ارزیابی عملکرد فصلی سیستم‌های آبیاری و گیاهان با شاخص ARIS

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 محقق پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی،ارومیه

2 دانشگاه تهران

3 استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

4 دانشگاه محقق اردبیلی

5 استادیار، بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش

چکیده

ارزیابی عملکرد آبیاری برای برنامه‌ریزی هیدرولوژیکی و به عنوان اولین گام برای بهبود مدیریت آب مورد نیاز است که یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد، شاخص عرضه نسبی سالانه آبیاری (ARIS) می‌باشد که در کشاورزی و مدیریت منابع آب برای ارزیابی کفایت تامین آب برای آبیاری در طول یک دوره زراعی استفاده می‌گردد. بنابراین هدف از انجام این تحقیق، بررسی شاخص ARIS و شاخص‌های بهره‌وری آب برای گیاهان مختلف (گندم، ذرت بذری، علوفه‌ای و دانه‌ای، چغندرقند، پنبه، یونجه و سویا) در دو سیستم‌ آبیاری سطحی و سنترپیوت در دشت مغان بود که برای بررسی بهره‌وری آب از سه شاخص 〖WP〗_T، 〖WP〗_eg و 〖WP〗_en استفاده شد. این تحقیق در 13 ترکیب سیستم آبیاری - محصول در سطح 647 هکتار انجام شد. نتایج نشان داد شاخصARIS برای منطقه مورد مطالعه از 73/0 تا 21/2 متغیر بوده به طوری که میانگین کلی آن 27/1 با انحراف استاندارد کلی 15/0 به دست آمد که بیانگر اعمال پرآبیاری در سطح مزارع بود. با توجه به سیستم‌های آبیاری، میانگین ARIS برای آبیاری سطحی و سنترپیوت به ترتیب 60/1 و 89/0 به دست آمد. همچنین به لحاظ نوع گیاه، سویا و ذرت علوفه‌ای با 73/0 و 73/1 به ترتیب دارای کمترین و بیشترین مقدار ARIS بودند. از طرف دیگر، بررسی بهره‌وری فنی و اقتصادی آب برای محصولات اصلی و سیستم‌های آبیاری نشان داد ذرت دانه‌ای و بذری و پنبه در سیستم آبیاری سطحی دارای کمترین و چغندرقند و ذرت علوفه‌ای تحت کشت سیستم آبیاری سنترپیوت دارای بیشترین مقدار شاخص بهره‌وری اقتصادی آب بودند. با توجه به حجم مصرف آب، بهره‌وری آب و بهره‌وری ناخالص، بهترین گزینه برای کشت در منطقه محصول گندم توصیه گردید. همچنین به لحاظ مصرف آب و بهره‌وری با توجه به نوع سیستم آبیاری، سیستم سنترپیوت کارآیی بیشتری نسبت به سیستم سطحی داشته و توسعه این سیستم توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of seasonal performance of irrigation systems and plants with ARIS index

نویسندگان [English]

  • Yaser Hamdi Ahmadabad 1
  • Abdolmajid Liaghat 2
  • Teymour Sohrabi 3
  • Ali rasoulzadeh 4
  • Jamal Ahmadaali 5
1 Agricultural Engineering Research Department, West Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia, Iran
2 University of Tehran
3 Professor, Dept. of Irrigation and Reclamation Engineering, Univ. College of Agriculture and Natural Resources, Univ. of Tehran, Karaj, Iran.
4 Department of water engineering, university of mohaghegh ardabili, ardabil. iran
5 Agricultural Engineering Research Department, West Azerbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia, Iran
چکیده [English]

Irrigation performance evaluation is needed for hydrological planning and as the first step to improve water management, one of the performance evaluation criteria is the relative annual irrigation supply index (ARIS), which is used in agriculture and water resources management to evaluate the adequacy of water supply for irrigation in the length of a cropping period is used. Therefore, the purpose of this research is to investigate the ARIS index and water productivity indices for different plants (wheat, seed corn, corn, maize, sugar beet, cotton, alfalfa and soybean) in two surface and center pivot irrigation systems in It was Moghan Plain where three indices 〖WP〗_T، 〖WP〗_eg and 〖WP〗_en were used to check water efficiency. This research was conducted in 13 combinations of irrigation system - crop in the area of 647 hectares. The results showed that the ARIS index for the studied area varied from 0.73 to 2.21, so that the overall average was 1.27 with an overall standard deviation of 0.15, which indicated the application of heavy irrigation in the fields. Regarding the irrigation systems, the average ARIS for surface and center pivot irrigation was 1.60 and 0.89, respectively. Also, in terms of plant type, soybean and corn had the lowest and highest ARIS values with 0.73 and 1.73, respectively. On the other hand, the investigation of technical and economic efficiency of water for main crops and irrigation systems showed that maize and seed corn and cotton in the surface irrigation system had the lowest value,

کلیدواژه‌ها [English]

  • water efficiency
  • Moghan plain
  • surface irrigation system
  • center pivot irrigation system
  • Annual relative supply index of irrigation