اتصال سیستم پایش خشکسالی و اقدامات مدیریتی در بهره برداری از سد زرینه رود (مطالعۀ موردی: زیر حوضۀ زرینه رود)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

2 استادیار دانشکدة کشاورزی دانشگاه اراک

3 دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

سیستم‏های پایش و تعریف اقدامات تسکین از ارکان اصلی هر طرح مدیریت خشک‌سالی است که ارتباط مناسب بین این دو می‎تواند یک برنامة مدیریتی را در اجرای به‌موقع و مؤثر عملیات تسکین یاری کند. بنابراین، در این تحقیق تلاش شد، جهت مدیریت حوضة زرینه‏رود در شرایط کم‌آبی، رودیکرد احتمالاتی مبتنی بر ریسک و کاهش تقاضا به ترتیب به منزلة سیستم پایش و اقدام تسکین اعمال شود. در این رودیکرد آستانه‎های هشدار خشک‌سالی بر اساس حجم ذخیرة مخزن و به صورت احتمالاتی تعریف می‏شود. بدین منظور، شبیه‏سازی‏های کوتاه‌مدت با استفاده از سری زمانی 1355ـ 1385 در نرم‌افزار Weap انجام و چهار سناریوی (نرمال، پیش‌هشدار، هشدار، اضطراری) مرتبط با سطوح مختلف شدت خشک‌سالی تعریف شد. سپس، مقادیر آستانه با در نظر گرفتن احتمال وجود کمبودی معین از تقاضا در یک افق زمانی مشخص شناسایی و ضرایب کاهش تقاضا با استفاده از مدل بهینه‏سازی الگوریتم ژنتیک برآورد شد. ضرایب کاهش برای نیاز زراعت و باغ و نیاز زیست‌محیطی دریاچة ارومیه به ترتیب در سطح پیش‌هشدار برابر 30/31 و 30/7 و 8/47 درصد، در سطح هشدار برابر 60/33 و 2/9 و 6/50 درصد، و در سطح اضطراری برابر 5/35 و 11/10 و 5/52 درصد برآورد شد. نتایج نشان داد اعمال ضرایب کاهش تقاضا در کاهش شاخص کمبود در دورة خشک‌سالی 1377ـ 1378 تا 1379ـ 1380 تأثیری قابل توجه داشته و باعث جلوگیری تخلیة کامل مخزن طی این دوره شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Linking Drought Monitoring Systems to Management Measures for Zarrinehrood Dam Operation (Case Study: Zarrinehrood Basin)

نویسندگان [English]

  • Mahdieh Farshadmehr 1
  • Mahnoosh Moghaddas 2
  • Mahdi Meftahe Halaghi 3
1 Former Graduate Student, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
2 Assistant Professor, Faculty of Agriculture, University of arak
3 Associate Professor, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

Monitoring systems and definition of mitigation actions are two of the main components of every drought management plan. Appropriate link between these two can help the timely and effective implementation of a management program. So, in this study it is attempted to design a probabilistic system as based on the risk to manage the Zarrineh-rood basin. Within this approach, drought alert thresholds are defined in probabilistic terms and based on reservoir storage volume. Short term simulations are carried out using the software package WEAP and four scenarios (normal, pre-alert, alert and emergency) associated with different levels of severity of drought defined. Then threshold values and coefficients of decreasing demand are identified, considering the probability of existence of a certain deficit of demand in a certain time horizon using Genetic Algorithm Optimization Model. These coefficients for crop production, horticulture, and environmental needs were estimated as follows: The coefficients at pre-alert level are equal to 31.30%, 7.30% and 47.8%, at the alert level equal to 33.60%, 9.2% and 50.60% and at the emergency level they amount to 35.5%, 11.10% and 52.20%, respectively. Considering the fact that the coefficients of decreasing demand had a significant impact on the reduction of the indicators of deficit, especially during the crisis period of 1999 to 2001, this resulted in the prevention of the complete emptying of the reservoir during the mentioned period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Probabilistic systems
  • drought alarm
  • Drought management
  • Zarrine Dam
  • Genetic Algorithm
Eum, H. l., Kim, Y. O., and Palmer, R. (2011). Optimal Drought Management Using Sampling Stochastic Dynamic Programming with a Hedging Rule. Journal of Water Resources Planning and Management, 137(1), 113-122.
Farshadmehr, M. (2014). Mitigation of Drought Effects on Water Supply Systems. M.Sc. dissertation, University of Gorgan, Iran. (In Farsi).
Garrote, L., Martin-Carrasco, F., Flores-Montoya, F., and Iglesias, F. (2007). Linking Drought Indicators to Policy Actions in the Tagus Basin Drought Management Plan. Journal of Water Resour Manage, 21: 873–882.
Gholamzadeh, M., Morid, S., and Delavar, M. (2011). Drought early warning system for Zayanderod dam operation. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources, Soil and Water Sciences, 15(56), 35-47. (In Farsi).
Hashemi, A. A., Morid, S., and Keshavarz, A. (2011). Linking Drought Indicators to Policy Actions in the Zarinerod Basin Drought Management Plan. M.Sc. dissertation, University of Tarbiat Moalem Tehran. Iran. ( In Farsi).
Huang, W. C. and Chou, C. C. (2008). Risk-based drought early warning system in reservoir operation. Journal of Advances in Water Resources, 31: 649–660.
Nicolosi, V., Cancelliere, A., and Rossi, G. (2009). Reducing risk of shortages due to drought in water supply systems using genetic algorithms. Journal of Irrigation and Drainage, 58: 171-188.
Rossi, G., Garrote, L., and Caporali, E. (2012). Definition of risk Indicators for Reservoire Management Optimization. Journal of Water Resour Manage, 26:981-996.
Tabari, H., Nikbakht, H., and Hosseinzadeh Talaee, P. (2013). Hydrogocal Drought Assessment in Northwestern Iran Based on Streamflow Drought Lndex (SDI). Journal of  Water Resource Manage, 27(1), 137- 151.
Westphal, K. S., Laramie, R. L., Borgatti, D., and Stoops, R. (2007). Drought Management Planning with Economic and Risk Factors. Journal of Water Resources Planning and Management, 133(4), 351-362.
Zarezadeh mehrizi, M. and Morid, S. (2010). Water Allocation in the Qezelozan- Sefidrood Basin under Climate Change, using Bankruptcy Approach for Conflict Resolution. M.Sc. dissertation, University of Tarbiat Modares. Tehran. Iran. (In Farsi).