بررسی درازمدت تغییرات اقلیمی، هیدرولوژیک و برداشت از آبخوان حوضه‌ی دشت ارژن و اثرات آنها بر تالاب بین‌المللی ارژن در استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 بخش مهندسی منابع طبیعی و محیط زیست، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 بخش مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

3 اداره کل حفاظت محیط زیست فارس، شیراز، ایران

چکیده

تالاب ارژن یکی از مهمترین تالاب های بین المللی  ایران می‌باشد. این تالاب در دو دهه‌ی اخیر بجز مقاطع فصلی کوتاهی در سایر فصول خشک بوده  است. این تحقیق باهدف بررسی درازمدت وضعیت اقلیمی، هیدرولوژیک و برداشت از آبهای زیرزمینی و تاثیر آنها بر وضعیت فعلی تالاب بین المللی ارژن انجام شد. با بررسی آمار بلندمدت  ایستگاه‌های واقع در حوضه آبخیز تالاب و حوضه‌های مجاور، وضعیت بارش، تبخیر، تغیرات دما و سفره‌های آب زیرزمینی و رواناب حوضه تالاب مورد تجزیه و تحیلل قرار گرفت. همچنین بیلان آبی تالاب براساس وضعیت اقلیمی بلندمدت و رژیم هیدرولوژیک تاریخی حوضه برآورد گردید. نتایج حاکی از کاهش معنادار بارندگی در برخی ایستگاه‌های حوضه‌ی تالاب در سه دهه‌ی گذشته و  افزایش شدید روند برداشت آبهای زیرزمینی در منطقه‌ی مورد مطالعه در دو دهه‌ی اخیر بود. مقایسه میزان آب ذخیره شده در مخزن دریاچه دشت ارژن در شرایط فعلی( 49/95 م م م) و گزارش اطلس منابع آب ایران (40/109م م م) نشان از کاهش قابل توجه در طی سال‌های اخیر دارد. همچنین مقایسه میزان رواناب تولیدی فعلی(90/13م م م) و اطلس منابع آب (64/15م م م) نشان از کاهش این مقدار نیز اســت. نتایج بررسی نشان داد که سطح آب زیرزمینی دارای روند کاهشی بوده و آخرین سال‌های مورد بررسی دارای پایین‌ترین تراز آب زیرزمینی بوده است. نتایج کلی این تحقیق نشان می‌دهد که خشکیدگی تالاب ارژن هم تحت تاثیر عوامل اقلیمی و هم عوامل انسانی می‌باشد. اما شدت تاثیر عوامل انسانی چون برداشت آبهای زیرزمینی بیشتر است. بنابراین در برنامه‌های حفاظت و احیا تالاب می‌بایست تمرکز بر کاهش برداشت آبهای زیرزمینی در جهت کمک به تغذیه تالاب و احیاء آبخوان باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Long-Term Changes of Metrological, Hydrologic and Underground Water Resources of Dasht-e-Argan Basin and Their Impacts on Argan Internationally Important Wetland

نویسندگان [English]

  • Arya Vazirzadeh 1
  • HamidReza Mosaffa 2
  • Nabiollah Moradi 3
1 Department of Natural Resources and Environmental Engineering, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz 71441-65186, Iran
2 Department of Natural Resources and Environmental Engineering, School of Agriculture, Shiraz University, Shiraz 71441-65186, Iran
3 Department of Environment, Fars Province, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Arjan wetland is one of the most internationally important wetlands of Iran.  This wetland has been dried in the last two decades, except for short periods in other dry seasons. The purpose of this research was to study the long-term changes in meteorological and hydrological conditions using the data of stations located in the wetland watershed and adjacent watersheds. To this end the rainfall, evaporation, temperature and groundwater aquifers status and runoff of the wetland basin were analyzed. The data showed a decreased trend of precipitation and severe underground water harvesting in the studied area. Comparison of the amount of water stored in the reservoir of Arjan wetland in the current situation (95.49 mm3) to what reported in the Atlas of Water Resources of Iran (109.40 mm3) shows a significant decrease in recent years. Comparison of the current estimated runoff (13.90 mm3) with one reported in the Atlas of Water Resources (15.64 mm) shows a decrease in this factor. Moreover, the results showed that the groundwater level had a decreasing trend and the last estimated years had the lowest levels which clearly shows the negative impacts of numerous wells have been dug in the studied area. In conclusion, the results of this study show that the drying of Arjan wetland is affected by both climatic and anthropogenic factors. But the impact of anthropogenic factors is much more serious and it is strongly recommended to reduce the water harvest from aquifer to rehabilitate the wetland.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arjan wetland
  • Precipitation
  • Evaporation
  • Runoff
  • water balance

