برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه با استفاده از رویکرد حسابداری آب

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست، پردیس فنی و مهندسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران

چکیده

هدف از این مطالعه معرفی و به‌کارگیری یک روش حسابداری آب به عنوان رویکردی مناسب جهت ارزیابی وضعیت حوضه و ارائه و بررسی راهکارهایی به منظور بهبود مدیریت منابع آب آن می‌باشد. روش حسابداری آب به کار رفته در این پژوهش چارچوب حسابداری آب بعلاوه (WA+) است که مبتنی بر پارامترهای بیلان منابع آب، تفکیک بین اجزای آب سبز و آب آبی می‌باشد. در تحقیق حاضر از چهار کاربرگ منابع پایه، تبخیر و تعرق، خدمات کشاورزی و برداشت آب استفاده شده است که به ترتیب جهت ارزیابی منابع و مصارف، تفکیک تبخیر و تعرق سودمند یا غیر سودمند، بررسی میزان بهره‌وری آب و زمین در اراضی کشاورزی و تعیین و تفکیک مقادیر برداشت آب در حوضه مربوطه می‌باشند. نتایج ارزیابی کاربرگ‌های سیستم WA+ در پژوهش حاضر نشان داد، نشانگر AWF در کاربرگ اول که بیان‌کننده نسبت آب در دسترس به آب قابل بهره‌برداری است، مقدار 59/0 محاسبه شد. همچنین در کاربرگ دوم نشانگر BTF، نشان‌دهنده میزان تبخیر و تعرق سودمند به کل آن است که مقدار آن 75/0 برآورد شد. در کاربرگ سوم، نشانگر WP که مقدار آب بهره برداری شده در زمین‌های فاریاب را توصیف می‌کند برابر 87/0 و نشانگر RF در کاربرگ چهارم که معرف نسبت آب برگشتی به کل آب برداشت شده است برابر 51/0 برای حوضه آبریز بدست آمدند. با توجه به نتایج بدست آمده، راهکارهای علاج‌بخشی به منظور استفاده بهینه از منابع آب تعریف شده و براساس سه معیار فنی، زیست محیطی و اقتصادی-اجتماعی که با استفاده از مدل MEREC وزن‌دهی شده‌اند، توسط روش تصمیم‌گیری COPRAS اولویت‌بندی گردیدند. براین اساس نتایج نشان داد که استفاده از روش ترکیبیِ افزایش 2% بهبود راندمان کشاورزی و کاهش 10% سطح کشت محصولات زراعی به‌جز گندم، بهترین راهکار علاج‌بخشی می‌باشد که سه معیار مذکور را تا حد قابل قبولی پوشش می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Water Resources Planning and Management in Lake Urmia Basin Using the Water Accounting Approach

نویسندگان [English]

  • Elham Amani 1
  • Mojtaba Shourian 2
  • Hamid Kardan Moghaddam 3
1 Faculty of Civil, Water and Environmental Engineering, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Department of Civil, Water and Environmental Engineering, Technical and Engineering Campus of Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
3 Water Research Institute, Ministry of Energy, Tehran, Iran
چکیده [English]

Various approaches have been used for water resource management, one of which is the WA+ water accounting system based on the balance parameters of water resources and the distinction between green and blue water components. This study aims to introduce and use the WA+ framework as an easy and standard method for water management in the Mahabad basin located in the south of Lake Urmia. The evaluation results of the user profiles of this water accounting system showed that the Available Water Fraction indicator in the first user profile was 0.59, the Beneficial Transpiration Fraction indicator in the second user profile was 0.75, the Water Productivity for Irrigated Crops indicator in the third user profile was 0.87, and the Return Flow Fraction indicator in the fourth user profile was 0.51. Based on the results obtained, remedial solutions were defined for the optimal use of water resources and prioritized based on three technical, environmental, and socio-economic criteria, which were weighted using the MEREC model and decided by the COPRAS decision-making method. Therefore, the results showed that the combined method of a 2% increase in agricultural efficiency and a 10% reduction in the cultivation area of crops except wheat is the best remedial solution, with the three mentioned criteria calculated as 0.680, 0.161, and 0.650, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water accounting
  • User page
  • Indicator
  • MEREC model
  • COPRAS model
تحقیقات آب و خاک ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 25 اردیبهشت 1403

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار