بهبود غلظت‌ عناصر غذایی آرد گندم رقم الوند با مصرف تلفیقی کودهای آلی و نیتروژن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد صنایع غذایی دانشگاه تبریز

2 دانشیار علوم و صنایع غذایی دانشگاه تبریز

3 دانشیار گروه علوم خاک دانشگاه تبریز

چکیده

آرد گندم مناسب‌ترین تأمین‌کنندة عناصر غذایی برای انسان شناخته شده است. این تحقیق برای بررسی اثر کودهای آلی و نیتروژن بر غلظت‌ عناصر غذاییآرد گندم رقم الوند در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار و 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. تیمارها شامل T1= شاهد (بدون مصرف کود آلی و نیتروژن)، T2=150 کیلوگرم اوره در هکتار، T3=300 کیلوگرم اوره در هکتار، T4=30 تن کمپوست زبالة شهری در هکتار، T5=60 تن کمپوست زبالة شهری در هکتار، T6=30 تن کمپوست لجن فاضلاب شهری در هکتار، T7=60 تن کمپوست لجن فاضلاب شهری در هکتار، T8=30 تن کود دامی در هکتار، T9=60 تن کود دامی در هکتار، T10=T4+T2، T11=T5+T2، T12=T6+T2، T13= T7+T2، T14=T8+T2، T15=T9+T2 بودند. در پایان دورة رشد، عملکرد دانه و غلظت نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، سدیم (Na)، آهن (Fe)، روی (Zn)، منگنز (Mn)، مس (Cu)، سرب (Pb)، و کادمیوم (Cd) آرد گندم در تیمارهای مختلف تعیین گردید. نتایج نشان داد با مصرف 150 و 300 کیلوگرم اوره در هکتار، غلظت P، K، Na، Fe آرد گندم نسبت به شاهد افزایش می‌یابد؛ ولی غلظت Mn و Zn و Cu آرد گندم تغییر معناداری )05/0(p≤ نمی‌کند. غلظت N آرد با مصرف 150 کیلوگرم اوره در هکتار تغییر معناداری نکرد؛ ولی با مصرف 300 کیلوگرم در هکتار به‌طور معناداری افزایش یافت. مصرف کمپوست لجن فاضلاب و کمپوست زبالة شهری و کود دامی، با و بدون کود اوره، عملکرد دانه و غلظت N و P و K و Fe و Zn آرد را نسبت به شاهد افزایش داد. مصرف کودهای آلی بدون اوره غلظت Na آرد را افزایش داد؛ ولی تلفیق آن‌ها با اوره غلظت Na آرد را کم کرد. مصرف کود دامی غلظت Mn آرد و مصرف کمپوست لجن فاضلاب غلظت Cu آن را افزایش داد. غلظت Pb و Cd آرد گندم در تیمارهای مختلف ناچیز بود. به‌طور کلی، برای افزایش غلظت عناصر غذایی در آرد گندم و بهبود کیفیت آن مصرف 150 کیلوگرم اوره و 60 تن کمپوست لجن فاضلاب یا کمپوست زبالة شهری یا کود دامی در هکتار در شرایط مشابه می‌تواند توصیه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Improving the Nutrients Concentrations of Wheat Flour cv. Alvand by Integrated Application of Organic and Nitrogen Fertilizers

نویسندگان [English]

  • Mozhgan Kazemzadeh 1
  • Seyed Hadi Peighambardoust 2
  • Nosratollah Najafi 3
1 Former Graduate Student, Food Science and Technology, University of Tabriz, Iran
2 Associate Professor, Food Science and Technology, University of Tabriz, Iran
3 Associate Professor, Soil Science Department, University of Tabriz, Iran
چکیده [English]

Wheat flour is known as the best nutrients supplier for human. In this research, the effects of combined application of nitrogen fertilizer, farmyard manure (FYM), sewage sludge and municipal waste compost on nutrients concentrations of wheat flour (Triticum aestivum cv. Alvand) were studied in a randomized complete blocks design with 15 treatments and three replicates in Agricultural Research Station of University of Tabriz at field conditions. The treatments consisted of T1 (control, without organic and nitrogen fertilizers), T2 (150 kg urea/ha), T3 (300 kg urea/ha), T4 (30 ton municipal waste compost/ha), T5 (60 ton municipal waste compost/ha), T6 (30 ton sewage sludge/ha), T7 (60 ton sewage sludge/ha), T8 (30 ton FYM/ha), T9 (60 ton FYM/ha), T10 (T4 + T2), T11 (T5 + T2), T12 (T6 + T2), T13 (T7 + T2), T14 (T8 + T2), and T15 (T9 + T2). At the end of growth period, grain yield and wheat flour nitrogen (N), phosphorus (P), potassium (K), sodium (Na), copper (Cu), iron (Fe), manganese (Mn), zinc (Zn), cadmium (Cd) and lead (Pb) concentrations were measured in different treatments. The results showed that application of 150 and 300 kg urea/ha increased wheat flour P, K, Na and Fe concentrations and grain yield compared to the control treatment. Urea fertilization had no significant effect (P≤0.05) on flour Zn, Mn and Cu concentrations. Application of FYM, sewage sludge and municipal waste compost with and without urea fertilizer significantly increased grain yield and N, P, K, Fe and Zn concentrations of flour compared to the control treatment. Flour Na concentration was increased by application of organic fertilizers without urea, but was reduced by integration of them with urea. The flour Mn and Cu concentrations were increased by application of FYM and sewage sludge, respectively. The Pb and Cd concentrations of wheat flour were negligible in different treatments. In general, in order to increase nutrients concentrations of wheat flour and improving its quality, application of 150 kg urea and 60 ton manure or municipal compost or sewage sludge per hectare can be recommended at similar conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compost
  • flour
  • Manure
  • Mineral
  • nitrogen
  • Quality
  • sewage sludge
  • Wheat