2024-03-29T14:41:28Z
https://ijswr.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6792
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی محصول جو دیم تحت شرایط محدودیت داده (مطالعة موردی: آذربایجان شرقی)
مجتبی
شکوهی
جواد
بذرافشان
نوذر
قهرمان
ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی در مواقع بحرانی قبل و طی فصل رشد محصول میتواند زمان کافی را برای سیاستگذاران و کشاورزان بهمنظور اتخاذ راهبردهای مناسب جهت کاهش پتانسیل ریسک خشکسالی فراهم کند. هدف این مطالعه توسعة مدلی آماری برای برآورد ریسک کیفی خشکسالی کشاورزی محصول جو دیم، قبل از کاشت و در حین فصل رشد، در شرایط محدودیت داده در استان آذربایجان شرقی است. متغیرهای ورودی مدل شامل مقادیر هفتگی شاخص بارندگی استاندارد (SPI) در پنجرههای زمانی مختلف و متغیر خروجی و ریسک عملکرد محصول جو، با دو گروه ریسک پایین و بالا، است. برای مدلسازی رابطة بین متغیرهای ورودی در مراحل مختلف رشد محصول از تکنیکهای چندمتغیره استفاده شد. واسنجی مدل با استفاده از دادههای پنج ایستگاه اهر، هشترود، مراغه، میانه، و سراب (1987ـ2003) و صحتسنجی آن با استفاده از دادههای ایستگاه تبریز (1978ـ2003) انجام شد. نتایج نشان داد تکنیکهای چندمتغیره با درنظرگرفتن شرایط رطوبتی قبل از کاشت محصول و اضافهکردن متغیرهای جدید همزمان با رشد و نمو محصول جو دیم از توانایی کافی برای ارزیابی ریسک خشکسالی کشاورزی برخوردارند و دقت مدل همراه با توسعة محصول افزایش مییابد. صحتسنجی مدل نشان داد مناسبترین مرحلة پیشبینی ریسک خشکسالی محصول جو دیم مرحلة گلدهی است. نتایج مرحلة پنجهزنی نیز رضایتبخش بود.
Agricultural drought
Barley crop
East Azarbaijan
Multivariate Technique
risk
2013
08
23
123
133
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50057_7f6d5fe7936a3f4513113366da05f6cc.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
توسعة مدل ارزیابی سامانههای کنترل خودکار در شبکههای آبیاری
فاطمه
صادقی
محمدجواد
منعم
کاربرد سامانههای خودکار در شبکههای آبیاری در حال گسترش و ارزیابی آنها ضروری است. با توجه به تنوع اجزای سامانههای خودکار عملکرد مجموعة سامانه در شبکه تابعی از عملکرد هر یک از اجزاست. توسعة مدل ارزیابی عملکرد با درنظرگرفتن همة جنبههای خودکارسازی در شبکه ضروری است. در این تحقیق مدل INACSEM با استفاده از روش ارزیابی کلاسیک برای ارزیابی سامانههای کنترل خودکار شبکههای آبیاری در دو دیدگاه فنی و عمومی تهیه شده است. دیدگاه فنی شامل تجهیزات و نرمافزار و سازههای کنترل خودکار در بخشهای مختلف شبکه و دیدگاه عمومی شامل دیدگاههای مدیریتی و اجتماعی و اقتصادی و زیستمحیطی است. با استفاده از مدل، نتیجة ارزیابی سامانة خودکار پایش دبی در کانال عقیلی شبکة گتوند برابر 63 درصد با اعتبار 80 درصد بهدست آمد. تحقیق انجامشده بیانگر آن است که مدل جامع توسعهیافته ابزاری مناسب برای ارزیابی سامانههای خودکار در شبکههای آبیاری است.
