تحلیل ریسک خشکسالی در سامانه‌های توزیع آب کشاورزی، مطالعه موردی: شبکه آبیاری رودشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه مهندسی آب، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران

چکیده

وقوع دوره های کم آبی مستمر به عنوان مخاطره طبیعی، در کاهش عملکرد سامانه­های توزیع آب کشاورزی کشور تاثیر زیادی داشته است. در این پژوهش به تحلیل ریسک خشکسالی در سامانه توزیع آب سطحی در شبکه آبیاری رودشت پرداخته شده است. بدین منظور، با استفاده از شاخص خشکسالی جریان (SDI) به ارزیابی و احتمال وقوع پدیده خشکسالی در منطقه پرداخته شده و شدت اثر خشکسالی از ترکیب شاخص­های ارزیابی عملکرد توزیع آب، راندمان، کفایت و عدالت، با روش مجموع وزین ساده (SAW) در قالب پنج سناریو وزنی بر اساس دیدگاه­های مدیریتی متفاوت، محاسبه شد. در نهایت با ترکیب دو مولفه احتمال وقوع و شدت اثر خشکسالی، ریسک این پدیده در سامانه توزیع آب کشاورزی محاسبه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بر اساس شاخص SDI، خشکسالی در بازه زمانی ماهانه با بزرگی (42/2- تا 47/2) و در بازه زمانی سالانه با بزرگی (54/2- تا 65/1) رخ داده است. محدوده مقادیر ریسک سالانه خشکسالی با احتساب دیدگاه­های مختف از طریق اعمال سناریوهای وزنی به این ترتیب بدست آمد: دیدگاه ارزیابی با تاکید بر نظر مدیر شبکه (668/0 تا 804/0)، با تاکید بر نظر بهره­بردار (636/0 تا 803/0)، تاکید توامان مدیر و بهره­بردار (647/0 تا 802/0)، تاکید بر نظر آب منطقه ای و مدیران استانی (684/0 تا 804/0)، و با تاکید بر ملاحظات زیست محیطی در محدوده شبکه آبیاری (692/0 تا 804/0). نتایج به­دست آمده از به­کارگیری ساختار تحلیل ریسک در هر دو بازه زمانی ماهانه و سالانه، مدیران شبکه را قادر می­سازد تا مناسب­ترین راهکارهای بهبود عملکرد را متناسب با بزرگی و زمان وقوع ریسک شکست سامانه ارایه دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Drought Risk Analysis in Agricultural Water Delivery System, A Case Study of Roodasht Irrigation Districts

نویسندگان [English]

  • Javad Pourmahmoud
  • Mehdy Hashemy
  • Abbas Roozbahani
Department of Water Engineering, Aburaihan Campus, University of Tehran, Pakdasht, Iran
چکیده [English]

The occurrence of continuous water shortage as a natural hazard has dramatically impacted the country's performance of surface water delivery systems. In this research, drought risk analysis in surface water delivery systems in Roodasht irrigation network has been investigated. For this purpose, the streamflow Drought Index (SDI) has been used to assess the region's probability of drought. The consequence of drought was calculated by combining water distribution performance evaluation indicators, efficiency, adequacy, and justice with a simple additive weighting method (SAW) in five weight scenarios based on different management perspectives. Finally, by combining the probability and consequence of drought, the risk of this phenomenon in the agricultural water distribution system was calculated and analyzed. According to the SDI index, the results showed drought occurred in the monthly period with magnitude of -2.42 to 2.47, and in the annual period with magnitude of -2.54 to 1.65. The range of monthly drought risk values of the system in five weighted scenarios is as follows: evaluation perspective with emphasis on the opinion of the network administrator (0.668 to 0.804), With the emphasis on the beneficiary's opinion (0.636 to 0.803), the simultaneous emphasis of manager and beneficiary (0.647 to 0.802), emphasis on regional water opinion and provincial managers (0.684 to 0.804), and with emphasis on environmental considerations within the irrigation network (0.692 to 0.804). The obtained results of employing the risk analysis framework in both annual and monthly periods make the authorities present appropriate alternatives considering the magnitude and timing of the system's failure risk.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought
  • Probability
  • Consequence
  • Risk
  • Irrigation District
Arumi, J. L., Jones. D. (2001). Methodology for Risk Analysis of Irrigation Structures, Hydraulic Engineering in Mexico (in Spanish), vol. XVI, num. 3, pages 67-74.
Babaei, M., Roozbahani, A., Hashemy Shahdany, S. M. (2018). Risk Assessment of Agricultural Water Conveyance and Delivery Systems by Fuzzy Fault Tree Analysis Method. Water Resources Management, 4079–4101.
Bozorgi, A., Roozbahani, A. Hashemy Shahdany, S.M. (2020). Development of Drought Risk Analysis Model in Agricultural Water Supply Systems of Northern Roodasht Irrigation Network Using Bayesian Network. Journal of Water Research in Agriculture. 34.2 (2). 202-187. (In Persian).
Dejen, Z. A. (2015). Hydraulic and operational performance of irrigation schemes in view of water saving and sustainability: sugar estates and community managed schemes In Ethiopia. Doctorate Thesis, Delft University, Ntherlands.
Gachlou, M., Roozbahani, A., Banihabib, M. E. (2019). Comprehensive risk assessment of river basins using Fault Tree Analysis, Journal of Hydrology, 577, 123974.
Gunantara, N. (2018). A review of multi-objective optimization: Methods and its applications, Cogent Engineering, 5:1, 1502242.
Kaghazchi, A., Hashemy Shahdany, S.M., Roozbahani, A., (2020). Simulation and evaluation of agricultural water distribution and delivery systems with a Hybrid Bayesian network model. Agricultural Water Management. 245. 106578. 10.1016.
Molden, D., Gates, T. (1990). Performance Measures for Evaluation of Irrigation‐Water Delivery Systems. Journal of Irrigation and Drainage Engineering 116, 804-823.
Nalbantis,I., Tsakiris, G., (2009). Assessment of Hydrological Drought Revisited. Water Resources Management, 23(5):881-897.
Orojloo, M., Shahdany, S.M.H., Roozbahani, A. (2018). Developing an integrated risk management framework for agricultural water conveyance and distribution systems within fuzzy decision-making approaches. Science of the Total Environment. Pages 1363-1376.
Ozkaya, A., Zerberg, Y. (2019). A 40-Year Analysis of the Hydrological Drought Index for the Tigris Basin, Turkey. Water 11(4):657
Rahman, S., Devera, J., and Reynolds, J. (2014). Risk assessment model for pipe rehabilitation and replacement in a water distribution system, in pipelines. American Society of Civil Engineers. Pp: 1997-2006.
Roozbahani, A., Zahraie, B., Tabesh, M., (2012). Integrated risk assessment of urban water supply systems from source to tap. Stochastic Environmental Research and Risk Assessment, 923-944.
Rowe, W. D. (1977). An Anatomy Fo Risk: Wiley.
Salman, B., and Salem, O. (2012). Risk assessment of wastewater collection lines using failure models and criticality ratings. Pipe. Syst. Engin. Prac. J. 3: 3. 68-76.
Shukla, S., Wood, A. W., (2008). Use of a standardized runoff index for characterizing hydrologic drought. Geophysical research letters, 35(2).
Tigkas, D., Vangelis, H., Tsakiris, G., (2015). DrinC: a software for drought analysis based on drought indices. Earth Science Informatics 8(3):697–709.
Towler, E., Roberts, M., Rajagopalan, B., Sojda, R. (2013). Incorporating probabilistic seasonal climate forecasts into river management using a risk‐based framework, Water Resources Research, Volume 45, Issue 8.
Tsakiris, G., Vangelis, H. (2005). Establishing a Drought Index Incorporating Evapotranspiration. European Water. 9/1.