سینتیک آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی در خاکها با استفاده از روش تترافنیل بران سدیم

نویسندگان

چکیده

سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از خاکها تاثیر عمده ای بر دینامیک پتاسیم و قابلیت استفاده آن برای گیاهان در طول فصل رشد دارد. در این بررسی سینتیک آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی بوسیله محلول تترافنیل بران سدیم در دوازده خاک انتخابی از مناطق مختلف تحت کشت گندم مورد مطالعه قرار گرفته و قابلیت معادله های مختلف سینتیکی( مرتبه صفر، مرتبه اول، مرتبه دوم، الوویچ ساده شده، دیفیوژن پارابولیکی و تابع توانی) برای توصیف این فرآیند مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آزاد شدن پتاسیم در ابتدا سریع بوده و با یک واکنش کند ادامه می‌یابد. تقریبا 80 درصد آزاد شدن پتاسیم در همان 48 ساعت اول واکنش اتقاق افتاد. درخاکهای مختلف، نسبت پتاسیم آزاد شده به پتاسیم کل در طول هشت روز واکنش با NaBPh4، دامنه ای بین 8/12% تا 8/55% را داشت. همبستگی معنی داری (001/0 < p ، 78/0=r2) بین پتاسیم استخراج شده بوسیله NaBPh4 در 5 دقیقه و پتاسیم استخراج شده با استات آمونیم یک مولار وجود داشت. آزاد شدن پتاسیم در بیشتر خاکها بعد از96 ساعت تقریبا کامل شد و مقایسه ضرایب تعیین (r2) و خطای معیار تخمین (SE) نشان داد که معادله تابع توانی، دیفیوژن پارابولیکی و الوویچ ساده شده بخوبی آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی را توصیف می کنند(r2 از 951/0 تا 000/1). درخاکهایی که آزاد شدن پتاسیم در آنها بعد از 192 ساعت تقریباً کامل شده بود، شاخص سرعت بدست آمده از حاصلضرب دو پارامتر معادله تابع توانی رابطه خیلی خوبی با پتاسیم ایلایتی(r2=0.99) داشت. برازش معادله دیفیوژن پارابولیکی بر داده ها باعث تفکیک دو رابطه خطی با شیب مجزا گردید که می تواند بیانگر وجود دو سرعت متفاوت برای دیفیوژن پتاسیم باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Kinetics of Nonexchangeable Potassium Release from Soils by Sodium Tetraphenylboron method

نویسندگان [English]

  • Karim Shahbazi
  • Kambiz Bazargan
چکیده [English]

Nonexchangeable soil-K release rate can significantly affect K dynamics and it's bioavailability during plant growth. In this study, twelve soil samples taken from different wheat cropping regions of Iran were incubated with NaBPh4 to (i) investigate the kinetics of nonexchangeable K release and (ii) to compare the ability of various kinetic equations (zero-, first- and second-order, parabolic diffusion, simplified Elovich and power function) to describe nonexchangeable K release. Results revealed that potassium release was initially rapid followed by a slower rate. Almost 80% of total released soil-K after a time passage of 192h occurred in the first 48hs. The portion of soil total K that was released by NaBPh4 during the 8 day incubation period varied between 12.8 and 55.8% in different soils. NaBPh4-extracted K in a 5min period was highly correlated with NH4OAc- extracted K (r2=0.78, p<0.0001). Results indicated that nonexchangeable K release from most soils has been approximately completed after 96h incubation time. Comparison of coefficients of determination (r2) and standard errors of estimate (SE) showed that the power function, parabolic diffusion and simplified Elovich equations would be of the capability to describe the nonexchangeable K release (r2=0.951 to 1.000). Rate index, as the product of two rate parameters of the power function equation, was highly correlated (r2=0.99) with illitic-K in soils where K release was approximately completed within 192h period. Fit of the data to the parabolic diffusion model yielded two linear relationships with different slopes, suggesting two different rates of K diffusion from soils.

کلیدواژه‌ها [English]

  • .
  • Kinetic equations
  • kinetics
  • potassium release
  • Sodium Tetraphenylboron