مدیریت زهاب‌ شبکه‌های آبیاری و زهکشی جنوب غربی استان خوزستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه لرستان

2 استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه تهران

3 استاد دانشگاه شهید چمران اهواز

4 استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا همدان

5 کارشناس ارشد، مهندسین مشاور سازآب پردازان

6 کارشناس ارشد مهندسین مشاور سازآب پردازان

7 عضو هیأت علمی/ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

8 استادیار گروه شیلات دانشگاه لرستان

چکیده

  شوری خاک و آب زیرزمینی شور و کم‌عمق، زهکشی و در نتیجه تولید زهاب شور را در اراضی فاریاب جنوب استان خوزستان اجتناب‌ناپذیر ساخته است. با توجه به گسترش سطح شبکه‌های آبیاری و زهکشی، ضروری است که مدیریت زهاب شبکه‌های آبیاری و زهکشی احداث‌شده یا در حال احداث (مجموعاً 340 هزار هکتار) واقع در جنوب خوزستان و غرب رودخانه کارون به عنوان یک طرح جامع مطالعه شود. مدیریت زهاب به کمیت و کیفیت آن، که مرتباً در حال تغییر بوده، وابسته است. بنابراین مدلی توسعه داده شد که بتواند کمیت و کیفیت زهاب شبکه‌های آبیاری و زهکشی را در طول دوره بهره‌برداری پیش‌بینی کند. این مدل با استفاده از یک مزرعه پژوهشی 25 هکتاری اعتبارسنجی شد. شوری زهاب شبکه‌های آبیاری و زهکشی پیش‌بینی شده، مبنای تصمیم‌گیری برای روش استفاده مجدد قرار گرفت. بر اساس پیش‌بینی­های صورت گرفته با این مدل، کیفیت زهاب‌های حاصله از طرح‌های حوضه جنوب کرخه و غرب کارون، به جز کشت و صنعت‌های نیشکر، حداقل تا 10 سال برای کشت گیاهان زراعی مقاوم به شوری مناسب نیست و دفع آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است. در خصوص زهاب‌های با کیفیت مناسب‌تر، گزینه‌های استفاده مجدد مانند کشت گیاهان مقاوم به شوری و توسعه منابع طبیعی برای جلوگیری از طوفان‌های گرد و غبار می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد. به نظر می‌رسد تخلیه زهاب به خلیج فارس کمترین ضرر زیست‌محیطی را از بین گزینه‌ها در بر خواهد داشت. در مطالعه حاضر، محتوای فسفر زهاب‌ها 7/0- 043/0 و نیتروژن 28-2/2 میلی‌گرم بر لیتر اندازه‌گیری شد که در مورد نیتروژن مقادیر بسیار بالاتری را نسبت به خور ماهشهر (محل تخلیه) نشان داد. هرچند به نظر می‌رسد تخلیه زهاب به خلیج فارس سبب رهاسازی مقادیر بالای نیتروژن به آن می‌شود، اما با توجه به پایین بودن مقدار فسفر این زهاب‌ها، نیتروژن اضافی وارد چرخه تولید نشده و موجب یوتریفیکاسیون نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Drainage Water Management of Irrigation and Drainage Networks of South West Khuzestan

نویسندگان [English]

  • Majid Sharifipour 1
  • Abdolmajid Liaghat 2
  • AbdAli Naseri 3
  • Hamed Nozari 4
  • Mahmud Hajishah 5
  • Mohsen Zarshenas 6
  • Hamid Hoveizeh 7
  • Manoochehr Nasri 8
1 Assistant Professor, Department of Water Engineering, Lorestan University, Khorramabad, Iran
2 Professor, Department of Irrigation and Drainage, Tehran University, Karaj, Iran
3 Professor, Department of Irrigation and Drainage, Shahid Chamran University of Ahwaz, Ahwaz, Iran
4 Assistant Professor,Department of Water Engineering, Bu-AliSina University, Hamedan, Iran
5 Senior Engineer, Sazab Pardazan Consulting Engineering Company, Ahwaz, Iran
6 Senior Engineer, Sazab Pardazan Consulting Engineering Company, Ahwaz, Iran
7 Scientific Staff Member, Agricultural and Natural Resources Research Center of Khuzestan, Ahwaz, Iran
8 Assistant professorو Department of Fisheries Science and Technology, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]

Soil salinity and shallow and saline groundwater have been made subsurface drainage and drainage effluents to be inevitable in irrigated lands of south of Khuzestan. Due to the development of irrigation and drainage networks (IDN) in the southwest of Khuzestan (with an area of 340,000 hectares), it is necessary to study integrated agricultural drainage management in all area. Drainage management is depending on its quality and quantity (Q & Q), which are changing continuously. Therefore, a model for predicting drainage water Q & Q in the operation period of IDNs was developed and validated using 25 hectares' research field. Predicted drainage water salinity of the IDNs was used to make the decision for reusing or disposing options. Based on the predictions made by this model, the quality of drainage water from the plans of the southern Karkheh basin and western Karoon, with the exception of sugarcane cultivations, is not suitable for at least 10 years to cultivate salt-tolerant plants and their disposal is inevitable. In case of drainage water with better quality, it could be reused for irrigation of salt-tolerant crops and forestation to prevent dust storms. Drainage transportation to the Persian Gulf is proposed to have the least hazard to the environment. In the present study, the content of phosphorus and nitrogen in drainage water was measured to be 0.043-0.70 and 2.2-22 mg/L respectively, which showed a much higher amount of nitrogen than Mahshahr bay (discharge point). Although drainage disposal into the Persian Gulf seems to release high levels of nitrogen, however, due to low phosphorus content in these drainage waters, additional nitrogen cannot be entered in the production cycle and does not result utrification.

کلیدواژه‌ها [English]

  • salinity
  • Drainage Water Reuse
  • Salt-Tolerant Plants
  • Desert Greening
  • Dust Storm

مراجع

Abdel-Gawad, S. T., Abdel-Khalek, M. A., & Boels, D. (1991). Analysis of water management in the eastern Nile Delta: final report reuse model. Cairo, Egypt, and Wageningen, The Netherlands. Drainage Research Institute and DLO-Winand Staring Centre. Reuse of Drainage Water Project Report, 30, 245.
Akhter, J., Ahmed, S. and Malik, K. A. (2003). Use of Brackish-Water for Agriculture: Growth of Salt-Tolerant Plants and their Effects on Soil-Properties. Water Resources in the South: Present Scenario and Future Prospects, 162.
Amin-Sobhani, A. (1997). Musa Bay. Journal of Humanities, 1 & 2(75-86). (In Farsi)
Barnes, J. (2014). Mixing waters: The reuse of agricultural drainage water in Egypt. Geoforum, 57, 181-191.
Bochert, R., Zettler, M. L. and Bochert, A. (1996). Variation in the reproductive status, larval occurrence and recruitment in an estuarine population of Marenzelleria viridis (Polychaeta: Spionidae). Ophelia, 45(2), 127-142.
Choudhury, A. K. and Bhadury, P. (2015). Relationship between N: P: Si ratio and phytoplankton community composition in a tropical estuarine mangrove ecosystem. Biogeosciences Discussions, (3), 2307-2355.
Dehghan Madiseh, S., Sabzalizadeh, S. and Kianersi, F. (2009). Water quality determination in Khuzestan creeks, northwest of Persian Gulf using WQS Index. Iranian Scientific Fisheries Journal, 18(1), 65-72. (in Farsi)
Falkowski, P. G. (1997). Evolution of the nitrogen cycle and its influence on the biological sequestration of CO2 in the ocean. Nature, 387(6630), 272.
Geological Survey and Mineral Exploration of Iran. (2015). Identification of Dust Storm Origin Centers in Khuzestan Province. 73 Pages. (In Farsi)
Homaee, M. (2002). The Reaction of Plants to Salinity. Iranian National Committee of Irrigation and Drainage. 107 Pages. (In Farsi)
Jafari, S., Naseri, A., Hajishah, M. and Sharifipour, M. (2009) Predicting Drainage Water Quality Produced by Reclaiming and Using of Khuzestan's Saline- Sodic Soils. 2th Iranian National Conference of Irrigation and Drainage Networks Management. Shahid Chamran University of Ahwaz. (In Farsi)
Johnston, W. R. (1993). Changes in subsurface drainage water salinity and boron concentrations. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 119(1), 201-206.
Jury, W. A., Tuli, A. and Letey, J. (2003). Effect of travel time on management of a sequential reuse drainage operation. Soil Science Society of America Journal, 67(4), 1122-1126.
Mahler, P. (1979). Manual of Land Classification for Irrigation. (3nd Ed) Soil and Water Research Institute of Iran. Pub. No. 205.
Nozari, H. and Liaghat, A. (2014). Simulation of Drainage Water Quantity and Quality Using System Dynamics. Journal of Irrigation and Drainage Engineering, 140(11), 05014007.
Redfield, A. C. (1934). On the proportions of organic derivatives in sea water and their relation to the composition of plankton. James Johnstone Memorial Volume, 176-192.
Rhoades, J. D. and Halvorson, A. D. (1977). Electrical conductivity methods for detecting and delineating saline seeps and measuring salinity in northern Great Plains soils [Excessive salt accumulation]. ARS-W-US Agricultural Research Service, Western Region (USA).
Rhoades, J. D., Manteghi, N. A., Shouse, P. J. and Alves, W. J. (1989). Soil electrical conductivity and soil salinity: New formulations and calibrations. Soil Science Society of America Journal, 53(2), 433-439.
Ritzema, H. P. (2016). Drain for Gain: Managing salinity in irrigated lands—a review. Agricultural Water Management, 176, 18-28.
Ritzema, H. P. and Braun, H. M. H. (2006). Environmental impact of drainage. In: Ritzema, H.P. (Ed.), Drainage Principles and Applications, 16, 3rd edition. ILRI Publication, Alterra-ILRI, Wageningen, 1041–1064.
Ritzema, H. P. and Stuyt, L. C. P. M. (2015). Land drainage strategies to cope with climate change in the Netherlands. Acta Agriculture Scandinavica, Section B—Soil & Plant Science, 65(sup1), 80-92.
Shakouri, A., Savari, A., Yavari, V. and Nabavi, M. B. (2008). Study on diversity indices and their correlation with environmental factors in polychaetes on four creeks of Mahshahr region. Pajouhesh & Sazandegi, 81, 136-148. (In Farsi)
Sharifipour, M., Naseri, A. A., Jafari, S. and Yazdanparast, S. (2013). Effect of Shallow and Saline Groundwater on Drain Water Salt Loud in South Khuzestan. 9th International Conference of River Engineering, Ahwaz, Iran.
Sharma, D. P., Rao, K. V. G. K., Singh, K. N. and Kumbhare, P. S. (1995). Recycling drainage effluent for irrigation. Reclamation and Management of Waterlogged Saline Soils (Rao et al. Eds.), 189-204.
Skogen, M. D., Eilola, K., Hansen, J. L., Meier, H. M., Molchanov, M. S. and Ryabchenko, V. A. (2014). Eutrophication status of the North Sea, Skagerrak, Kattegat and the Baltic Sea in present and future climates: A model study. Journal of Marine Systems, 132, 174-184.
Snellen, W.B. (1997). Towards integration of irrigation and drainage management: information on symposium background, objectives and procedures. In W.B. Snellen, ed. “Towards integration of irrigation and drainage management” Proceedings of the Jubilee Symposium.Wageningen, The Netherlands, ILRI.
Tanji, K. K. and Kielen, N. C. (2003). Agricultural drainage water management in arid and semi-arid areas.FAO. Roam. Italy.
Wahba, M. A. S. and Christen, E. W. (2006). Modeling subsurface drainage for salt load management in southeastern Australia. Irrigation and Drainage Systems, 20(2-3), 267-282.
Weiss, E. B. (1992). United Nations Conference on Environment and Development. International Legal Materials, 31(4), 814-817.
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 51، شماره 2
اردیبهشت 1399
صفحه 525-539

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار