بررسی بهره‌وری اقتصادی محصولات کشاورزی استان سیستان و بلوچستان با رویکرد ردپای آب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک دانشگاه زابل ، زابل، ایران

2 دانشجوی کارشناسی، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک دانشگاه زابل ، زابل، ایران

چکیده

مدیریت آب در بخش کشاورزی به­عنوان مهمترین مصرف­کننده آب ضروری است. ارزیابی مقدار آب واقعی مورد استفاده محصولات مختلف کشاورزی می­تواند در شناخت و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش مصرف آب کشاورزی بسیار مؤثر باشد. در این تحقیق جهت بررسی مقدار آب مورد مصرف محصولات تولیدی استان سیستان و بلوچستان از شاخص­های ردپای آب و شاخص تأمین نسبی آب آبیاری استفاده شد. ﺷﺎﺧﺺ ردﭘﺎی آب ﺑﻪ­ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺷﺎﺧﺺ ﺟﺎﻣﻊ ﻧﺸﺎن­دﻫﻨﺪه ﻣﻘﺪار واﻗﻌﯽ آب ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ و اﻗﻠﯿﻢ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ردپای آب در چهار جزء ردپای آب سبز، آبی، خاکستری و سفید مورد بررسی قرار گرفت. همچنین بهره­وری آب محصولات مختلف از دیدگاه اقتصادی بررسی شد. نتایج نشان داد در بین محصولات زراعی و باغی به­ترتیب گندم و پسته بالاترین ردپای آب سبز را داشتند. از نظر ردپای آبی، ذرت، انار و انگور دارای کمترین ردپای آبی بودند. از نظر ردپای آب خاکستری، گندم و پسته به­ترتیب بالاترین ردپای آب خاکستری را دارا بودند. از دیدگاه ردپای آب سفید نیز گندم و پسته بیشترین ردپای آب را داشتند. در مجموع ردپای آب، گندم از بین محصولات زراعی و پسته از محصولات باغی بالاترین ردپای آب را دارا بودند. از دیدگاه بهره­وری اقتصادی از بین محصولات زراعی، جو و گندم کمترین بهره­وری اقتصادی و ذرت خوشه­ای بیشترین بهره­وری اقتصادی را داشت. از محصولات باغی، موز با 64/2562 هزار ریال بر متر مکعب بیشترین و پسته با 4/29 هزار ریال بر متر مکعب کمترین بهره­وری اقتصادی را دارا بودند. مقادیر شاخص تأمین نسبی آب آبیاری بیشتر از یک به­دست آمد که نشان می­دهد تمامی محصولات بیش از اندازه آبیاری می­شوند. بنابراین با توجه به بالابودن ردپای آب در محصولات تولیدی استان بایستی اولویت کاشت محصولات در هر منطقه بر اساس ردپای آب مورد توجه قرار گیرد. همچنین جهت افزایش بهره­وری آب آبیاری از روش­های کم­آبیاری استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigation of Economic Productivity of Crop Products in Sistan and Baluchestan Province by Water Footprint Approach

نویسندگان [English]

  • halimeh piri 1
  • ramin sarani 2
1 Faculty Member, Department of Water Engineering, Faculty of Water and Soil, University of Zabol, Zabol, Iran
2 B.Sc. Student, Department of Water Engineering, Faculty of Water and Soil, University of Zabol, Zabol, Iran
چکیده [English]

Water management in agricultural sector is essential as the most important consumer of water. Assessing the actual amount of water used by different crops could be very effective in identifying and providing appropriate solutions to reduce agricultural water consumption. In this study, water footprint and partial irrigation water supply index were used to investigate the amount of water consumed by crops in Sistan and Baluchistan Province. The water footprint is a complete index, representing the actual amount of water consumed based on climatic condition in each area. Water footprint was evaluated on the basis of four components; green, blue, gray and white water footprints. Water productivity of different crops was also studied from an economic point of view. The results showed among the crop and orchard products, the wheat and pistachio showed the highest green water footprints, respectively. In terms of blue water footprint, maize, pomegranate and grape had the lowest amount. In terms of gray water footprint, wheat and pistachio had the highest values. In terms of white water footprint, wheat and pistachio had the highest values. In terms of overall water footprint, wheat and pistachio had the highest values. Among the crop products, barley and wheat had the lowest economic productivity and maize had the highest value. Among the orchard products, bananas had the highest economic productivity (2562.64x1000 riyals per cubic meter) and pistachio had the lowest one (29.4x1000 riyals per cubic meter). The values of relative irrigation water supply index were higher than one, indicating all crops are over-irrigated. Therefore, considering the high water footprint in the products produced in the province, the priority should be given to plant crops in each area based on the water footprint.  Also, deficit irrigation methods should be used to increase irrigation water productivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Productivity
  • Relative Irrigation Supply Index
  • White Water Footprint

مراجع

Ababai, B., and Ramezani Etedali, H. (2014). Estimation of Water Footprint Components in Wheat Production in Iran. Water and Soil, 29(6), 1458-1468 (In Farsi)
Aligholina, T., Rezaei, H., Bahmanesh, J., and Montasseri, J. (2017).Study of water footprint index for dominant crops in Lake Urmia catchment and its relationship with irrigation management. Soil Science, 27(4), 48-37. (In Farsi)
Arabi, A., Alizadeh, A., Vahab Rajaee, Y., Kazem, J., and Naser, N. (2012). Agricultural Water availability in a changing climate, Nature, 438(7066), 347-350.
Hoekstra, A.Y., Chapagain, A.K., Aldaya, M.M. and Mekonnen, M.M. (2011). The Water Footprint Assessment Manual: Setting the Global Standard. Earthscan, London, UK, 203p.
Hoekstra,A.Y. and Chapagain,A.K. (2007). Water footprint of nations: water use by people as a function of their consumption pattern. Water Resource Management, 21(1), 35-48.
Lovarelli, D., Bacenetti, J. and Fiala, M. (2016). Water Footprint of crop productions: A review. Science of the Total Environment, 548, 236-251.
Mekonnen M.M., and Hoekstra A.Y. (2010). A global and high-resolution assessment of the green, blue and grey water footprint of wheat. Hydrology and Earth System Sciences, 14, 1259-1276.
Milly, P. C. D., Dunne K. A. and Vecchia A. V. (2005). Global pattern of trends in streamflow and water availability in a changing climate, Nature, 438(7066): 347-350.
Morillo JG, Díaz JAR, Camacho E and Montesinos, P. (2015). Linking water footprint accounting with irrigation management in high value crops. Cleaner Production 87, 594–602.
Pahlow M., Snowball J. and Fraser G. (2015). Water footprint assessment to inform water management and policy making in South Africa. Water SA, 41(3),301-305.
Ramezani Etedali, H., Shokouhi, A., and Mojtaba, A. (2017). Using the concept of virtual water footprint in producing basic products for crossing Qazvin water crisis. Water and Soil, 31(2), 433-422. (In Farsi)
Rosegrant M. W., Ringler C. and Zhu T. (2009). Water for agriculture: Maintaining food security under growing scarcity, Annual Review of Environment and Resources, 34(1): 205-222.
Van oel,P.R., Mekonnen,M.M and Hoekstra, A.A. (2008). The external water footprint of the Netherlands:Quantification and impact assessment. Value of Water Research Report Series No. 33, UNESCOIHE, Delft, the Netherlands.
Yousefi, H., Mohammadi, A., Nourollahi, Y. and Sadatinejad, J. (2016). Evaluation of water footprint index of Tehran province crops. Soil Conservation, 24 (6), 85-67. (In Farsi)
Zhuo, L. and Hoekstra, A.Y. (2017). The effect of different agricultural management practices on irrigation efficiency, water use efficiency and green and blue water footprint. Frontiers of Agricultural Science and Engineering. 4, 185-194.
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 51، شماره 5
مرداد 1399
صفحه 1093-1104

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار