بررسی تنوع مورفولوژیک قارچ‌های میکوریز آربوسکولار در خاک‌های آلوده به فلزات سنگین (روی و سرب ) در منطقه معدن انگوران، استان زنجان

نویسندگان

چکیده

تنوع مورفولوژیک قارچ‌های میکوریز آربوسکولار در منطقه معدن‌ روی و سرب انگوران (استان زنجان، ایران) در طول یک ترانسکت تا فاصله 4500 متری از معدن ، مطالعه گردید. بدین منظور یک نمونه مرکب خاک ریزوسفری از گیاه بومی غالب در داخل هر پلات جمع آوری و ابتدا ویژگی‌های مهم فیزیکی و شیمیایی نمونه‌های خاک اندازه‌گیری شدند. اسپور قارچ ها استخراج، شمارش و بعد از انجام کشت تله گلدانی تا سطح گونه شناسایی شدند. در گروه خاکهای با آلودگی زیاد، متوسط و کم فلزات سنگین روی و سرب و نیز در خاک‌های غیر آلوده همجوار، تعداد مشاهدات، تراکم اسپور و فراوانی نسبی گونه‌های قارچ میکوریز آربوسکولار محاسبه گردید. ده گونه مورفولوژیک شامل گلوموس موسه‌ای، گلوموس اینترارادیسز، گلوموس ورسیفورم، گلوموس آمبیسپوروم، گلوموس کانستریکتوم، گلوموس فاسیکولاتوم، گلوموس ژئوسپوروم، گلوموس سینوزوم، یک گونه شناسایی نشده گلوموس و آکالوسپورا در کل منطقه مورد مطالعه از لحاظ مورفولوژیک شناسایی شدند. در تمام پلات‌های آزمایشی، جنس گلوموس غالب بود. تعداد مشاهدات، تراکم اسپورها و فراوانی نسبی گونه‌ها در سطوح مختلف آلودگی و در خاک‌های غیر آلوده با یکدیگر تفاوت داشتند. گونه گلوموس موسه‌ای در خاک‌های با آلودگی زیاد، در اکثر پلات‌ها با بالاترین تراکم اسپور و فراوانی نسبی مشاهده گردید. در خاک‌های با آلودگی متوسط و کم روی و سرب، گلوموس موسه‌ای ، گلوموس اینترارادیسز و گلوموس ورسیفورم نسبت به سایر گونه‌های قارچ میکوریز آربوسکولار فراوانی نسبی بیشتری داشته و در اکثر پلات‌ها وجود داشتند. در خاک‌های غیر آلوده همجوار، کثرت مشاهدات، تراکم اسپور و فراوانی نسبی گلوموس اینترارادیسز نسبت به بقیه گونه‌ها بالاتر بود. با افزایش آلودگی روی و سرب، شاخص تنوع شانن-وینر از 55/1 به 52/0 کاهش یافت اما یکنواختی (توزیع افراد یک گونه در مقایسه با افراد گونه‌های دیگر) تغییرات قابل ملاحظه‌ای نداشته است. شاخص شباهت سورنسون برای قارچ‌های میکوریز آربوسکولار و جامعه گیاهی بین منطقه غیر آلوده با مناطق دیگر با افزایش آلودگی خاک کاهش یافته و مقدار آن برای ترکیب جامعه قارچ‌های میکوریز آربوسکولار نسبت به جامعه گیاهی بالاتر بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Morphological Diversity of Arbuscular Mycorrhizal Fungi in Soils Polluted with Heavy Metals (Zn and Pb) at Anguran Mining Region

نویسندگان [English]

  • Mahdi Zarei
  • Gholamreza Savaghebi
  • Nahid Salehrastin
  • Gholamreza Salehijozani
  • S. Mojtaba Khayam Nekooei
چکیده [English]

The morphological diversity of arbuscular mycorrhizal fungi (AMF) at the Anguran Zn and Pb mining region (Zanjan province, Iran) were studied along a transect from the mine to 4500 m away. Within each plot, a composite sample of root and rhizospheric soil from a dominant indigenous plant was collected. The soil samples were analyzed for their physico-chemical characteristics. Spores were extracted, counted and after trap culturing, identified at species level. Isolatation frequency, spore density and relative abundance of AMF species were calculated for the soils with high, moderate and low levels of Zn and Pb as well as for non-polluted soils. A total of 10 AMF taxon were morphologically identified, which nine of them belonged to Glomus (Glomus mosseae, G. intraradices, G. versiforme, G. ambisporum,G. constrictum, G. fasciculatum, G. geosporum, G. sinosum and Glomus sp.) and one of them belonged to Acaulospora (Acaulospora sp.). Glomus was the dominant genus in all plots. Isolation frequency, spore density and relative abundance of AMF species were different in heavy metals (HMs) polluted and non-polluted sites. G. mosseae was the taxon most commonly observed in different plots, with higher spore density and relative abundance at high level of HMs pollution. G. mosseae, G. intraradices and G. versiforme were more abundant than other AMF species in the soils with moderate and low levels of Zn and Pb contents. Isolation frequency, spore density and relative abundance of G. intraradices were higher than those of other AMF in the non-polluted soils. The Shannon-Weiner index of AMF decreased from 1.55 to 0.52, but the evenness of species (distribution of individuals among the species) had not consideration variations, as the HMs contents of soils increased. The Sorenson similarity index of AM fungi and plant community between non-polluted soils with those of the other pollution levels decreased with increasing soil heavy metals contents and was higher for AM fungal populations than plant community

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arbuscularو
  • Heavy metals
  • Morphological Diversity and Anguran Mining Region
  • Mycorrhizal fungi
  • Polluted Soils