مطالعه آزمایشگاهی هیدرولیک جریان و پایداری شیب پایین‏دست در بندهای سنگریز

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد،‌پردیس کشاورزی و منابع طبیعی

2 دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی

3 دانشیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

چکیده

بندهای سنگریزه‏ای هنگام وقوع جریان‏های سیلابی، آب را در مخزن بالادست خود ذخیره کرده و به تدریج پس از فروکش کردن سیل به پایین دست تخلیه می‏کنند. از این‏رو یکی از گزینه‏ها برای مهار سیلاب محسوب می‏شوند. در این مطالعه با انجام آزمایش‏های متعدد، تأثیر دانه‏بندی (اندازه متوسط و انحراف معیار) سنگ‏دانه‏های مختلف و شیب شیروانی پایین دست بر روی پایداری سازه بررسی و نقش هر کدام از عوامل ذکر شده در برقراری شرایط پایدار برای بند، مورد مطالعه قرار گرفته و رابطه جدیدی برای تعیین شیب پایدار پایین دست ارائه شد. هم‏چنین اثرات انحراف معیار سنگ‏دانه‏ها، شیب شیروانی پایین دست و اندازه سنگ‏دانه‏ها بر میزان آب‏گذری بند مطالعه و پیشنهادهای لازم در خصوص انتخاب اندازه مناسب سنگ‏دانه‏ها برای افزایش کارآیی این سازه‏ها ارائه شد. به منظور اعتبار سنجی رابطه جدید ارائه شده، تعدادی از داده‌های آزمایشگاهی با نتایج حاصل از کاربرد رابطه مقایسه و همبستگی نسبتاً خوبی بین نتایج محاسباتی و آزمایشگاهی در پوش خطای 20 درصد مشاهده شد. علاوه بر این مقادیر ریشه میانگین مربع خطاها و میانگین خطای نسبی به ترتیب 04/0 و 09/0 به دست آمد که دقت خوب رابطه را نشان می‏دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Laboratory Study of the Flow Hydraulics and Stability of Downstream Slope of Rockfill Dams

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Ghaderi Nasab Goroohi 1
  • Ebrahim Amiri 2
  • Mohammad Hadi Davoodi 3
1
2
3
چکیده [English]

Construction of porous barriers to collect flood flows and gradual release of water, later, is one of the effective techniques for flood control. In this study, by carrying out a set of experiments in a flume with the width of 0.6, depth of 0.8, and length of 14 m, the effects of gradation of stones and downstream slope on the stability of such structures has been investigated. Moreover, the influence of mean diameters of stones along with their standard deviations as regards the stability of the structure have also been scrutinized. Utilizing dimensional analysis technique as well as two-thirds of the observed data, a new relationship for calculating the stable downstream slope in term of discharge, gradation of material and water depths upstream and downstream, has been developed. To evaluate the new relation, the remained one-third of the observed data was compared with those calculated from the new relation. The root of mean square errors and the mean of relative errors were found as 0.04 and 0.09, respectively, indicating a reasonable accuracy of the new relation established.

کلیدواژه‌ها [English]

  • flood control
  • Flow-through
  • Non-Darcy flow
  • Overflow
  • Pervious barrier
  • Stability