Aghili Canal
Automation
Automatic Systems
Irrigation networks
Performance Evaluation Model
2013
08
23
135
142
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50058_6a620cad71c08c1477aac37ae12c47ef.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
بررسی ﺗﺄثیرات تغییر اقلیم بر طول فصل رشد در چشمانداز 2020 تا2050 در چند نمونة اقلیمی ایران
مرضیه
خیر اندیش
نوذر
قهرمان
جواد
بذر افشان
از دیدگاه هواشناسی کشاورزی، فصل رشد عبارت است از دورهای که گیاه قادر به رشد باشد. این دوره عموماً به فاصلة بین آخرین یخبندان بهاره و اولین یخبندان پاییزه، که دما از آستانهای معین بالاتر است (صفر یا 5 درجة سانتیگراد)، اطلاق میشود. در آینده یکی از روشهای مطالعة اقلیم استفاده از خروجی مدلهای گردش عمومی جوّ است. اما این مدلها بهدلیل قدرت تفکیک زمانی و مکانی پایین گویای تغییر اقلیم منطقهای نیستند. در این تحقیق از مدلی آماری برای ریزمقیاسنمایی نتایج مدلهای گردش عمومی جوّ، تحت دو سناریوی انتشار A2 و B1، در چند نمونة اقلیمی استفاده شد. نتایج این تحقیق برای چشمانداز 2020 تا 2050 بر مبنای سناریوی A2 نشان میدهد برای آستانة دمایی صفر درجة سانتیگراد طول فصل رشد در مقایسه با اقلیم گذشته در ایستگاههای مشهد، تهران، اصفهان، رشت، و زاهدان افزایش و در ایستگاههای تبریز، کرمان، و گرگان کاهش خواهد یافت. تحت سناریوی B1، مشخص شد متغیر مذکور در ایستگاههای مشهد و تهران و رشت روندی افزایشی و در ایستگاههای کرمان و گرگان روندی کاهشی در مقایسه با اقلیم گذشته دارد. برای آستانة دمایی 5 درجة سانتیگراد طول فصل رشد بر مبنای سناریوهای A2 و B1 برای همة ایستگاهها، به جز شیراز، افزایش خواهد یافت. برای 5 روز متوالی با آستانة دمایی کمتر از 5 درجة سانتیگراد، تحت سناریوهای A2 وB1، در ایستگاههای تهران، مشهد، اصفهان، تبریز، کرمان، و کرمانشاه افزایش خواهد یافت. بهطور کلی، طول فصل رشد برای هر سه آستانة دمایی تحت هر دو سناریوی انتشار در ایستگاههای مشهد و تهران و رشت افزایش خواهد یافت و در ایستگاه اصفهان فقط با آستانة دمایی صفر درجه مبتنی بر سناریوی B1 تغییری مشاهده نشد و برای بقیة حالات در این ایستگاه روندی افزایشی مشاهده شد.
climate change
Downscaling
GCM
Growing season length
LARS_WG
2013
08
23
143
150
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50059_40c5a3e2f0e228344d291ffd3163abab.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
اصلاح خاکهای متورمشونده به روش الکترواسمزی
سید محمد علی
زمردیان
خلیل
خرد
یکی از مشکلات اجرایی بسیار مهم در ساخت کانالهای آبیاری وجود انواع خاکهای مسئلهدار در ساختگاه کانالهاست. اگر مطالعات لازم ژئوتکنیکی بر خاک بستر کانال انجام نپذیرد، خرابیهای گستردهای پدید خواهد آمد. از انواع خاکهای مسئلهدار متداول خاکهای متورمشونده است. یکی از روشهای نوین تقویت و اصلاح خاکهای محلْ بهسازی الکترواسمزی است. در این تحقیق نمونة خاک با پتانسیل تورمپذیری بالا تهیه و در دستگاه نیمهصحرایی متراکم گردید و تأثیر فرایند الکترواسمزی در زمانهای اصلاحی 1 و 2 و 7 و 28 روزه با ولتاژ مستقیم (DC) تحت اختلاف پتانسیلهای 12 و 24 و 48 ولت بررسی شد. نتایج مطالعات نشان داد استفاده از روش الکترواسمزی برای اصلاح خاک سبب کاهش پتانسیل تورمپذیری خاک در اطراف قطب مثبت (آند) بین 51 تا 85 درصد میشود. نتایج آزمایشهای شیمیایی از کاهش 27 تا 46 درصدی PH در حوالی آند حکایت دارد. بهبود مشخصات فیزیکی و مکانیکی خاک، نظیر افزایش مقاومت فشاری تقریباً تا 8 برابر بیشتر از مقاومت فشاری نمونة اولیه، از دیگر نتایج این تحقیق بود که باعث افزایش مقاومت فشاری خاک بستر کانالهای آبیاری بهسازیشده با الکترواسمزی میشود و این امر میتواند به ایمنی و پایداری بیشتر کانالها کمک کند.