مراجع

Alizadeh, A. (2015). Principle of Applied Hydrology. Imam Reza University Press, Mashhad. 7th version. (In Persian)
Amarasinghe, A. G. (2020). Analysis of long-term rainfall trends in sri lanka using chrips estimates. American Journal of Multidisciplinary Research & Development (AJMRD), 2(11), 34-44.
Aubert, C., Djamali, M., Jones, M., Lahijani, H., Marriner, N., Naderi-Beni, A., ... & Gandouin, E. (2019). A major hydrobiological change in Dasht-e Arjan Wetland (southwestern Iran) during the late glacial–early Holocene transition revealed by subfossil chironomids. Canadian journal of earth sciences, 56(8), 848-856.
Erwin, K. L. (2009). Wetlands and global climate change: the role of wetland restoration in a changing world. Wetlands Ecology and management, 17(1), 71-84.
Farsab Sanat Consulting Engineers (2016). Updating water balance data of Dash-e- Arjan studding area. Iran Water Resources Management Co. 55 p. in Farsi.
Fatorić, S., Morén-Alegret, R., & Kasimis, C. (2014). Exploring climate change effects in Euro-Mediterranean protected coastal wetlands: The cases of Aiguamolls de l’Empordà, Spain and Kotychi-Strofylia, Greece. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 21(4), 346-360.
Fennessy, M. S., Jacobs, A. D., & Kentula, M. E. (2007). An evaluation of rapid methods for assessing the ecological condition of wetlands. Wetlands, 27(3), 543-560.
Galbraith, H., Amerasinghe, P., & Huber-Lee, A. (2005). The effects of agricultural irrigation on wetland ecosystems in developing countries: A literature review.
Goldberg, M. H., van der Linden, S., Maibach, E., & Leiserowitz, A. (2019). Discussing global warming leads to greater acceptance of climate science. Proceedings of the National Academy of Sciences, 116(30), 14804-14805.
Harbor, J. M. (1994). A practical method for estimating the impact of land-use change on surface runoff, groundwater recharge and wetland hydrology. Journal of the American Planning Association, 60(1), 95-108.
Hashemi, H. (2015). Climate change and the future of water management in Iran. Middle East Critique, 24(3), 307-323.
Hayashi, M., Quinton, W. L., Pietroniro, A., & Gibson, J. J. (2004). Hydrologic functions of wetlands in a discontinuous permafrost basin indicated by isotopic and chemical signatures. Journal of Hydrology, 296(1-4), 81-97.
Jensen, M. E. (2010). Estimating evaporation from water surfaces. In CSU/ARS Evapotranspiration Workshop, Fort Collins, CO (pp. 1-27).
Jin, X., Yan, D., Wang, H., Zhang, C., Tang, Y., Yang, G., & Wang, L. (2011). Study on integrated calculation of ecological water demand for basin system. Science China Technological Sciences, 54(10), 2638-2648.
Maleki, S., Koupaei, S. S., Soffianian, A., Saatchi, S., Pourmanafi, S., & Rahdari, V. (2019). Human and climate effects on the Hamoun wetlands. Weather, Climate, and Society, 11(3), 609-622.
Mitsch, W. J., Bernal, B., Nahlik, A. M., Mander, Ü., Zhang, L., Anderson, C. J., ... & Brix, H. (2013). Wetlands, carbon, and climate change. Landscape Ecology, 28(4), 583-597.
Rawat, K. S., Singh, S. K., & Szilard, S. (2021). Comparative evaluation of models to estimate direct runoff volume from an agricultural watershed. Geology, Ecology, and Landscapes, 5(2), 94-108.
Sadeghi, M. (2012). Conservation of Arjan lake: a hydrological approach. Master thesis. Shiraz University. 190p. In Farsi.
Sajedipour, S., Zarei, H., & Oryan, S. (2017). Estimation of environmental water requirements via an ecological approach: a case study of Bakhtegan Lake, Iran. Ecological engineering, 100, 246-255.
Salimi, S., Almuktar, S. A., & Scholz, M. (2021). Impact of climate change on wetland ecosystems: A critical review of experimental wetlands. Journal of Environmental Management, 286, 112160.
Tiner, R. W. (1996). Wetland definitions and classifications in the United States. JD Fretwell, JS Williams, and P. J. Redman (compilers) National Water Summary on Wetland Resources. US Geological Survey, Reston, VA, USA. Water-Supply Paper, 2425, 27-34.
Vazirzadeh, A. (2021). The impact of human activities on the diversity of wetland ecosystems in fars province: a look at the way we have traveled and the road ahead. 1st Fars Biodiversity Conference, March 2021, Shiraz University, Iran, 227-237. In Farsi.
Wittmann, F., Householder, E., De Oliveira, A., Lopes, A., Junk, W., & Piedade, M. (2015). Implementation of the Ramsar convention on South American wetlands: an update.
Zou, Y., Wang, L., Xue, Z., Jiang, M., Lu, X., Yang, S., ... & Yu, X. (2018). Impacts of agricultural and reclamation practices on wetlands in the Amur River Basin, Northeastern China. Wetlands, 38(2), 383-389.
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 53، شماره 9
آذر 1401
صفحه 2093-2109

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار