به‌گزینی تک‌آبیاری و تاریخ کاشت برای ارقام گندم در شرایط دیم

نویسندگان

چکیده

به منظور بررسی اثرات تاریخ کاشت و سطوح تک‌آبیاری بر عملکرد ارقام مختلف گندم دیم، تحقیقی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی و به صورت اسپلیت اسپلیت پلات در سه تکرار و به مدت دو سال زراعی (83–1381) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه به اجراء در‌آمد. سه تاریخ کاشت (کرت اصلی) شامل: اوایل مهر، اواسط مهر و اواخر مهر، سه میزان تک‌آبیاری (کرت فرعی) شامل: بدون آبیاری (شرایط دیم)، تک‌آبیاری به میزان 50 میلی‌متر در زمان کاشت و تک‌آبیاری به میزان 100 میلی‌متر در زمان کاشت و برای ارقام گندم (کرت فرعی فرعی) شامل V1(72YRRGP),V2(Fenkang15/Sefid), V3(Turkey…), V4(Azar2), V5(double cross shahi) مورد مطالعه قرار گرفت. شاخص درجه- روز رشد و عملکرد دانه و کاه و کلش تحت شرایط تاریخ کاشت و تک‌آبیاری برای ارقام گندم مورد بررسی قرار گرفت. بالاترین میزان عملکرد دانه برای سطوح تک‌آبیاری و شرایط دیم به ترتیب مربوط به ارقام V3 و V4 است و ارقام V1، V2 و V5 وضعیت مناسبی از نظر تولید دانه ندارند. نتایج بیانگر ضرورت تک‌آبیاری 100 میلی‌متر در اولین تاریخ کاشت و کفایت تک‌آبیاری 50 میلی‌متر در تاریخ کاشت سوم است. در مجموع بر اساس میان‌یابی، برنامه بهینه تک‌آبیاری گندم دیم به صورت 100 – 75 – 50 میلی‌متر به ترتیب در تاریخ کاشت اوایل، اواسط و اواخر مهر توصیه می‌گردد. بنابراین وقتی که حد بهینه تک‌آبیاری با مدیریت مناسب زراعی ترکیب شود، عملکرد گندم به طور چشمگیر و پایدار در این شرایط افزایش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Optimization of Single Irrigation and Sowing Date for Rainfed Wheat Varieties under Dryland Conditions

نویسندگان [English]

  • A. R. Tavakoli
  • A. M. Liaghat
چکیده [English]

To investigate the effects of Sowing Date (SD) and Single Irrigation (SI) on grain yield of rainfed wheat varieties, this experiment was conducted as split-split plot arranged in a Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications from Sep.2000 to Sep.2004 at the main station of Dryland Agricultural Research Institute (DARI) in Maragheh. The treatments included three sowing dates (early, customary and late), three levels of single irrigation (Rainfed, 50mm and 100mm (only at planting time) along with five wheat varieties (V1(72YRRGP), V2(Fenkang15/Sefid), V3(Turkey…), V4(Azar2), V5(double cross shahi)). Grain and straw yields as well as degree day index were studied for different SD and SI treatments. The highest grain yield at SI levels and rainfed conditions were for V3 and Azar2 wheat varieties whilst grain yield of V1, V2 and V5 wheat varieties were less than those of the other varieties. The results indicated that 100mm single irrigation at early SD is indispensable while 50mm single irrigation sufficient at late SD. In general, based on interpolation method, optimum single irrigation program for rainfed wheat were recommended based upon 100 – 75 – 50mm water use at early, customary and late SD respectively. Thus, when limited single irrigation is combined with appropriate management, wheat production can be substantially and consistently enhanced in these areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • degree day
  • rainfed
  • single irrigation
  • Sowing date
  • Wheat varieties
  • yield