Compression Strength
Electro-osmosis
Expansive soil
Expansive potential
Soil Stabilization
2013
08
23
151
162
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50060_5430e8adc01d1a27f2f63b4d060dbdb0.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
بررسی وجود و شدت آبگریزی خاک در مناطق جنگلی تالش در استان گیلان
سیده مهرنوش
میر بابایی
محمود
شعبانپور
علی اصغر
ذوالفقاری
در این پژوهش وجود و شدت آبگریزی در سه منطقة تحت پوشش کاج تدا و توسکا و آقطی در شهرستان تالش، بخشی از غرب گیلان، مطالعه شده است. 79 نمونة دستنخورده (5-0 سانتیمتر) برای تعیین آبگریزی و زاویة تماس آب با خاک در فصل خشکسال جمعآوری شد. آبگریزی با استفاده از آزمونهای زمان نفوذ قطرة آب (WDPT) و مولاریتة قطرة اتانول (MED) بررسی شد. همبستگی مثبت و معنادار (77/0 = r) بین دو آزمون WDPT و MED بهدست آمد. زاویة تماس آبـ خاک بهوسیلة آزمون MED بیشتر از 90 درجه در نمونههای آبگریز برآورد شد. زاویة تماس آبـ خاک با افزایش میزان آبگریزی خاک افزایش یافت؛ بهطوریکه در نمونههای با آبگریزی 5820 تا 6000 ثانیه زاویة تماس 8/108 تا 109 درجه محاسبه شد. متوسط آبگریزی اندازهگیریشده بهوسیلة آزمون WDPT و MED در منطقة 3 بهطور معناداری بیشتر از دو منطقة دیگر بود. این روند در زاویة تماس آبـ خاک محاسبهشده نیز مشاهده شد. در این پژوهش همبستگی بالایی بین Log WDPT، MED، و زاویة تماس با مقدار مادة آلی (با r بهترتیب 80/0، 83/0، 77/0) بهدست آمد. همبستگی این پارامترها با pH خاک منفی و در سطح احتمال یک درصد معنادار (با r بهترتیب 78/0-، 69/0-، 72/0-) بهدست آمد. همبستگی آبگریزی (Log WDPT، MED) و زاویة تماس خاک با درصد شن خاک مثبت و با درصد رس خاک منفی بهدست آمد. البته رابطة بین پارامترهای بافت خاک و آبگریزی نسبت به مادة آلی و اسیدیتة خاک ضعیف بود. نتایج نشان میدهد مقدار مادة آلی، بافت، و اسیدیتة خاک عوامل مهم ایجاد و شدت آبگریزی در خاکهای مناطق بررسیشده هستند.
Soil water repellency
Molarity of Ethanol droplet
Water Drop Penetration Time
Water-soil contact angle
2013
08
23
163
172
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50061_fe44f76ca410cb909dab74ec5cac3adc.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
مقایسة روشهای شبکة عصبی مصنوعی و درخت تصمیم در تهیة نقشة رقومی خاک در منطقة اردکان
روح اله
تقی زاده مهرجردی
فریدون
سرمدیان
محمود
امید
غلامرضا
ثواقبی
نورایر
تومانیان
محمد جواد
روستا
محمد حسن
رحیمیان
در پاسخ به تقاضای اطلاعات مکانی خاک، بهکاربردن دادههای کمکی رقومی و ارتباط آنها با دادههای مشاهداتی صحرایی در حال افزایش است. استفاده از اطلاعات رقومی از طریق روشهای کامپیوتری، که اصطلاحاً نقشهبرداری رقومی خاک خوانده میشود، قابل اعتمادتر و کمهزینهتر از روشهای سنّتی نقشهبرداری خاک است. بنابراین، در پژوهش حاضر از مدلهای درخت تصمیم و شبکة عصبی مصنوعی برای پیشبینی مکانی کلاسهای تاکسونومیک خاک در منطقهای خشک، به وسعت 720 کیلومتر مربع در اردکان، استفاده شد. عملیات نقشهبرداری در آنجا بسیار سخت است. در این منطقه بر اساس روش مربع لاتین مکان جغرافیایی 187 پروفیل خاک مشخص و سپس تشریح و نمونهبرداری شدند و طبقهبندی بر اساس سیستم امریکایی انجام گرفت. متغیرهای محیطی یا نمایندگان فاکتورهای خاکسازی، که در این پژوهش استفاده شد، شامل اجزای سرزمین، دادههای تصویر ETM+ ماهوارة لندست، و نقشة سطوح ژئومورفولوژی است. نتایج این تحقیق نشان داد، برای پیشبینی کلاس خاک، مدل درخت تصمیم نسبت به شبکة عصبی مصنوعی حدود هفت درصد دقیقتر است. مدل درختی و شبکة عصبی مصنوعی بهترتیب دقت کلی و ضریب تبیین و ضریب کاپای 48 درصد، 52 درصد، 34/0 و 46/0 و 13/0 و 25/0 دارند. نتایج نشان داد برای پیشبینی کلاس خاکْ شاخص خیسی، سطوح ژئومورفولوژی، و شاخص همواری دره با درجة تفکیک بالا مهمترین پارامترها هستند. مدلهای درختی نسبت به روش شبکة عصبی مصنوعی دقت بالاتری دارند و همچنین تفسیر نتایج مدل درختی بسیار راحتتر است. لذا پیشنهاد میشود در مطالعات آینده برای تهیة نقشة رقومی خاک از مدلهای درختی استفاده شود.
digital soil mapping
Latin hyper cube
Soil great groups
Spatial prediction
2013
08
23
173
182
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50062_fe01e086af2516f776b99a49a972a206.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
تأثیر مصرف توأم نیتروژن و فسفر بر جذب نیتروژن و فسفر و پتاسیم در گیاه برنج در شرایط غرقاب دائم و غیر غرقاب
ندا
یزدانی مطلق
عادل
ریحانی تبار
نصرت اله
نجفی
برنج از محصولات استراتژیک در ایران است و کمبود آب مهمترین تنش غیر زیستی محدودکنندة عملکرد آن بهشمار میرود. در این تحقیق تأثیر رقم برنج، رژیم رطوبتی، و سطوح نیتروژن و فسفر بر جذب نیتروژن و فسفر و پتاسیم بهوسیلة گیاه برنج در شرایط گلخانهای بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتورها شامل دو رقم برنج (هاشمی و علی کاظمی)، دو سطح رطوبت (غرقاب دائم و اشباع متناوب)، سه سطح نیتروژن از منبع اوره (0 و 75 و 150 میلیگرم بر کیلوگرم خاک)، و سه سطح فسفر از منبع منوکلسیم فسفات (0 و 25 و 50 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) بودند. بعد از 90 روز گیاهان برداشت شدند و غلظت و مقدار جذب نیتروژن و فسفر و پتاسیم در ریشه و بخش هوایی آنها اندازهگیری شد. نتایج نشان داد غلظت پتاسیم بخش هوایی و ریشه، فاکتور انتقال نیتروژن، و مقدار جذب پتاسیم بخش هوایی در رقم علی کاظمی بهطور معناداری (P<0.05) بیشتر از هاشمی است و غلظت فسفر ریشه، فاکتور انتقال فسفر، و مقدار جذب فسفر ریشه در رقم هاشمی بهطور معناداری بیشتر از علی کاظمی است. همچنین غلظت فسفر بخش هوایی و ریشه، غلظت پتاسیم بخش هوایی، مقدار جذب نیتروژن بخش هوایی، و مقدار جذب فسفر و پتاسیم بخش هوایی و ریشه در شرایط رطوبتی غرقاب دائم بهطور معناداری بیشتر از اشباع متناوب بود. اثر متقابل نیتروژن و فسفر نیز بر غلظت نیتروژن و پتاسیم بخش هوایی و ریشه، غلظت فسفر ریشه، فاکتور انتقال نیتروژن و فسفر، مقدار جذب نیتروژن، فسفر، و پتاسیم بخش هوایی و ریشه معنادار بود.
Flooded
nitrogen
Non flooded
Phosphorus
potassium
rice
2013
08
23
183
192
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50063_12d31913cf21950e53f9bf4acfd5b64f.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
اثر شیب و تغییر کاربری اراضی بر پایداری و میزان کربن آلی خاکدانهها
پریسا
مختاری
شمس اله
ایوبی
محمد رضا
مصدقی
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر شیب و تغییر کاربری اراضی بر پایداری خاکدانهها و میزان کربن آلی آنها در جنگلهای بلوط غرب منطقة لردگان استان چهارمحال و بختیاری صورت گرفته است. کاربریهای رایج در منطقه شامل جنگل طبیعی، جنگل تخریبشده و کشاورزی دیم در اراضی تپه ماهوری در سه کلاس شیب 0-10، 10-30 و 30-50 درصد، تیمارهای مورد مطالعه انتخاب شدند. تعداد 99 نمونه خاک از عمق 0-10 سانتیمتری سطحی خاک برداشت و جهت انجام آزمایش آماده شد. نتایج این مطالعه نشان داد تخریب جنگل و کشت مداوم دیم در طول نیم قرن باعث کاهش معنیدار شاخصهای پایداری خاکدانهها شامل MWD، WSA و GMD در همة کلاسهای شیب شده است. بیشترین درصد خاکدانههای درشت (2-75/4 میلیمتر) و خاکدانههای متوسط (25/0- 2 میلیمتر) در شیب 0-10 درصد اراضی جنگلی با بیشترین ذخیرة مادة آلی مشاهده شد. بیشترین درصد خاکدانههای درشت در جنگل و بیشترین درصد خاکدانههای ریز (053/0- 25/0 میلیمتر) در اراضی کشاورزی دیم و جنگل تخریب شده مشاهده شد. اختلاف معنیداری بین کاربریهای مورد مطالعه در خصوص کربن آلی درون خاکدانهها مشاهده شد. در مورد میزان کربن آلی موجود در خاکدانههای متوسط و ریز، بین کاربری جنگل تخریب شده و اراضی کشاورزی تفاوت معنیداری مشاهده نشد. نتایج این تحقیق همچنین نشان داد اختلاف معنیداری بین شیبهای مختلف در میزان نیتروژن کل، کربن آلی و نسبت C/N وجود دارد، به طوری که کمترین مقدار آنها در شیبهای تند (30-50 درصد) مشاهده شد. توزیع نسبی نیتروژن کل و نسبت C/N در خاکدانهها روندی مشابه روند کربن آلی از خود نشان داد.
aggregate stability
land use change
slope gradient
Soil Organic Carbon
Total nitrogen
2013
08
23
193
202
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50064_0088e30d574a6c46375794dcca5f37b3.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
تأثیر برگپاشی ورمی واش بر شاخصهای رشد و عملکرد گندم و جذب روی، آهن و فسفر در دانة گندم
سمانه
رحمت پور
حسینعلی
علیخانی
سید حسین
میرسید حسینی
در این پژوهش تأثیر انواع روشهای تهیة ورمی واش بر برخی شاخصهای رشد و عملکرد گیاه گندم ارزیابی شد. این آزمایش گلخانهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایشی عبارت بودند از 1. ورمی واش (در 15 سطح)، و 2. روش مصرف (در دو سطح استریل و غیراستریل). در این مطالعه جهت تهیة ورمی واش از آب مقطر با سه pH متفاوت (5، 7 و 9) بهعلاوة دو غلظت متفاوت DTPA (تمامغلظت و 3/1 غلظت) جهت عصارهگیری استفاده شد. ورمی کمپوست بالغ و نابالغ و کرم خاکی مادة اولیه و ورمی واش حاصل به صورت تغذیة برگی مصرف شد. نتایج بهدست آمده نشان داد با مصرف ورمی واش عملکرد دانه، وزن هزاردانه، تعداد دانه در خوشه، ارتفاع گیاه، و وزن خشک اندام هوایی گیاه در مقایسه با شاهد افزایش یافت. ورمی واشهای حاصل از ورمی کمپوست بالغ و نابالغ عصارهگیریشده با محلولDTPA بیشترین تأثیر را بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد دانه و وزن هزاردانه داشت. استریل تأثیر معنیداری بر شاخصهای رشد و عملکرد گیاه گندم نداشت و فقط موجب افزایش معنیدار عملکرد دانه شد. کاربرد ورمی واش موجب افزایش جذب روی و آهن در دانة گندم در مقایسه با شاهد شد.
DTPA
earthworm
foliar feeding
Vermiwash
Wheat
2013
08
23
203
211
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50065_da104948a6284c9e6415ef2bfcf9a0eb.pdf
Iranian Journal of Soil and Water Research
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1392
44
2
اثر گلوموس موسه و تنش کمآبی بر رشد و تغییرات آنزیمهای آنتیاکسیدان ریشة مرکبات
مهدی
زارعی
زهرا
پیمانه
آزمایشی گلخانهای، بهصورت فاکتوریل، در قالب طرح پایة کاملاً تصادفی، بهمنظور بررسی اثر قارچهای میکوریز آربسکولار بر رشد و تغییرات آنزیمهای آنتیاکسیدان ریشة گیاهان رافلمون و نارنج انجام شد. فاکتورهای استفادهشده شامل قارچ میکوریز آربسکولار در دو سطح، شامل قارچ گلوموس موسه و شاهد بدون قارچ، و تنش کمآبی در چهار سطح، شامل دورهای آبیاری 2 و 4 و 6 و 8 روز، بود. با افزایش تنش کمآبی، عملکرد مادة خشک اندام هوایی و ریشه کاهش یافت و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربیک پراکسیداز در ریشه بیشتر شد. در هر دو پایه عملکرد مادة خشک اندام هوایی و ریشه و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربیک پراکسیداز ریشه در تیمارهای دارای قارچ نسبت به تیمارهای بدون قارچ، در هر دو شرایط بدون تنش و با تنش کمآبی، بیشتر بود. در تیمارهای قارچی با افزایش تنش کمآبی درصد کلنیزاسیون ریشه (تا چهل درصد) کاهش یافت.
Antioxidant Enzymes
Arbuscular Mycorrhizal Fungi
Citrus root
water deficit stress
2013
08
23
213
220
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50066_446581c79ae2508eee8f4f38f378b182.pdf