ارزیابی سیستم‌های آبیاری دشت قزوین با تعیین راندمان های آبیاری کلاسیک و نئوکلاسیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

3 استادیار گروه آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

4 استادیار گروه مهندسی آبیاری دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین

چکیده

راندمان آبیاری یکی از ‏شاخص‏های مهم ارزیابی سیستم‏های آبیاری است. هدف این پژوهش ارزیابی سیستم‌های آبیاری سطحی و تحت فشار با روش نئوکلاسیک راندمان (راندمان خالص و راندمان مؤثر) و مقایسة نتایج به‌دست‌آمده با نتایج ارزیابی سیستم‏ها به روش کلاسیک است. بدین‌منظور، 2000 هکتار از اراضی تحت پوشش شبکة آبیاری قزوین، که انواع مختلفی از سیستم‏های آبیاری را شامل می‌شود، انتخاب شد. ارزیابی سیستم‏ها طی دو مرحله، اوایل و اواسط، از مرحلة رشد در طول تابستان 1390ـ1391، انجام شد. نتایج نشان داد که راندمان کلاسیک آبیاری در روش سطحی در مراحل ابتدایی و اواسط رشد به‌ترتیب برابر با 9/5 و 8/27 درصد است. همچنین، در روش بارانی، پایین‌ترین مقادیر نتایج این ارزیابی به روش خطی مربوط بود ( 8/11 و 6/45 درصد به‌ترتیب در مراحل اولیه و اواسط رشد). بیشترین تفاوت مقادیر راندمان خالص و راندمان کلاسیک به سیستم آبیاری سطحی‌ـ جویچه‏ای مربوط بود (2/41 و 9/44 درصد به‌ترتیب در مراحل اولیه و اواسط رشد). در همة سیستم‏های آبیاریِ بررسی‌شده و در هر دو مرحلة ارزیابی، مقادیر راندمان مؤثر نسبت به راندمان خالص کمتر بود و مقادیر این تفاوت در سیستم آبیاری سطحی‌ـ جویچه‏ای 1/37 و 2/22 درصد، به‌ترتیب در مراحل اولیه و اواسط رشد به‌دست آمد. نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش نشان داد راندمان مؤثر بیان بهتری در زمینة مناسب‌بودن مدیریت آبیاری در مقیاس مزرعه و نحوة انجام‌دادن آبیاری دارد؛ در‌حالی‌که راندمان خالص فقط مفهوم استفادة مجدد از تلفات مفید را در مقیاس مکانیِ بزرگ‌تر از مزرعه لحاظ می‏کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Qazvin Plain Irrigation Systems Through an Assessment of Classical vs Neoclassical Irrigation Efficiencies

نویسندگان [English]

  • Abdol Majid Liaghat 1
  • Esmaiil Mokari Ghahroodi 2
  • Hamideh Noory 3
  • Abbas Sotoudenia 4
1 Professor, Department of Irrigation and Reclamation Eng., University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran
2 Former Graduate Student, irrigation and drainage, Department of Irrigation and Reclamation Eng., University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran
3 Assistant Professor, Department of Irrigation and Reclamation Eng., University College of Agriculture and Natural Resources, University of Tehran
4 Assistant Professor, Department of Irrigation Eng., Faculty of Engineering and Technology, University of Imam Khomeini International
چکیده [English]

One of the most important performance indicators in as evaluation of the irrigation systems is the efficiency. The objective followed in this study was to evaluate surface and sprinkler irrigation systems with the neoclassical concept of efficiency, net efficiency and effective efficiency, and to compare the results with those of evaluation through systems of classical approach. Two thousand ha of land under Qazvin irrigation network (equipped with various types of irrigation systems) were selected. Evaluation of the systems was performed in two stages, of initial and mid-crop growth during the summer season of 2012. The results of the evaluation, using classical approach for furrow irrigation system were recorded as 5.9 and 27.8% for primary vs middle growth stages, respectively. The lowest efficiency for sprinkler systems was related to Linear-move system (11.8 and 45.6 % within the primary vs middle growth stages, respectively). The most conspicuous difference between neoclassical vs net efficiency was related to furrow irrigation system (41.2 and 44.9 % for primary vs middle growth stages, respectively). The values of effective efficiency were less than those of net efficiency, for all the irrigation systems and for both stages of the evaluation. The differences for furrow irrigation system were obtained as 22.2 and 37.1% within the primary vs middle growth stages, respectively. The results obtained finally indicated the concept that the effective efficiency presents a suitable expression regarding irrigation management and method at a farms, scale whereas net efficiency considers the concept of the reuse of waste water on spatial scales, larger than the field size.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Classical efficiency
  • Effective efficiency
  • Net efficiency

مراجع

Food and Agriculture Organization (1979). Yield Response to Water. FAO Irrigation and Drainage Paper 33, Rome, Italy.
Huffaker, R. (2008). Conservation potential of agricultural water conservation subsidies. Water Resources Research, 44.
Haie, N., & Keller, A.A. (2008). Effective efficiency as a tool for sustainable water resources management. American Water Resources Association, 44(4), 961–968.
Jensen, M.E. (2007). Beyond irrigation efficiency. Irrigation Science, 25(3), 233–245.
Lankford, B., 2012. Fictions, fractions, factorials and fractures; on the framing of irrigation efficiency. Agric. Water Manage. 108, 27–38.
Lecina, S., Neale, C.M.U., Merkley, G.P., Dos Santos, C.A.C., (2011). Irrigation evaluationbased on performance analysis and water accounting at the bear river irrigationproject (USA). Agricultural Water Management. 98, 1349–1363.
Mateos, L. (2008). Identifying a new paradigm for assessing irrigation system performance. Irrigation Science, 27(1), 25–34.
Molden, D., Oweis, T., Steduto, P., Bindraban, P., Hanjra, M.A., & Kijne, J. (2010). Improving agricultural water productivity: between optimism and caution. Agricultural Water Management, 97(4), 528–534.
Perry, C. (2007). Efficient irrigation; inefficient communication; flawed recommendations. Irrigation and Drainage, 56(4), 367–378.
Seckler, D., Molden, D., & Sakthivadivel, R. (2003). The concept of efficiency in waterresources management and policy. In: Kijne, W., Barkers, R., Molden, D. (Eds.), Water Productivity in Agriculture: Limits and Opportunities for Improvement. CAB International, Wallingford, United Kingdom, p. 37–51.
van Halsema, G. and Vincent, L., 2012. Efficiency and productivity terms for water management: A matter of contextual relativism versus general absolutism. Agric. Water Manage. 108, 9-15.
Ward, F. A., & Pulido-Velázquez, M. (2008). Water conservation in irrigation can increase water use. Proceedings of the National Academy of Science, 105(47), 18215–18220

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار