بررسی خصوصیات واکنش‌پذیری کربنات‌ها دربرخی ازخاکهای آهکی ایران

نویسنده

چکیده

این مطالعه برای تعیین واکنش‌پذیری و ویژگیهای کربنات‌ها در بیست خاک (cm 30-0) از مناطق مرکزی ایران (انتی سول و آریدی سول) انجام گرفت. در این نمونه‌ها مقادیر کربنات کلسیم معادل (CCE)، کربنات کلسیم معادل فعال (ACCE) و کربنات کلسیم معادل غیرفعال(NACCE )، کانی‌شناسی کربنات‌ها با تکنیک XRD و سطح ویژه با روش BET بوسیله جذب گاز N2 ، اندازه گیری شدند. مقادیر CCE از 38 تا 228 گرم بر کیلوگرم خاک با میانگین 1/105 گرم بر کیلوگرم خاک تغییر می‌کرد. ACCE ، بدون گذراندن خاکها از الک mm1 ،(ACCE1) ، از 9/9 تا 6/90 با میانگین 7/32 گرم بر کیلوگرم خاک و ACCE بعد از گذراندن از الک مذکور، (ACCE2) از 4/13 تا 8/99 با میانگین 37 گرم بر کیلوگرم خاک متغیر بود. مقدار ACCE1 بطور متوسط 32 درصد و ACCE2 بطور متوسط 34 درصد کربنات کلسیم معادل کل را تشکیل می‌دادند. میانگین سطح ویژه خاکها، 75/19 مترمربع بر گرم خاک و میانگین سطح ویژه کربنات‌ها، 2/103 مترمربع بر گرم کربنات کلسیم اندازه‌گیری شدند. بین سطح ویژه کربناتها با مقدار رس (*46/0= r) و با CCE همبستگی خطی معنی‌دار (**52/0- =r) بدست آمد که نشان می‌دهد احتمالاً با افزایش مقدار CCE از سطح ویژه آن کاسته می‌شود. مطالعات XRD نشان داد که کربنات غالب در خاکهای مورد مطالعه بصورت [MgxCa1-xCO3 ] بوده و تنها در 7 خاک پیک مربوط به دولومیت مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Evaluation of the Reactivity characteristics of Carbonates in some Selected Soils of Iran

نویسنده [English]

  • A. Reyhani Tabar
چکیده [English]

This study was conducted to characterize the reactivity of carbonates in the surface horizons of 20 soils (Entisols and Aridisols) from central region of Iran. The samples were analyzed for Calcium Carbonate Equivalent (CCE), Active Calcium Carbonate Equivalent (ACCE), Non-active Calcium Carbonate Equivalent (N.ACCE), carbonate mineralogy and surface area of carbonates (SSA) through N2 adsorption. The CCEs ranged from 38 to 228g kg-1 of soil, with a mean of 105.1g kg-1 of soil. ACCEs1 (while not being sieved through 1mm sieve) ranged from 9.9 to 90.5 with a mean of 32.7gkg-1 of soil and ACCEs 2 (after being sieved through 1mm sieve) ranged from 13.4 to 99.8 with a mean of 37gkg-1 of soil. About 32% of the calcium carbonate (without being sieved through 1mm sieve) and about 34% of CaCO3 in the soils reacted with oxalate. The average surface area of soils as estimated from the N2 adsorption (BET) was 19.75 m2 g-1 of soil and the average surface area of carbonates was 103.2 m2 g-1 of calcium carbonates. The surface area of carbonates was significantly correlated with clay content (r = 0.46*, n=20) and with CCE (r=-0.52*, n=20), indicating that with increase in CCE content, the surface area decreases. X-ray diffraction (XRD) analysis showed that Mg- Calcite [Mgx Ca1-x (CO3)] is the most commonly cfound carbonate in the studied soils. Dolomite was identified in only 7 soils.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Active Carbonate Equivalent
  • Aridisols
  • Calcareous soils
  • Calcium Carbonate Equivalent
  • Entisols