مقایسه معادلات سینتیکی برای توصیف آزادشدن آهن از برخی خاکهای آهکی

نویسندگان

چکیده

رهاسازی آهن از فازهای مختلف به درون محلول خاک یک فرآیند دینامیکی تنظیم‌کننده تأمین مداوم و پیوسته آهن برای گیاهان در حال رشد می‌باشد. به منظور تعیین الگوی آزاد شدن آهن، سینتیک آزادشدن آهن از 6 نمونه خاک برداشت‌شده از استان‌های خوزستان و گلستان با استفاده از محلول دی اتیلن تری آمین پنتا استیک اسید (DTPA) مطالعه گردید. تمامی خاکهای مورد بررسی آهکی بوده و مقدار کربنات کلسیم معادل آنها بین 26/2 تا 54/49 درصد متغیر بود. آزمایش‌های سینتیکی در شرایط رطوبتی واقع در دامنه تغییرات رطوبت مزرعه یعنی 35% رطوبت اشباع انجام شد. الگوی آزادشدن آهن از خاکها بدین شکل بود که یک واکنش سریع ابتدایی بوسیله یک واکنش کندتر ادامه یافت. در همه خاکها، آزادشدن کند حتی پس از گذشت 960 ساعت هنوز ادامه داشته و تعادل در هیچیک از خاکها حاصل نشد. معادلات سینتیکی مختلف (مرتبه صفر، مرتبه اول، مرتبه دوم، دیفیوژن پارابولیکی، الوویچ ساده‌شده، تابع توانی، دیفیوژن پوسته‌ای جلورونده غشایی و دیفیوژن ذره‌ای جلورونده غشایی) برای توصیف سرعت رهاسازی آهن از خاک بوسیله محلول DTPA استفاده شدند. مقایسه ضرایب تعیین (r2) و خطاهای معیار تخمین (SE) نشان داد که معادله های تابع توانی، دیفیوژن پارابولیکی، مرتبه اول و دیفیوژن ذره‌ای جلورونده غشایی به نحو قابل‌قبولی رهاسازی آهن را توصیف کردند در حالی‌که معادله‌های مرتبه صفر، مرتبه دوم، الوویچ ساده‌شده و دیفیوژن پوسته‌ای جلورونده غشایی قادر به توصیف سینتیک آزاد شدن آهن از خاکها نبودند. با این وجود، معادله مرتبه اول قادر به توصیف قابل‌قبول رهاسازی آهن در زمانهای کوتاه نبود. انطباق معادله دیفیوژن ذره‌ای جلورونده غشایی به داده‌های سینتیکی می‌تواند بیانگر این باشد که سرعت رهاسازی عمدتاً بوسیله دیفیوژن آهن و یا مولکولهای DTPA در بین ذرات خاک یا خاکدانه‌ها و نه دیفیوژن از میان لایه نازک آب احاطه‌کننده ذرات خاک، کنترل می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of Kinetic Equations to Describe Release of Iron from Some Calcareous Soils

نویسندگان [English]

  • mojtaba Barani motlagh
  • Hasan Towfighi
چکیده [English]

The release of Fe from soil solid phases into soil solution is a dynamic process that regulates the continuous supply of this element to growing plants. To ascertain the pattern of Fe release, the kinetics of Fe release from six soils by diethylenetriaminepentaacetic acid (DTPA) solution were investigated using soil samples taken from two different agroclimatic regions of Iran. All soils were calcareous with CaCO3 equivalent content in the range of 2.26 to 49.54%. The kinetic experiments were performed under a moisture condition within the range of field moisture content, i.e. %35 of saturation moisture. The release pattern was generally characterized by an initial fast reaction followed by a slower one. The slow release of Fe continued even after 960 hours in all soils. Different kinetic equations (zero-, first, and second order, parabolic diffusion, simplified Elovich, power function, shell progressive film and particle diffusion equations) were employed to describe the rate of release of soil Fe by DTPA solution. Comparisons of coefficients of determination (r2) and standard errors of the estimate (SE) indicated that the power function, parabolic diffusion, first order and shell progressive particle diffusion equations adequately described Fe release, whereas the zero-order, second-order, simplified Elovich and shell progressive film diffusion equations did not. However, the first order kinetic equation inadequately described the release data at short reaction times. Conformity of the shell progressive particle diffusion equation to the kinetic data may indicate that the release rate is controlled by diffusion of Fe and/or DTPA molecules through a reacted soil particle or aggregate rather than diffusion through the film surrounding soil particles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • DTPA solution
  • equations
  • Iron release
  • kinetic
  • kinetics