg kg-1). The results showed that flooded vs. nonflooded conditions' shoot weight and root weight as well as root volume in the two varieties and in flooded conditions were greater than those in the nonflooded conditions. Dry matter, root volume and number of leaves inVandana variety were greater than those in Hashemi. By increasing Zn, shoot and root weight, root volume, number of leaves and tillers, stem height and water use efficiency increased but concentrations of DTPA-extractable Cd were diminished. By using Cd, the above said parameters and concentrations of DTPA extractable Zn and Fe were initially, and then decreased. By incease in Cd level, concentrations of DTPA -extractable Cd and Mn were increased. The effects of Cd and Zn levels on concentrations of Zn extractable by DTPA in soil were nonsignificant. By utilization of Cd in any level of Zn, shoot weight and water use efficiency firstly increased but then decreased.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cadmium
  • DTPA
  • Hashemi
  • Vandana
  • Zinc