2024-03-28T16:29:17Z
https://ijswr.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=8538
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
بررسی اثرات گل آلودهسازی آب در کاهش نشت از کانال انتقال آب به باغات و زمینهای کشاورزی (مطالعه مورد: شهرستان فردوس، استان خراسان جنوبی)
علی
نصیریان
محمود
فغفور مغربی
ابوالفضل
اکبرپور
علی
محتشمی
آب قنوات بلده از طریق کانالی به طول تقریبی 15 کیلومتر به اراضی فردوس میرسد. کشاورزان برای کاهش اتلاف آب در کانال انتقال، نسبت به گلآلودهسازی آب مبادرت میورزند. در تحقیق حاضر با انجام اندازهگیری نشت در کانالهای مختلف در زمان عبور آب زلال و گلآلود، اثرات گلآلودهسازی بر روی اتلاف آب کانالها بررسی شد. اندازهگیری نشت در کانالهای 1 و 2 با آزمایش ورودی-خروجی و در کانال 3 با آزمایش برکه محاسبه شد. نتایج نشان داد که عبور آب گلآلود میتواند در بازه زمانی 16 ساعت، نشت را 60 تا 67 در صد کاهش دهد. ادامه گلآلوده سازی در طی زمان و کنترل فرسایش میتواند به 95 درصد کاهش نشت منجر شود. اتلاف آب در اثر نشت از محلهای ورودی آب به زمینهای کشاورزی دو برابر نشت از بستر کانال میباشد و گلآلودهسازی آب در آببندی منافذ دریچههای آبگیری نیز به شکل مشابه بستر کانال میتواند تا 95 درصد نشت را کاهش دهد. در حال حاضر، مهمترین تأثیر مثبت گلآلودگی آب قنات بلده در مسیر انتقال به زمینهای کشاورزی، بستن تمامی درزها و منافذ خروجی آب بازمانده زیر دریچههای کشویی میباشد.
Flow Measurement
Clogging
channel sealing
gate
2018
01
21
929
940
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64745_bc09f34eb8b99c8eadce48a34047422b.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
ارزیابی کمی کیفت خاک در کاربری های مختلف در بخشی از اراضی جنوب شرق قزوین
منوچهر
گرجی
جلیل
کاکه
علیرضا
علی محمدی
یکی از ابزارهای مفید برای بررسی وضعیت مدیریت خاک در کاربریهای مختلف، ارزیابی کیفیت خاک است و استفاده از شاخصهای کمی، یکی از مناسبترین روشهای تعیین و مقایسه کیفیت خاکها میباشد. در این تحقیق شاخصها و روشهای انتخاب ویژگیهای مؤثر برای ارزیابی کیفیت خاک در کاربریهای مختلف مورد مقایسه قرار گرفتند. 17 ویژگی فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک در پنج کاربری باغ، مرتع، زراعت آبی، زراعت دیم و اراضی رها شده در سه کلاس شیب کمتر از 2، 7-5 و 11-9 درصد، در جنوب شرق قزوین به عنوان مجموعه کل دادهها Total Data Set)) انتخاب شدند. سپس با استفاده از روش تجزیه مؤلفههای اصلی (Principle Component Analysis)، هفت ویژگی به عنوان دسته دادههای حداقل (Minimum data set) انتخاب شدند. با استفاده از دو شاخص کیفیت تجمعی (Integrated quality index) و شاخص کیفیت نمرو (Nemero quality index) در این دو مجموعه داده، کیفیت خاک ارزیابی شد. نتایج نشان داد که کاربریهای باغ و مرتع به ترتیب بیشترین مقدار شاخص کیفیت تجمعی و شاخص کیفیت نمرو را دارنداما کاربریهای زراعت آبی، زراعت دیم و اراضی رها شده دارای کمترین کیفیت خاک هستند و تفاوت معنیداری با دو کاربری باغ و مرتع دارند. ضریب تبیین بین دو مجموعه داده برای شاخص کیفیت تجمعی و شاخص کیفیت نمرو به ترتیب برابر 95/0 و 88/0 است که بیانگر قابل اطمینان بودن استفاده از دسته دادههای حداقل به جای مجموعه کل دادهها و همچنین کارائی بهتر شاخص کیفیت تجمعی برای ارزیابی کیفیت خاک منطقه مورد مطالعه است.
"Integrated quality index"
"Nemero quality index"
"Total data set"
"Minimum data set"
"land uses"
2018
01
21
941
950
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64746_288d6e1e9c786bc33d73f7b9f91f6989.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
اثر شکاف بر توپوگرافی بستر حول صفحه مثلثی متصل به ساحل در قوس 90 درجه
فرشید
امیرسالاری میمنی
احمد
فتحی
محمد
محمودیان شوشتری
آبشکنها اگرچه توانستهاند در حفاظت از قوس رودخانهها عملکرد مناسبی داشته باشند، اما از روند آبشستگی موضعی حول دماغه مصون نیستند. تحقیقات اخیر نشان داده است که صفحات مثلثی متصل به ساحل بهدلیل شکل هندسی سازه، نسبت به آبشکنها آبشستگی کمتری در دماغه ایجاد میکنند. ایجاد شکاف در سازه یکی از راهکارهای مهندسان در اصلاح الگوی جریان اطراف سازه میباشد. بهمنظور دستیابی به اهداف تحقیق حاضر شکافی مستطیلی با درصد بازشدگی برابر با 10 درصد سطح مؤثر صفحه و در موقعیت موازی با وتر، در صفحهی مثلثی متصل به ساحل ایجاد شده است. سپس در زوایا و شرایط هیدرولیکی متفاوت (287/0، 304/0 و 322/0) اثر شکاف بر توپوگرافی بستر بررسی شده است. نتایج نشان داد متوسط درصد کاهش بیشینه عمق آبشستگی توسط شکاف ایجاد شده در زوایای 23، 30، 40 و 60 درجه به ترتیب 70، 20، 17و 54 درصد بوده است. همچنین شکاف باعث دور کردن چالهی آبشستگی از ساحل بیرونی شده است. با افزایش عدد فرود جریان، بیشینه عمق آبشستگی در صفحات شاهد و شکاف دار، افزایش یافت.
River bend
Bank attached vane
Slot
Maximum scour depth
2018
01
21
951
961
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64748_42019d945ce0a446e305afdc02550875.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
ارائه و ارزیابی یک روش پیشنهادی در تعیین مناسب ترین کاربرد پساب
مهدی
رحیمی
کیومرث
ابراهیمی
شهاب
عراقی نژاد
افزایش تقاضا برای آب در بخشهای مختلف، باعث افزایش اهمیت استفاده مجدد از فاضلاب تصفیهشده (پساب) برای کاربردهای گوناگون شده است. هدف از مقاله حاضر ارائه یک روش پیشنهادی در تعیین مناسبترین کاربرد پساب بر اساس سطح کیفیت آن است. برای نیل به این هدف مشخصات 60 نمونه پساب ماهانه برای پنج سال (1391 تا 1395) و شانزده پارامتر از هر نمونه از تصفیهخانه شهر اراک تهیه و پس از تعیین شش گزینه ممکن مصرف پساب، پارامترهای مناسب انتخاب و پس از تدوین دو شاخص با کاربرد رویکردهای فازی و آنتروپی ضمن ارزیابی شاخصهای پیشنهادی، بهترین گزینه استفاده از پساب در هر حالت تعیین شد. بر اساس نتایج مشخص شد که شاخصهای پیشنهادی ضمن حساس بودن به پارامترها و سطح کیفیت پساب، کاربرد پساب را بهخوبی تعیین نمودهاند. بهطوریکه نتایج نشان داد که کیفیت پساب تصفیهخانه شهر اراک در پنج سال اخیر بهبود یافته و در سال پنجم، پساب این تصفیهخانه علاوه بر تولید علوفه دام و آبیاری فضای سبز در کاربریهای صنعت، سبزیهای پخته و تولید دانههای روغنی و تغذیه مصنوعی آبخوان نیز قابلاستفاده تشخیص داده شده است. این در حالی است که پساب سال 1391 فقط برای آبیاری فضای سبز و تولید علوفه تأیید شده است.
Effluents Quality index
effluents usages
Fuzzy logic
Entropy
factor analysis
2018
01
21
963
974
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64750_502bd0c8ccff8d3977c9321f0297129f.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
کاربرد آنالیز ابعادی برای بررسی پدیده افزایش اکسیژن محلول در جهش هیدرولیکی کلاسیک
سارا
البرزی ورکی
محمد
بی جن خان
پیمان
دانش کار آراسته
اکسیژن محلول یکی از پارامترهای مهم در بررسی کیفیت آب میباشد. در این پژوهش جهش هیدرولیکی کلاسیک بعنوان یک سیستم مورد استفاده در بخش هوادهی، جهت افزایش اکسیژن محلول مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش هایی جهت بررسی این پدیده برای اعداد فرود در محدوده 2 الی 5/4 صورت گرفت. در این پژوهش بطور کلی 240 داده در آزمایش با شرایط هیدرولیکی متفاوت برداشت شد. برخلاف نتایج ارائه شده در مطالعات پیشین مبنی بر اینکه راندمان هوادهی جهش هیدرولیکی فقط تابعی از افت جهش است، نتایج این تحقیق نشان داد که راندمان هوادهی در جهش هیدرولیکی به پارامترهای کیفی و هیدرولیکی نیز بستگی دارد. با استفاده از تئوری باکینگهام پارامترهای موثر در افزایش اکسیژن محلول بوسیله جهش هیدرولیکی بررسی شد. سپس شکل ریاضی تابع ابعادی با استفاده از تئوری خود-شبیه ناقص (Incomplete Self-Similarity) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین قدرمطلق خطاهای نسبی، بدست آمده از رابطه ارائه شده در تحقیق حاضر و مدل ارائه شده در سابقه مطالعات برای محاسبه اکسیژن محلول بعد از جهش، به ترتیب برابر 09/9% و 24% میباشند. همچنین جذر میانگین مربعات خطا، RMSE، حاصل از رابطه ارائه شده در این تحقیق و نتایج موجود در سابقه مطالعات به ترتیب برابر با 42/0 و 1 پی پی ام بدست آمد.
