بررسی تاثیر زمان تماس، نوع عصاره‌گیر و نسبت خاک به عصاره‌گیر در اندازه‌گیری مقدار گچ به روش استون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

2 موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران، کرج، ایران

چکیده

گچ در خاک­های نواحی خشک و نیمه خشک به‌عنوان جزء اصلی خاک برخی از رفتارهای فیزیکی و شیمیایی خاک را تحت تاثیر قرار داده و  به دلیل اثرات منفی بر اراضی کشاورزی و رشد گیاه، اندازه­گیری دقیق غلظت آن برای مدیریت اراضی گچی بسیار حائز اهمیت است. بنابراین طی پژوهشی آزمایشگاهی برخی عوامل موثر بر اندازه­گیری گچ به روش استون شامل زمان تماس، نسبت خاک به آب و عصاره­گیر­های مختلف مطالعه شدند. نتایج نشان داد که انحلال گچ در خاک­های گچی مصنوعی واکنشی سریع بوده و قسمت عمده گچ موجود در نمونه در مدت زمانی کمتر از 5/0 ساعت حل شد. عصاره­گیری گچ در نسبت­های بالای خاک به آب (200:1) باعث کم­برآورد در اندازه­گیری گچ گردید. بطوریکه مقدار گچ اندازه­گیری شده در زمان 5/0 ساعت در نمونه­های 10، 20، 30، 40، 50، 60، 70، 80 و 100 درصد گچ به ترتیب 1-، 5/3، 6/9، 0/11، 4/22، 3/29، 6/39، 5/47 و 8/57 درصد نسبت به مقدار واقعی گچ در نمونه کمتر برآورد شد. کاهش نسبت خاک به آب به نسبت 400:1 باعث بیش­برآورد بین 10-50 درصد گچ در نمونه­های با گچ کمتر از 50 درصد گردید. محلول­های نمکی NaCl، KCl و MgCl2 حلالیت گچ را افزایش داده و باعث جبران کم­برآورد در اندازه­گیری گچ بخصوص در نسبت 200:1 گردیدند. محلول­های نمکی در نسبت­ پایین خاک به آب (400:1) در خاک­های طبیعی باعث بیش­برآورد مقدار گچ  شدند. هدایت الکتریکی (EC) µS/cm 1000 در محلول نهایی بعنوان EC بحرانی در اندازه­گیری گچ بدست آمد. براساس نتایج بدست آمده، استفاده از آب مقطر بعنوان عصاره­گیر، زمان تماس 5/0 ساعت و نسبت خاک به آب متغیر براساس محتوای گچ برای حصول EC کمتر از µS/cm 1000 بعنوان شرایط بهینه برای اندازه­گیری گچ به روش استون توصیه می­گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of contact time, extractant type, and soil/extractant ratio on gypsum determination by Acetone method

نویسندگان [English]

  • Mostafa Marzi 1
  • Karim Shahbazi 2
  • Leila Esmaeilzadeh 1
  • Mehdi Beheshti 1
1 Soil and Water Research Institute, Agricultural Research, Education, and Extension Organization, Karaj, Iran
2 Soil and Water Research Institute, Agricultural Research, Education, and Extension Organization, Karaj, Iran
چکیده [English]

Gypsum is spread in soils of arid and semi-arid regions and controls the soil physiochemical properties when it exists as the main soil component. Due to the undesired effects of gypsum in agriculture and plant growth, the accurate determination of its concentration is very important for soil classification and land use management. In this study, the parameters affecting the gypsum determination by the acetone method, namely contact time, extractant to soil ratio, and different extractants were investigated. Results revealed that the gypsum dissolution reaction was fast and most of the gypsum was dissolved in less than 0.5 h. Gypsum extracting with high extractant to soil ratios (1:200) had led to underestimation in the gypsum concentration. So that, the measured gypsum at 0.5 h extraction in soils with 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80, and 100% gypsum was underestimated by -1, 3.5, 9.6, 11.0, 22.4, 29.3, 39.6, 47.5, and 87.8% (according to the actual content) respectively. Decreasing the extractant to soil ratio to 1:400, overestimated (10 to 50%) the gypsum in the samples containing less than 50% gypsum. NaCl, KCl and MgCl2 solutions increased the gypsum solubility eliminated the underestimation in gypsum determination especially in 1:200 ratio. However, the use of salt solutions as extractants in the natural soils had led to overestimate at the higher extractant to soil ratios (1:400). The critical electrical conductivity (EC) in the measuring of gypsum by the Acetone method was 1000 µS/cm. According to the results, use of deionized water as the extractant, 0.5 h contact time, and variable soil to water ratio according to the soil gypsum content and to reach the EC of lower than 1000 µS/cm were the optimum condition for determination of soil gypsum by the acetone method which is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Electrical conductivity
  • Gypsiferous soils
  • Gypsum dissolution
  • Salt solutions

