تأثیر نوع خاک و قدرت جریان بر اهمیت نسبی فرایندهای ناشی از روان‌آب در شرایط آزمایشگاهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاک‌شناسی دانشکدة علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه خاک‌شناسی دانشکدة علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

3 مربی گروه مهندسی آب دانشکدة علوم کشاورزی دانشگاه گیلان

چکیده

درک فرایندهای فرسایش و تهیة مدل‌های فرسایش خاک به فهم جداسازی و ته‌نشینی و انتقال ذرات در شیارها نیاز دارد. به‌منظور بررسی اثر نوع خاک و قدرت جریان بر اهمیت نسبی فرایندهای ناشی از روان‌آب و مرز بین فرایندها از نظر کلاس اندازة ذرات انتقالی، اثر 6 قدرت جریان، در شیب 2 درصد، روی 5 نمونه خاک مختلف بررسی شد. نمونه‌ها در بستر فرسایشی با ابعاد 05/0×05/0×5/2 متر ریخته شد و به مدت 40 دقیقه، تحت دبی جریان معین، تغییرات زمانی توزیع اندازة ذرات رسوب تعیین و بر مبنای آن فرایندهای انتقال ذرات تحلیل شد. نتایج این مطالعه ﻣﺆید وجود یک الگوی انتخابی وابسته به شرایط هیدرولیکی و انتقال ذرات با اندازه‌های متفاوت به‌وسیلة مکانیسم‌های مختلف، از جمله جهش‌ـ تعلیق و چرخش، است. نتایج همچنین نشان داد کلاس اندازه‌ای با حداقل شدت انتقال، مرز بین جهش‌ـ تعلیق و چرخش، در خاک‌های با توزیع اندازة ذرات مختلف، منحصر به همان خاک است و با افزایش قدرت جریان از 12/0 به 8/0 وات بر متر مربع تغییر نمی‌یابد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Soil Type and Stream Power on Relative Importance of Flow-Driven Soil Erosion Processes

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Kosar Daneshyar 1
  • Hossein Asadi 2
  • Seyed Ali Moussavi 3
1 MSc. Student, Soil Science Dep., Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Iran
2 Assistance Professor, Soil Science Dep., Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Iran
3 Irrigation Eng. Dep., Faculty of Agricultural Sciences, University of Guilan, Iran
چکیده [English]

The understanding soil erosion processes and the development of accurate erosion prediction models require understanding of detachment, deposition and sediment transport in rills. To evaluate the effect of soil type and flow stream power on the relative importance of flow driven processes of sediment transport, and on the boundary between the processes regarding to particle size, experiments were performed under six flow stream powers at the slope of 2% in the laboratory condition. A 0.05 × 0.05 × 2.5 m flume was used and time changes in sediment size distribution were measured during 40 minutes to evaluate sediment transport processes. The results supported: i) a hydraulically-dependent size selective pattern for particle transportation, and ii) transportation of different sizes of particles by different mechanisms including Suspension-saltation and Rolling. The results also showed that the particle size with minimum transportation, which has been considered as boundary between the suspension-saltation and rolling processes is unique for each soil, depends on its particle size distribution. This boundary is not changed by increasing flow stream power from 0.12 to 0.8 Wm-2.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rill
  • rolling
  • sediment transport
  • Soil erosion
  • suspension-saltation