Hydraulic jump
Dissolved Oxygen
Dimensional analysis
2018
01
21
975
983
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64752_5d99a4f9669704494d235c62164c622a.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
ارزیابی فرسایش قابلتحمل خاک در مقیاس حوضه آبخیز بر اساس باروری و کیفیت خاک (حوضه حاجی قوشان استان گلستان)
حیدر
غفاری
منوچهر
گرجی
محمود
عرب خدری
قربانعلی
روشنی
احمد
حیدری
فرسایش خاک مهمترین شکل تخریب منابع خاک و منبع آلودگیهای غیرنقطهای بهشمار میرود. هنگامیکه مقدار فرسایش خاک از آستانه قابلتحمل تجاوز کند طیف وسیعی از مشکلات اقتصادی-اجتماعی- محیطزیستی رخ میدهند. روشهای مختلفی برای تعیین فرسایش قابلتحمل ارائه شده است که هرکدام دارای مزیت و محدودیتهای خاص خود هستند. در این پژوهش، روش مبتنی بر شاخص باروری و روش مبتنی بر عمق و کیفیت خاک بهعنوان رایجترین روشها برای تعیین فرسایش قابلتحمل مورد استفاده قرار گرفتند. هر دو روش مجموعهای از ویژگیهای اساسی خاک شامل نفوذپذیری، ظرفیت نگهداری آب، کربن آلی خاک، پایداری خاکدانهها، جرم مخصوص ظاهری و وضعیت حاصلخیزی خاک شامل عناصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم را دربر دارند. نتایج نشان داد بین مقدار فرسایش قابلتحمل محاسبهشده با هر دو روش ارتباط نزدیکی وجود دارد. میانگین وزنی مقدار فرسایش قابلتحمل محاسبهشده برای منطقه موردمطالعه با استفاده از مدل شاخص باروری حدود 2/9 و بر اساس عمق و کیفیت خاک حدود 2/10 تن بر هکتار در سال برآورد شد. هرچند روش مبتنی بر عمق و کیفیت خاک بهعنوان یک روش استاندارد مطرح است اما نتایج نشان داد که روش باروری خاک نیز کارایی قابلقبولی داشته و حتی به لحاظ مفهومی قویتر به نظر میرسد؛ زیرا در این روش، وضعیت باروری خاک سطحی با خاک زیرسطحی مقایسه میشود اما در روش کیفیت خاک فقط به وضعیت فیزیکی و شیمیایی خاک سطحی توجه میشود. از طرف دیگر، روش مبتنی بر عمق و کیفیت خاک، دامنه خاکهای متعلق به یک گروه بسیار زیاد بوده و بنابراین دقت تخمین فرسایش قابلتحمل پایین است. ازآنجاییکه هر دو مدل تنها اثرات درونمزرعهای فرسایش را حساب میکنند، بنابراین مقادیر بهدستآمده بدون درنظر گرفتن اثرات برون مزرعهای فرسایش، برای برنامههای حفاظت خاک منطقه قابل توصیه هستند.
Soil degradation
non-point pollution
soil conservation
2018
01
21
985
994
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64753_518576ac0c528a5bee3f1e4d4ab99609.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
بررسی تاثیر بهترین اقدامات مدیریتی در کاهش منابع آلاینده نقطهای و غیرنقطهای آب با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه آبخیز سیمره، رودخانه سیمره)
زهرا
نوری
علی
سلاجقه
آرش
ملکیان
علیرضا
مقدم نیا
کیفیت آبهای سطحی تأثیر زیادی بر روی سلامتی انسان و اکوسیستمهای آبی دارد. منابع آلودگی آب شامل منابع آلودگی نقطهای (PSPS) و منابع آلودگی غیرنقطهای (NPSPS) میباشد. شناسایی منابع آلودگی نقطهای و غیرنقطهای برای ارزیابی کیفیت آب سطحی و منابع اصلی آلودگی در حوضه حائز اهمیت میباشد. در این مطالعه، مدل ارزیابی آب و خاک (SWAT 2009) برای بررسی تأثیر منابع آلاینده نقطهای و غیرنقطهای بر روی کیفیت آب رودخانه سیمره در محدوده مطالعاتی زیرحوضه سیمره در حوضه کرخه مورد استفاده قرار گرفت. مدل برای دوره 2009-2000 واسنجی و سپس برای دوره 2011-2010 اعتبار سنجی گردید. مقادیر ضرایب ناش- ساتکلیف و R2برای شبیهسازی جریان و بار مواد مغذی از 84/0 تا 96/0 و برای اعتبارسنجی جریان از 69/0 تا 85/0 میباشد. نتایج آماری نشان داد که مدل SWAT کارایی مناسبی در شبیهسازی جریان ماهانه و بار مواد مغذی در حوضه سیمره دارد. همچنین مدل SWAT برای شناسایی مناطق منبع بحرانی (CSAs) رسوب، نیتروژن کل (TN) و فسفر کل (TP) در سطح زیرحوضه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که مدل SWAT، 9 زیرحوضه (شامل 33% از سطح حوضه) شامل زیرحوضههای 1، 6، 10، 17، 21، 22، 25، 26 و 29 را بهعنوان مناطق بحرانی برای نیتروژن کل (TN) و فسفر کل (TP) شناسایی کرد. سپس شبیهسازی تأثیر بهترین اقدامات مدیریتی (BMPs) برای کنترل هدررفت بار مواد مغذی توسط مدل انجام گرفت. مهمترین BMPs شامل اجرای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و ایجاد نوار فیلتر در طول رودخانه میباشد. سناریوهای BMP منجر به کاهش هدررفت آلودگی در مقایسه با شرایط پایه میشوند و بیشترین کاهش در بار مواد مغذی در ایجاد نوار فیلتر در کنار رودخانه با درصد کاهش 68%، 36% و 39% بهترتیب برای رسوب، TN و TP مشاهده شد. بطور کلی این پژوهش باعث کمک به درک مناسبتر ما از وضعیت کیفیت آب و نقش گزینههای مدیریتی در بهبود کیفیت آن میشود.
surface water quality
Point Source (PSP) and Non-point Source Pollution (NPSP)
SWAT Model
Best Management Practices (BMPs)
Seimareh River Watershed
2018
01
21
995
1006
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64754_847102e479cafc0a03cf50056aea78d2.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
ارزیابی وضعیت تغذیهای کدو با روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی (CND) در منطقه خوی
ماهرخ
شریف مند
ابراهیم
سپهر
احمد
بایبوردی
روش تشخیص چندگانه عناصر غذایی (CND) از روشهای مهم برای تفسیر نتایج تجزیه شیمیایی برگ و تشخیص وضعیت تغذیهای گیاهان میباشد. به منظور ارزیابی وضعیت تغذیهای کدو (Lagenaria Vulgaris) با استفاده از روش CND و تعیین نرمهای عناصر غذایی، نمونههای برگ از 122 مزرعه کدو در شهرستان خوی جمعآوری و غلظتهای عناصر غذاییB ،Cu ،Zn ،Mn ،Fe ،Mg ،Ca ،K ،P ،N تعیین شدند. دو گروه عملکردی کم و زیاد به روش ریاضی و آماری و با کاربرد تابع تجمعی نسبت واریانس عناصر غذایی متمایز گردیدند. سپس نرمها و شاخصهای CND برای عناصر غذایی محاسبه گردید. نتایج نشان داد بین مزارع با عملکرد بالا و پایین از لحاظ غلظت عناصر غذایی تفاوت معنادار وجود دارد. براساس شاخصهای CND عناصر پتاسیم و روی منفیترین شاخصها را داشتند. شاخصهای تعادل تغذیهای CND در مزارع با عملکرد پایین بزرگتر از صفر بهدست آمد که نشاندهنده عدم تعادل عناصر غذایی در این مزارع میباشد.
CND indices
norm
nutritional status
Squash
2018
01
21
1007
1013
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64755_9deee250fa554711c656422c66de3b14.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
تأثیر انواع خاکورزی و گیاه پوششی بر پایداری خاکدانهها، مقاومت کششی خاکدانهها و مقاومت فروروی یک خاک لوم سیلتی در همدان
زینب
زنگنه بیغش
حسین
بیات
فرهاد
بایزیدی
جواد
حمزه ای
عملیات مدیریتی خاک تأثیر متفاوتی بر مقاومت در مکشهای مختلف دارند که بهندرت مورد بررسی قرار گرفته است. در این مطالعه تأثیر توأم عوامل خاکورزی و گیاه پوششی بر پایداری خاکدانهها، مقاومت کششی خاکدانهها و مقاومت فروروی خاک در مکشهای متفاوت بررسی شد. اثر عامل خاکورزی در سه سطح شخم با گاوآهن برگردان، چیزل و بدون خاکورزی و عامل گیاه پوششی در سه سطح ماشک، خلر و بدون گیاه پوششی با آزمون فاکتوریل در سه تکرار اعمال شد. پایداری خاکدانهها با روش الک تر، مقاومت کششی خاکدانهها با روش غیرمستقیم دکستر و کروسبرگن و مقاومت فروروی خاک با دستگاه فروسنج ریز اندازهگیری شدند. عملیات مدیریتی خاک در مکش 30 کیلوپاسکال بیشترین تأثیر را بر خصوصیات مقاومتی خاک نشان داد. عامل بدون خاکورزی به علت کاهش شدت خاکورزی و دستنخورده بودن خاک باعث کاهش مقاومت کششی شد. تیمار خاکورزی حفاظتی-خلر باعث افزایش پایداری خاکدانهها در فصل بهار به مقدار 155 درصد نسبت به تیمار بدون خاکورزی-بدون گیاه پوششی شد. همچنین تیمار مذکور باعث افزایش مقاومت کششی خاکدانهها در فصل پاییز در دامنه 7 تا 45 درصد نسبت به سایر تیمارها شد. تیمار خاکورزی حفاظتی-بدون گیاه پوششی در غالب مکشها باعث کاهش مقاومت فروروی نسبت به غالب تیمارها در دامنه 5/4 تا 99 درصد شد. احتمالاً علت آن شخم سطحی خاک و کاهش تردد ماشینآلات کشاورزی بود. بنابراین کاربرد گیاه پوششی خلر با خاکورزی حفاظتی در زمینهای زراعی توصیه میشود. نتایج مطالعه مقاومت خاکدانهها با انجام تحقیقات بیشتر، میتواند در تعیین زمان بهینه انجام عملیات خاکورزی از نظر رطوبتی استفاده شود.
Compression
Conventional tillage
conservation tillage
Vetch
Lathyrus
2018
01
21
1015
1029
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64757_d4a8d35d9f8583bae32961a0cacecb36.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
کارایی مدل WEPP در برآورد رواناب و هدررفت خاک در مراتع سنگریزه ای حوضه خامسان کردستان
ناصر
خالق پناه
حسین
اسدی
مهدی
شرفا
منوچهر
گرجی
مسعود
داوری
هدف از این تحقیق بررسی کارایی مدل WEPP در برآورد رواناب و رسوب ناشی از رخدادهای طبیعی در سطح کرت در مراتع حوضه خامسان کردستان بود. رواناب و رسوب حاصل از رخدادهای منجر به رواناب در طول سالهای 1389 تا 1392 در 18 کرت با ابعاد 24 متر طول و 8/1 متر عرض اندازهگیری شد (6 دامنه- سه کرت در هر دامنه). همزمان دادههای ورودی مورد نیاز مدل از جمله ویژگیهای خاک، پوشش گیاهی و پوشش زمین در طول این مدت بررسی گردید. در این مدت، تعداد 24 رخداد مورد بررسی قرار گرفت. بعد از واسنجی مدل WEPP بر اساس قسمت تک رخداد با 8 رخداد، اعتبارسنجی مدل با 16 رخداد باقیمانده صورت گرفت. مدل توانست به میزان قابل قبولی رواناب و هدررفت خاک ناشی از رخدادهای طبیعی را در دامنههای مرتعی دارای مقادیر قابل توجهی جزء سنگی پیشبینی نموده و برآوردهای هدررفت خاک تا حدودی بهتر از رواناب بود. بهطور کلی، کارایی مدل در دامنههای با مقادیر جزء سنگی (بهویژه پوشش سنگی) و درصد آهک بالاتر، کمتر از دامنههای دیگر بود. به نظر میرسد علاوه بر ویژگیهای دامنههای مورد بررسی، تغییرات شدت بارندگی در طول هر رخداد نیز تأثیر بهسزایی بر تولید رواناب و رسوب و تخمینهای مدل داشت. در مدل WEPP برای تک رخداد، صرفاً بخشی از ویژگیهای یک بارندگی به مدل وارد شده و تغییرات در طول یک بارندگی که ممکن است تأثیر بهسزایی بر مقدار رواناب و رسوب داشته باشد در نظر گرفته نشده است.
Model validation
Plot
Rock fragment
Single event
Soil loss
2018
01
21
1031
1042
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64760_24e071547f4e77e6355e4a572578693f.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
بررسی وضعیت سیستم های آبیاری بارانی با تاکید بر شاخص های ارزشیابی و مسائل بهره برداری
خالد
احمدآلی
یاسر
حمدی احمد آباد
نازگل
حسینی پژوه
عباسعلی
پورمحسنی
در این تحقیق سامانههای آبیاری تحتفشار شامل 7 سامانه سنترپیوت، 3 سامانه لینیر و 8 سامانه کلاسیک ثابت آبپاش متحرک در استانهای تهران، قزوین، البرز و قم با استفاده از شاخصهای ضریب یکنواختی، یکنواختی توزیع، راندمان پتانسیل کاربرد آب در ربع پایین، راندمان واقعی کاربرد آب در ربع پایین و کفایت آبیاری ارزشیابی شدند. بهمنظور مقایسهی سامانههای مذکور، از تمام شاخصهای ارزشیابی در هر سامانه به نسبت مساحت میانگین وزنی گرفته شد. نتایج نشان داد که میانگین وزنی شاخصهای ذکرشده به ترتیب برای سنترپیوت 78، 63، 69، 69 و 49، لینیر 75، 68، 64، 55 و 62 و برای کلاسیک ثابت آبپاش متحرک 77، 66، 60، 60 و 61 درصد محاسبه گردید. با تجزیهوتحلیل شاخصهای محاسبهشده و مقایسه با مشاهدات میدانی در شبکه و ایستگاههای پمپاژ، مشخص شد که ضعف طراحی، عدم تطابق اجرا و طراحی و مدیریت و بهرهبرداری نادرست عوامل اصلی پایین بودن عملکرد است.
assessment
Center pivot
linear
Solid-set with portable sprinkler
operation
2018
01
21
1043
1052
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64761_e93d760b899847662abaa30aeb944d92.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
بررسی میزان تاثیر آلاینده های جوی بر کارایی رابطه آنگستروم- پرسکات در برآورد تابش خورشید (مطالعه موردی: کرج)
زهرا
شریعتمداری
سعیده
کمالی
با توجه به اهمیت آگاهی از مقادیر تابش خورشیدی و همچنین تراکم اندک ایستگاههای تابشسنجی، ارائه مدلهای برآورد تابش بر پایه سایر متغیرهای هواشناسی موجود موردنیاز مبرم میباشد. معادله تجربی آنگستروم – پرسکات که فرم کلی آن براساس دادههای ساعات آفتابی است بهطور گسترده برای برآورد تابش خورشیدی مورد استفاده قرار میگیرد. تاکنون مطالعات بسیاری در خصوص واسنجی ضرایب این رابطه برمبنای متغیرهای هواشناسی خاص هر منطقه صورت گرفتهاست؛ اما آنچه تاکنون در کشور ایران به آن پرداخته نشده است بررسی تأثیر آلودگی هوا بهعنوان عامل کاهنده تابش دریافتی است. در این مطالعه با استفاده از دادههای روزانه تابشسنجی ایستگاه کرج در دوره سهساله 20۱۶-۲۰۱۴ واسنجی ضرایب رابطه آنگستروم-پرسکات با درنظرگرفتن متغیر شاخص آلودگی هوا در قالب مدلهای خطی، نمایی و لگاریتمی انجام پذیرفت. نتایج حاصل از تحلیلهای آماری نشان داد که مدلهای اصلاحی با ساختار لگاریتمی با ضریب تبیین (۵۹۱۱/۰) دارای عملکرد بهتری نسبت به معادله کلی آنگستروم_ پرسکات در برآورد تابش خورشیدی روزانه میباشند.
Solar radiation models
Air pollution index
daily timescale
Karaj
Iran
2018
01
21
1053
1061
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64762_52b775104bb9a7a0642898a5453cd4d6.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
واسنجی پارامتر بهره وری آب نرمال شده مدل آکواکراپ برای محصول ذرت در منطقه پاکدشت
محمدعلی
عموپور
علی
رحیمی خوب
مریم
وراوی پور
پارامتر بهرهوری آب نرمال شده یکی از ورودیهای مدل آکواکراپ است که بر اساس آن عملکرد زیستتوده محصول در مقیاس روزانه شبیهسازی میشود. مقدار پیشفرض مدل برای پارامتر گیاه ذرت 7/33 گرم بر مترمربع میباشد. مسئله این پژوهش آن است که تاکنون مقدار بهرهوری آب نرمال شده برای گیاه ذرت رقم سینگل کراس- 704 تعیین نشده است. محل آزمایش مزرعه کشاورزی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در منطقه پاکدشت بود. آزمایشها در دو سال متوالی 1394 و 1395 در سه کرت به مساحت هر یک 25 مترمربع با آبیاری کامل انجام گرفت. عملکرد زیستتوده ذرت در شش و هفت نوبت در طول دوره رشد بهترتیب در سال اول و دوم اندازهگیری شد. دادههای اندازهگیری شده در سال اول و دوم بهترتیب برای واسنجی و صحتسنجی استفاده شدند. واسنجی به دو روش سعی و خطا و روش Steduto et al. (2009) انجام گرفت. پارامتر بهرهوری آب نرمال شده با استفاده از روش اخیر با اندکی دقت بیشتر، واسنجی شد و مقدار آن برابر 3/32 گرم بر مترمربع و در روش سعی و خطا برابر 3/31 گرم بر مترمربع تعیین شد. ریشه میانگین مربعات خطا و میانگین خطای اریب بین دادههای اندازهگیری شده و شبیهسازی شده با استفاده از مقدار واسنجی شده فوق بهترتیب 73/0 و 25/0 تن در هکتار برآورد شد. نتایج این پژوهش نشان داد، مقدار واسنجی شده حدود 4/1 گرم بر مترمربع از مقدار پیشفرض مدل کمتر بوده و با دقت بهتری نسبت به مقدار پیشفرض، عملکرد زیستتوده را شبیهسازی میکند.
AquaCrop model
yield Production
full irrigation
simulation
2018
01
21
1063
1071
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64763_75ba803a7ffe0085e17b6b0a530c051e.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
تحلیل الگوی توالی دبی جریان ماهانه با استفاده از روش آنالیز توانی در تعدادی از ایستگاههای هیدرومتری استان مازندران
رئوف
مصطفی زاده
خدیجه
حاجی
محسن
ذبیحی
ارزیابی دورههای خشک و مرطوب هیدرولوژیک بهعنوان ضرورت و مبنای اولیه برنامهریزی و مدیریت منابع آب میباشد که نیازمند درک و مطالعه وقوع خشکسالیها است. هدف از این پژوهش استفاده از روش آنالیز توانی (Power Laws Analysis) و تحلیل الگوهای دورههای کمآبی و پرآبی جریان رودخانهای در تعدادی از ایستگاههای استان مازندران میباشد. بدین منظور، خصوصیات دورههای کمآبی و پرآبی در سریهای زمانی دبی ماهانه در 26 ایستگاه هیدرومتری استان مازندران طی دوره آماری 36 ساله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در همین راستا میانگین ماهانه دبی، حد آستانه و نیز شروع و پایان دورههای کمآبی و پرآبی محاسبه و سپس تعداد دنبالهها در توالی وقوع دورههای کمآبی و پرآبی در دورههای 1 تا 41 ماهه مشخص گردید. نتایج نشان داد که بین شدت وقوع و تداوم دورههای کمآبی و پرآبی رابطه مستقیم وجود دارد. کمترین شدت دورههای کمآبی و پرآبی مربوط به ایستگاههای پلور و هنیسک بهترتیب با مقادیر شیب خط 87/0- و 29/1- در جنوبغربی و غرب استان میباشند. براساس نتایج، بیشترین تداوم جریان با مقادیر 09/122 و 89/145 برای دورههای کمآبی و پرآبی در ایستگاه قرآنتالار در مرکز استان بهوقوع پیوسته است. بهعبارتی میتوان گفت که ایستگاههای واقع در سرشاخه اصلی جنوبشرقی و مرکز مازندران دارای تداوم جریان کمآبی و پرآبی بیشتری در مقایسه با سایر ایستگاهها هستند. نزدیکی ابر نقاط به خط مستقیم و خطوط نزدیک یا موازی بدون تقاطع در استان مازندران بیانگر وجود رژیم همگن دورههای کمآبی و پرآبی بوده و تغییرات قابل ملاحظه زمانی در آنها چندان مشاهده نمیشود. در این خصوص میتوان بر قابلیت استخراج الگوی تناوب دبی ماهانه و تداوم آن براساس روش آنالیز توانی اشاره نمود. نتایج میتواند در تعیین مناطق با تداوم بالای خشکسالی جریان و نیز وقوع خشکسالیهای شدید و برنامهریزی مدیریت منابع آب سطحی مورد استفاده قرار گیرد.
Power laws analysis
Flow duration
Threshold level
Flow wet and dry spells
Drought intensity
2018
01
21
1073
1085
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64764_6cb42d4e22fc5ec8db0c7f12fe8576e5.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
برآورد هدایت هیدرولیکی اشباع خاک با استفاده از برنامهریزی بیان ژنی و رگرسیون ریج (مطالعه موردی در استان آذربایجان شرقی)
عباس
احمدی
پیمان
پالیزوانزند
حبیب
پالیزوانزند
هدایت هیدرولیکی خاک از ویژگیهای مهم فیزیکی خاک است که در مدلسازی انتقال آب، املاح و آلایندهها کاربرد دارد. اندازهگیری مستقیم هدایت هیدرولیکی خاک وقتگیر و پرهزینه بوده و گاهی اوقات به دلیل خطاهای آزمایشی و عدم یکنواختی خاک نتایج بدست آمده چندان قابل اعتماد نمیباشد. از طرف دیگر این پارامتر میتواند با استفاده از پارامترهای زودیافت خاک برآورد شود. هدف از این پژوهش، ارائه مدلهای برنامهریزی بیان ژنی و رگرسیون خطی بر اساس ویژگیهای زودیافت هست. برای این منظور 160 نمونه خاک با خصوصیات متفاوت از مناطق مختلف استان آذربایجانشرقی برداشته شد. سپس برخی ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آنها همانند درصد شن، سیلت، رس و مواد آلی، جرم مخصوص ظاهری، pH و EC اندازهگیری شد. سپس دادهها بطور تصادفی به دو دسته دادههای سری آموزش (75 درصد) و دادههای سری آزمون (25 درصد) تقسیم شدند. شش تابع انتقالی (PTFs) با ترکیبی از عملگرهای ریاضی متفاوت توسط برنامهریزی بیان ژنی طراحی شد. در نهایت یکی از توابع که از دقت و صحت بیشتری نسبت به بقیه برخوردار بود، انتخاب گردید. همچنین از رگرسیون ریج برای ارائه تابع انتقالی رگرسیونی استفاده شد. دقت و صحت توابع با معیارهای آماری R2، RMSE و MAE ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که تابع انتقالی ارائه شده با روش برنامهریزی بیان ژنی از دقت و صحت بیشتری نسبت به مدل رگرسیونی برخوردار میباشد. بهطوریکه مقادیر R2، RMSE (Cm h-1) و MAE (Cm h-1) برای تابع انتقالی برنامهریزی بیانژنی در دادههای سری آموزش بهترتیب برابر 91/0، 82/1 و 23/1 و برای دادههای سری اعتبارسنجی برابر 92/0، 27/2 و 59/1 بود. در حالی که مقادیر معیارهای فوق در مدل رگرسیونی، برای دادههای سری آموزش بهترتیب برابر 70/0، 48/3 و 07/2 و برای دادههای سری اعتبارسنجی برابر 76/0، 11/3 و 88/1 بود.
Genetic programming
modeling
Pedotransfer functions
2018
01
21
1087
1095
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64765_4fd9e1649d8cd4ed7213772b4dfac65c.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
تاثیر کربن فعال تولید شده از مخروط های درخت کاج در کاهش پارامترهای شوری آب آبیاری
محسن
قاسمی
جهانگیر
عابدی کوپایی
منوچهر
حیدرپور
محمد
دیناری
شوری آب آبیاری یکی از عوامل مهم در شور شدن خاک، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش محصولات زراعی میباشد و یافتن روشهای نوین با هزینه کم در کاهش شوری آب آبیاری اجتنابناپذیر است. هدف کلی این تحقیق تولید کربن فعال از مخروطهای درخت کاج و ارزیابی کاربرد آن در جذب یونهای عامل شوری آب آبیاری بود. آزمایشهای جذب در سیستم ناپیوسته انجام شد و تأثیر پارامترهای مؤثر بر جذب شامل زمان تماس، غلظت اولیه یونهای شوری در آب، ایزوترم و سینتیک جذب و همچنین تأثیر جذب بر پارامترهای کیفیت آب آبیاری شامل EC، TDS، TH و SAR مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جاذب کربن فعال تهیهشده از مخروطهای درختان کاج میتواند 5/21 درصد از یونهای عامل شوری در هدایت الکتریکی 4/20 دسی زیمنس بر متر را جذب کند و در هدایت الکتریکیهای 4/10 و 6/5 دسی زیمنس بر متر، درصد جذب یونهای عامل شوری به ترتیب به 3/14 و 7 درصد رسیده است. سینتیک و ایزوترم جذب یونهای شوری به ترتیب از مدل شبه مرتبه دوم و ایزوترم فروندلیچ پیروی کرد. همچنین بیشترین کاهش TH و SAR آب آبیاری در شوری 4/20 دسیزیمنس بر متر مشاهده گردید که به ترتیب 4/14 و 8/14 درصد کاهش یافتند.
Adsorption
salinity
Activated carbon
kinetic
isotherm
2018
01
21
1097
1107
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64766_7cbeddbc05b88a722302579cf8c6bd79.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
بررسی عدم قطعیت مدلهای گردش عمومی جو در برآورد رطوبت خاک تحت تاثیر تغییراقلیم
مصطفی
یعقوب زاده
مهدی
امیرآبادی زاده
یوسف
رمضانی
محسن
پوررضا بیلندی
رطوبت خاک فاکتور مهم فرآیندهای هیدرولوژیکی است. لذا در این تحقیق عدم قطعیت مدلهای AOGCM در برآورد رطوبت خاک بهکمک مدل SWAP برای دوره آتی 2099-2080 بررسی شد. دادههای اقلیمی بهکمک ده مدل GCM و دو سناریو انتشار A2 و B1 ایجاد و با استفاده از مدل LARS-WG ریزمقیاس شده و وارد مدل SWAP شدند. نتایج نشان داد مدلهای INMCM3 و NCARPCM بهترتیب کمترین و بیشترین مقادیر رطوبت خاک در طی هفتههای پس از رشد را دارند. عدم قطعیت رطوبت سالانه اعماق خاک نیز نشان داد مدل INMCM3 برای سناریوهای A2 و B1 دارای بیشترین باند قطعیت و مدل GISS-ER برای سناریو A2 و مدل CGCM3T47 برای سناریو B1 دارای کمترین قطعیت میباشند. همچنین با مقایسه رطوبت اعماق خاک مشخص شد مقادیر رطوبت خاک در عمق 60 سانتیمتری نسبت به عمق 30سانتیمتری در آینده بیشتر خواهد بود.
عدم قطعیت
تغییراقلیم
مدلهای AOGCM
مدل SWAP
رطوبت خاک
2018
01
21
1109
1119
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64767_0c820a2bfb3740dc5f65cab283bf36a5.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
مطالعه آزمایشگاهی تأثیر توأم زبری و رسوبگذاری بر عملکرد هیدرولیکی سرریزهای استوانهای در شرایط جریان آزاد
مهدی
اسمعیلی ورکی
نسترن
پورنعمت اللهی
امیر
ملکپور
سرریزهای استوانهای یکی از سازههای متداول برای اندازهگیری جریان و کنترل سطح آب در کانالهای انتقال آب و رودخانهها میباشند. پارامترهای هندسی و هیدرولیکی متعددی بر مشخصات جریان عبوری از این سرریزها تأثیرگذار است. در تحقیق حاضر اثر زبری سطح سرریز استوانهای و رسوبگذاری بالادست آن بر ضریب دبی سرریز، توزیع فشار و افت انرژی در شرایط پایاب آزاد بهصورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشها در شرایط عدم تغییر تراز کف کانال و در تراز دوسوم ارتفاع سرریز در 3 قطر از سرریز استوانهای، اعمال چهار زبری و دامنه وسیعی از دبی جریان انجام شد. مقایسه نتایج حاصل از بررسی تأثیر زبری و ترازهای مختلف کف کانال بالادست بر ضریب دبی سرریز نشان داد که در کلیه سرریزهای مورد مطالعه، در محدوده دبی حداقل تا حداکثر با افزایش زبری از PVC به 5/4 میلیمتر مقدار ضریب دبی سرریز بهطور متوسط 8 درصد کاهش و با افزایش تراز رسوبگذاری از صفر تا دوسوم ارتفاع سرریز، مقدار ضریب دبی سرریز 3 درصد افزایش مییابد. همچنین در تراز رسوبگذاری دوسوم ارتفاع سرریز افزایش زبری به 5/4 میلیمتر منجر به کاهش 3 تا 7 درصدی ضریب دبی سرریز میشود. با افزایش قطر سرریز از 150 به 250 میلیمتر مقدار ضریب دبی 5 درصد افزایش و افت انرژی 15 درصد کاهش مییابد. نتایج نشان داد که در کلیه سرریزها با افزایش زبری مقدار افت انرژی تقریباً 14 درصد افزایش و با افزایش تراز رسوبگذاری به دوسوم ارتفاع سرریز، مقدار آن 22 درصد کاهش مییابد. بررسی نتایج حاکی از آن است که روند تغییرات فشار در طول سرریز در تراز رسوبگذاری دوسوم ارتفاع سرریز، مشابه با روند تغییرات آن در شرایط بدون رسوب است اما مقدار آن با افزایش سطح رسوبگذاری، کاهش مییابد. علاوه بر این تأثیر زبری بر روی مقادیر فشار در نیمه پاییندست سرریز بیشتر از نیمه بالادست آن میباشد.
Cylindrical weirs
discharge coefficient of weir
Pressure distribution
energy loss
2018
01
21
1121
1132
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64768_3be1634524c8e30ac185e832a9991436.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
اثر مقیاس کرت بر رواناب تحت بارندگی طبیعی (مطالعه موردی: سراوان رشت)
میثاق
پرهیزگار
حسین
اسدی
سید علی
موسوی
یکی از چالشهایی که در پیشرفت مطالعات علوم خاک و هیدرولوژی وجود دارد این است که نظریهها برای مقیاس زمانی و مکانی خاصی بهکار میروند. این تحقیق به منظور بررسی اثر اندازه کرت برتولید رواناب و کمی کردن اثرات مقیاس انجام شد. برای این هدف، شش کرت آزمایشی با طول 3 تا 60 متر و عرض 1 تا 6 متر در یک دامنه در منطقه سراوان رشت در استان گیلان احداث شد. میزان رواناب در 14 رخداد طبیعی باران از مهر سال 1394 تا اردیبهشت 1395 جمعآوری و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. همچنین با نصب بارانسنج، ارتفاع باران برای هر کرت اندازهگیری شد. نتایج نشان داد رواناب در واحد سطح با افزایش طول کرت به صورت غیر خطی کاهش مییابد. مقایسه میانگین بین کرتها نشان داد که کرتهای با طول بیشتر از 10 متر اختلاف معنیداری از نظر تولید رواناب با هم ندارند. با این حال کرتهای زیر 10 متر با کرتهای بزرگتر اختلاف معنیداری از نظر تولید رواناب نشان دادند (P >0/05). براساس نتایج، کرت با طول 10 متر حداقل طول مناسب برای مقیاسبندی است. برای مقیاسبندی ضریب رواناب دامنه، از یک مدل دو پارامتری استفاده شد. پارامترهای مدل با استفاده از واسنجی مدل با استفاده از دادههای نه رخداد تعیین شدند. ارزیابی مدل با پنج رخداد باقیمانده، بیانگر کارایی مناسب این مدل در کرتهای کوچکتر از 30 متر بود.
Erosion plots
Infiltration
Runoff coefficient
Scaling
2018
01
21
1133
1144
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64769_dd83596a8d0fd44f7debe0bf5edc11e2.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1396
48
5
مطالعه طیفی، ساختاری و شیمیایی هیومیک اسیدهای استخراجشده از زغالسنگهای معادن ایران
علی
شریف پاقلعه
احسان
سرلکی
محمدحسین
کیانمهر
نیما
شکیبا
به دلیل تأثیر و اهمیت مواد هیومیکی در انواع فرآیندهای زیستمحیطی، آگاهی و دانش از خصوصیات شیمیایی، طیفی و ساختاری این مواد، جنبههایی هستند که همیشه باید در مطالعات وابسته به مدیریت و پالایش اکوسیستمها درنظر گرفته شوند. در این پژوهش، پس از استخراج و پالایش هیومیک اسید از زغالسنگهای معادن ایران، از تکنیک گراویمتری برای تعیین درجه خلوص، از طیفسنجیهای غیرمخرب مانند FT-IR، UV-VIS، ICP-OES و CHNOS برای سنجش کیفی و کمی و همچنین از ریزنگارههای SEM برای مطالعه ساختاری هیومیک اسید استفاده شد و نتایج بدستآمده با نمونه هیومیک اسید استاندارد آلدریچ مقایسه شدند. نتایج آزمون گراویمتری نشان داد که درجه تخلیص هیومیک اسید تولیدشده 98 درصد است. از نظر کمی، نتایج آنالیز عنصری ICP-OES نشان دادند که بعد از پالایش هیومیک اسید، غلظت انواع فلزات سنگین در هیومیک اسید خیلی کمتر از محدوده مجاز پیشنهادشده هستند و گسترهای از عناصر ماکرو و میکرومغذی در ساختار هیومیک اسید وجود دارند. همچنین نتایج کیفی آنالیزهای FT-IR، UV-VIS و SEM به خوبی حضور یک ساختار غالب آروماتیک و غنی از گروههای عاملی کربوکسیلی و فنولی با درجه هیومیفیکاسیون و فشردگی بالا و نوع A با سطوح اسفنجیمانند نرم و متخلخل ناهمگن را در هیومیک اسید نشان دادند. نتایج آنالیز CHNOS نیز علاوه بر تائید مناسب بودن زغالسنگ استفادهشده جهت استخراج هیومیکاسید، محصول تولیدی را منطبق بر نمونه استاندارد هیومیک اسید نشان میدهد.
Characterization
Coal
Humic Acid
Spectroscopy
Structure
2018
01
21
1145
1158
https://ijswr.ut.ac.ir/article_64815_b5f7d55ba35ea643e800547bd4d14598.pdf