مراجع

Ben Ahmed, S., Tlili, M. M., Amami, M., & Ben Amor, M. (2014). Gypsum precipitation kinetics and solubility in the NaCl–MgCl2–CaSO4–H2O system. Industrial & Engineering Chemistry Research, 53(23), 9554-9560.
Bouyoucos, G. J. (1962). Hydrometer method improved for making particle size analyses of soils 1. Agronomy Journal, 54(5), 464-465.
Bower, C., & Huss, R. (1948). Rapid conductometric method for estimating gypsum in soils. Soil Science, 66(3), 199-204.
Bower, C. A., Reitemeier, R., & Fireman, M. (1952). Exchangeable cation analysis of saline and alkali soils. Soil Science, 73(4), 251-262.
Cameron, F. K. (2002). Solubility of Gypsum in Aqueous Solutions by Sodium Chloride. The Journal of Physical Chemistry, 5(8), 556-576.
Gobran, G. R., & Miyamoto, S. (1985). Dissolution rate of gypsum in aqueous salt solutions.
Hong, D., Fan, M., Yu, L., & Cao, J. (2018). An experimental study simulating the dissolution of gypsum rock. Energy Exploration & Exploitation, 36(4), 942-954.
Klein, C. (1993). Hurlburt jr. CS “Manual of Mineralogy.”: New York, John Wiley and Sons, Inc.
Kuechler, R., Noack, K., & Zorn, T. (2004). Investigation of gypsum dissolution under saturated and unsaturated water conditions. Ecological Modelling, 176(1-2), 1-14.
Kuttah, D., & Sato, K. (2015). Review on the effect of gypsum content on soil behavior. Transportation geotechnics, 4, 28-37.
Lagerwerff, J., Akin, G., & Moses, S. (1965). Detection and determination of gypsum in soils. Soil Science Society of America Journal, 29(5), 535-540.
Lebedev, A. (2015). Kinetics of gypsum dissolution in water. Geochemistry International, 53(9), 811-824.
Lebedev, A., & Kosorukov, V. (2017). Gypsum solubility in water at 25 C. Geochemistry International, 55(2), 205-210.
Mahmoodi, S. (1983). Gypsum Determination in Soil by Resin H+ Method and its comparison with the Acetone Method. Journal of Iranian Agriculture Science, 14, 1-4, 9-18.
Nelson, R., Klameth, L., & Nettleton, W. (1978). Determining soil gypsum content and expressing properties of gypsiferous soils. Soil Science Society of America Journal, 42(4), 659-661.
Omran, E.-S. E. (2016). A simple model for rapid gypsum determination in arid soils. Modeling Earth Systems and Environment, 2(4), 1-12.
Page, A. (1965). Methods of soil analysis. Part 2. Chemical and microbiological properties: American Society of Agronomy, Soil Science Society of America.
Poonia, S., & Bhumbla, D. (1973). Effect of gypsum and calcium carbonate on plant yield and chemical composition and calcium availability in a non-saline sodic soil. Plant and Soil, 38(1), 71-80.
Porta, J. (1998). Methodologies for the analysis and characterization of gypsum in soils: a review. Geoderma, 87(1-2), 31-46.
Raines, M. A., & Dewers, T. A. (1997). Mixed transport/reaction control of gypsum dissolution kinetics in aqueous solutions and initiation of gypsum karst. Chemical geology, 140(1-2), 29-48.
Rhoades, J. (1996). Salinity: Electrical conductivity and total dissolved solids. Methods of Soil Analysis Part 3—Chemical Methods(methodsofsoilan3), 417-435.
Roozitalab, M. H., Siadat, H., & Farshad, A. (2018). The soils of Iran: Springer.
Tanji, K. K. (1969). Solubility of gypsum in aqueous electrolytes as affected by ion association and ionic strengths up to 0.15 M and at 25. deg. Environmental Science & Technology, 3(7), 656-661.
Trivedi, T. J., Shukla, J., & Kumar, A. (2014). Effect of nitrate salts on solubility behavior of calcium sulfate dihydrate (gypsum) in the aqueous sodium chloride system and physicochemical solution properties at 308.15 K. Journal of Chemical & Engineering Data, 59(3), 832-838.
Visconti, F., de Paz, J. M., & Rubio, J. L. (2010). What information does the electrical conductivity of soil water extracts of 1 to 5 ratio (w/v) provide for soil salinity assessment of agricultural irrigated lands? Geoderma, 154(3-4), 387-397.
Walkley, A., & Black, I. A. (1934). An examination of the Degtjareff method for determining soil organic matter, and a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Science, 37(1), 29-38.
Yaghmaeian Mahabadi, N., & Givi, J. (2008). Comparision of different methods of gypsum determination in selected soils from Isfahan. Isfahan University of Technology-Journal of Crop Production and Processing, 11(42), 565-576.
تحقیقات آب و خاک ایران
دوره 53، شماره 4
تیر 1401
صفحه 701-713

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار