کاربرد مدل عددی در بررسی سد زیرزمینی گنجه در استان اصفهان

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه اصفهان

2 کارشناس ارشد سازه، شرکت آب منطقه‌ای اصفهان

3 استادیار، دانشکده علوم، دانشگاه اصفهان

چکیده

سد زیرزمینی به عنوان سازه ای آبی جهت توسعه منابع آب بخصوص در نواحی خشک کشور مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در این تحقیق با انجام مطالعات پایه و مدل سازی آبخوان، تاثیرات هیدروژئولوژیک احتمالی احداث یک سدزیرزمینی مورد بررسی قرار گرفته است. محل پیشنهادی سد زیرزمینی گنجه، واقع در شهرستان فریدن اصفهان (آبخوان چهل خانه) به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید. در این پژوهش مطالعات هواشناسی و هیدرولوژی، بررسی های دقیق زمین‌شناسی به همراه اجرای عملیات ژئوفیزیک درمحور پیشنهادی، بررسی های هیدروژئولوژیک، شناسائی هندسه آبخوان چهل خانه و تکمیل داده های مورد نیاز بر اساس روشهای مختلف آماری، امکان به کار گیری مدل ریاضی آبخوان را با دقت خوبی فراهم نمود. در این تحقیق جهت شبیهسازی رفتار آبخوان چهل خانه از مدل معتبر PMWIN استفاده شده است که مدل کاملی برای شبیه سازی جریان سیال و آلودگی در محیط های متخلخل است. پس از اطمینان از صحت مدل واسنجی شده، رفتار آتی آبخوان چهلخانه با لحاظ احداث سد با رقوم تاج مختلف پیش بینی شده و میزان آب ذخیره شده، افزایش یا کاهش آبدهی چاهها و قنوات محدوده اثر طرح محاسبه و بررسی گردید. با توجه به اینکه سازه های آبی باعث بر هم خوردن وضعیت بیلان منابع آبی نیز میگردد، بیلان آبی آبخوان چهل خانه و آبخوان بوئین (آبخوان زیردست سد) نیز بررسی شده و نقش سد درکاهش منابع آبی زیردست بررسی گردید. نتایج نشان می دهند که ارتفاع بهینه سد در رقوم تاج 2290 متر از سطح دریا فراهم میگردد. در این شرایط ذخیره افزوده آبخوان به 470 هزار متر مکعب رسیده و تاثیر موثری بر افزایش آبدهی قنوات، رودخانه و چاههای بالادست خواهد داشت. احداث سد گنجه بر روی راه ارتباطی گنجه– داران تاثیر مستقیم نداشته و همچنین روستای گنجه تحت تاثیر بسیار کمی از احداث سد قرار خواهد گرفت. شعاع اثر سد گنجه بر تراز آب زیرزمینی آبخوان زیردست حداکثر 700 متر بوده و حداکثر 16 متر افت سطح آب زیرزمینی پائین دست را در شعاع اثر یاد شده در پی خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of Numerical Model on the Ganjeh Underground Dam, Isfahan, IRAN

نویسندگان [English]

  • Babak Ebrahimi 1
  • Hamid Yousefian 2
  • Mehrdad Pasandi 3
1
2
3
چکیده [English]

Underground dams have recently been considered as hydrological structures for the development of water resources, especially in the dry regions of Iran. In this investigation along with the basic studies and the aquifer flow modeling, the probable hydrogeological effects of an underground dam are investigated. The proposed place for the Ganjeh Underground Dam is Chehel-khaneh Aquifer located in Freydan, Isfahan province. In this study, climatological and hydrological studies, exact geological, geophysical and hydrogeological researches, and a completion of the required data based on different statistical methods have been utilized to examine the feasibility of application of PMWIN, an efficient model for simulation of fluid flow and solute transport in porous media for the Chehel-khane Aquifer modeling. Following the verification of the model, future behavior of the Chehel-Khaneh Aquifer, quantity of stored water, increase vs. decrease in yields of wells and Qanats are assessed and analyzed for various configurations of the underground dam. According to the influence of hydrological constructions on the water resources balance, groundwater balance is calculated and analyzed for the Chehel-Khaneh and Bouein (downstream aquifer) aquifers and the role of the underground dam on the fall of the level of water resources downstream is investigated. According to the findings of the research, optimum height of crest of the underground dam is 2290 m.s.l. Increased storage of the aquifer as a result is 0.47 Mm3 with the discharge of river, wells and Qanats significantly increased. Moreover, Ganjeh Dam would not exert any undesirable effect either on Ganjeh-Daran Road or Ganjeh Village. The effective radius of Ganjeh Dam on downstream aquifer is estimated as less than 700 meters. Due to the construction of the dam, there will arise a 6 meter decrease in water table of the downstream aquifer at the influenced regions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aquifer
  • Chehel-Khaneh
  • Groundwater model
  • MODFLOW
  • underground dam