اثر شدت زهکشی در دوره‌های مختلف رشد کلزا به عنوان کشت دوم بعد از برنج (مطالعه موردی: استان گیلان)

نویسندگان

چکیده

یکی از مهم‌ترین مشکلات برای اجرای کشت دوم کلزا در شالیزارهای استان گیلان، غرقاب بودن این اراضی در نیمه‌ی دوم سال است. برای بررسی اثر غرقابی (زهکشی ناکافی) برعملکرد کلزا، یک مطالعه گلدانی با مدت‌های غرقابی 2، 5، 7 و 10 روز و اعماق ایستابی 10- ، 5- ، 0 ، 5+ سانتیمتری از سطح خاک، در سه مرحله‌ی رشد گیاه شامل مراحل گیاهچه‌ای، آغاز گلدهی و 50 درصد گلدهی به صورت طرح فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی مورد آزمایش قرار گرفتند. رقم کلزا در این مطالعه Hyola 308 بود. افزایش مدت غرقابی باعث کاهش معنی‌دار عملکرد، اجزای عملکرد و صفات گیاهی بجز وزن هزار دانه شد. بطوری که افزایش مدت غرقابی از 2 روز به 10 روز باعث به ترتیب 2/19% و 8% کاهش عملکرد دانه و درصد روغن گردید. هرچند که کاهش عملکرد دانه در سه روز اول چندان چشمگیر نبود ولی به طور متوسط با هر روز افزایش مدت غرقابی از 2 روز به 10 روز عملکرد دانه و درصد روغن به ترتیب94/0 گرم و 44/0 درصد کاهش یافت. همچنین عملکرد و وزن هزار دانه با کاهش عمق ایستابی از 5+ به 10- سانتیمتری از سطح خاک افزایش معنی‌دار یافتند. عملکرد دانه و درصد روغن با کاهش عمق ایستابی تا 10- سانتیمتری خاک به ترتیب 7/11 و 4/7 درصد افزایش یافت. ضمن اینکه به طور متوسط هر سانتیمتر کاهش عمق ایستابی از 5+ تا 10- سانتیمتری خاک، عملکرد دانه و درصد روغن را به ترتیب 23/0 گرم و 15/0 درصد افزایش داد. بین غرقابی در دوره‌های مختلف رشد از نظر عملکرد و تعداد خورجین‌ها تفاوت معنی‌دار وجود نداشت. اما صفات تعداد دانه در خورجین و درصد روغن به غرقابی در مرحلة سوم (50% گلدهی) و صفت وزن هزار دانه به غرقابی در مرحلة اول (گیاهچه‌ای) حساس‌تر نشان داده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Drainage Rate in Different Growth Stages of Canola as a Second Crop in Paddy Fields (Case Study: Guilan Province)

نویسندگان [English]

  • Arash Farzam Sefat
  • M. Parsinejad
  • M. R. Yazdani
  • J. Shariatmadari
  • H. Noori
  • S. F. Moosavi
  • F Ejlali
چکیده [English]

¬¬¬One of the most important limitations for selection of second crop in paddy fields in Guilan is waterlogging in the second half of the year. For an evaluation of waterlogging effect (in adequate drainage) on canola yield, a lysimeter study was conducted implementing -10,-5,0 and +5 cm water level for 2,5,7 and 10 day durations at 3 plant growing stages namely: emergence, beginning of flowering and 50% flowering stage in a factorial randomized block design. The variety of canola was Hyola 308.The results showed, increasing waterlogging duration would result in a substantially different lower yield, yield components and other traits except 1000-weight. Increasing waterlogging duration from 2 to 10 days resulted in 19.2% and 8.04% yield reduction and lower oil content, respectively. In addition, for every extra day of waterlogging from 2 to 10 days yield and oil content were lowered by 0.9 g and 0.44%. Yield and 1000-weight were substantially higher as a result of lowering the imposed water level from +5 to -10 cm. Yield and oil content increased by 11.7g and 7.4% when water level was lowered to -10 cm or 0.23 g and 0.15% for every cm of lower water level. Yield, number of sheath, dry matter and harvesting index show no sensitivity to stage of waterlogging. But number of seeds per sheath and oil content were sensitive to waterlogging during the third stage; namely: 50% flowering. One thousand weight was sensitive to waterlogging at the emergence stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Canola
  • Drainage intensity
  • paddy fields
  • Second Crop
  • waterlogging