2024-03-29T14:59:33Z
https://ijswr.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4550
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
کاربرد روش انگشت¬نگاری چندپارامتری به منظور منشایابی رسوبات،مطالعه موردی:غرب استان گیلان
الهام
علیدوست
حسین
اسدی
نجات
پیرولی بیرانوند
سیدعلی
موسوی
لیلا
بلوری
اجرای بهینه استراتژیهای حفاظت خاک و کنترل فرسایش، مستلزم شناسایی مناطق رسوبخیز و مستعد فرسایش است. یکی از روشهای تعیین و اولویتبندی مناطق نیازمند به عملیات حفاظتی، روش انگشتنگاری یا منشایابی چندپارامتری رسوبات است.در پژوهش حاضر، از روش منشایابی چندگانه کمّی به منظور تعیین منابع عمده رسوب در حوضه ناو واقع در غرب استان گیلان، استفاده شد. بر اساساین روش،ترکیب مناسبی از عناصر ژئوشیمیایی، سزیم 137، کربن آلی، نیتروژن و فسفر، برای تفکیک انواع کاربریها مورد استفاده قرار گرفت. بهکارگیری مدل چندمتغیره کمّی نشان داد که میانگین سهم هر یک از کاربریهاشامل دیواره خندق، مراتع تخریب شده، مراتع دارای پوشش و جنگل در تولید رسوب، به ترتیب برابر 92، 5/6، 1 و 5/0 درصد است. خطای نسبی مدل برای برآورد سهم انواع کاربریها به طور میانگین برابر 98/0 به دست آمد که نشاندهنده صحت و کارایی زیاد مدل بود.مشاهدات صحرایی نتایج پژوهش را تایید کرد.
تحلیل تشخیص
ردیاب
فرسایش خاک
منابع رسوب
2013
02
19
289
295
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35347_0b86e7f49a2444eecd0b5698fda21357.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
ویژگی¬های فیزیکی خاک و جوانه¬زنی¬گندم تحت تاثیر پلی¬اکریل¬آمید در خاک مارنی کشاورزی
علیرضا
واعظی
ساناز
توحیدلو
تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر پلیاکریلآمید (PAM) بر برخی ویژگیهای فیزیکی خاک و جوانهزنی گندم در خاک مارنی انجام گرفت. محلول پلیاکریلآمید در چهار سطح (تیمار) شامل صفر، 33/33، 66/66 و 100 کیلوگرم در هکتار با چهار تکرار به سطح 16 جعبه خاک با ابعاد 30 در 50 سانتیمتر و عمق 25 سانتیمتر پاشیده شد. پس از کاشت بذرها در عمق 2 سانتیمتری و فواصل 5 سانتیمتر، جعبهها تحت چهار رخداد باران شبیهسازی شده با شدت 40 میلیمتر بر ساعت قرار گرفتند. پایداری خاکدانهها، هدایت هیدرولیکی اشباع، تراکم و مقاومت سطح خاک به هنگام جوانهزنی اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که با مصرف پلیاکریل آمید، پایداری خاکدانه به طور چشمگیری بهبود پیدا کرد (001/0>p) و موجب شد هدایت هیدرولیکی اشباع افزایش یابد (001/0>p). مقاومت سطح نیز با کاهش تراکم خاک، به طور معنیداری کاهش یافت (05/0>p و 72/0R2=). بین جوانهزنی بذرها و مقاومت سطح تحت تاثیر پلیمر، رابطه منفی معنیدار (01/0>p و 81/0R2=) مشاهده شد. اگر چه تیمار 100 کیلوگرم در هکتار، مناسبترین سطح مصرف پلیمر برای بهبود برخی ویژگیهای فیزیکی خاک (پایداری خاکدانه، هدایت هیدرولیکی اشباع و مقاومت سطح) بود لیکن مقدار 33/33 کیلوگرم در هکتار، مناسبترین سطح از دیدگاه جوانهزنی بذرها تشخیص داده شد.
باران شبیه¬سازی شده
پایداری خاکدانه
تراکم خاک
مقاومت سطح
2013
02
19
297
304
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35348_51446b558f4b84dfe531e28c6c1b4664.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
توسعه مدل هیبرید بر اساس خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه جهت استخراج هیدروگراف واحد لحظه¬ای (مطالعه موردی: حوضه¬های آذربایجان شرقی)
نسیم
فاضل مدرس
احمد
فاخری فرد
یعقوب
دین پژوه
جمیله
فرج زاده
ارتباط بین پارامترهای هیدروگرافهای واحد مصنوعی و خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه امکان گسترش استفاده از این مدلها در حوضههای فاقد آمار را نیز فراهم میکند. در مدل هیبرید ژئومورفولوژی ارائه شده در این بررسی، ضرایب ذخیره k1 و k2، بر اساس خصوصیات ژئومورفولوژی شش حوضه در آذربایجان شرقی مدل بندی شدهاند. با استفاده از مدل هیبرید ژئومورفولوژی بدست آمده میتوان رواناب را در حوضههای فاقد آمار تخمین زد. مدل استخراج شده با استفاده از اطلاعات 29 رویداد بارش- رواناب در شش حوضه از استان آذربایجان شرقی بدست آمده است، پارامترهای k1 و k2، در این حوضهها بعد از بهینه شدن بر اساس رویدادهای مشاهداتی، با استفاده از روابط رگرسیونی به خصوصیات ژئومورفولوژی حوضه ربط داده شدهاند. صحت سنجی معادلات بر روی شش رویداد بارش رواناب همزمان در یکی از حوضههای استان بنام حوضه قرمزیگل نشان داد که مدل ارائه شده در این تحقیق قابلیت پیشبینی رواناب حوضههای استان را با دقت مطلوبی دارد.
هیدروگراف واحد مصنوعی
مدل هیبرید
خصوصیات ژئومورفولوژی
ضرایب ذخیره مخزن
2013
02
19
305
313
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35349_40eee0104a8f2906104994f8d38aaa28.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
بهینه یابی آب آبیاری در الگوی کشت گیاهان گندم و سیب زمینی در شرایطآبیاری استاندارد و کم آبی
نیازعلی
ابراهیمی پاک
این پژوهش به منظور بهینه یابی آب آبیاری در کشت توام گیاهان گندم و سیب زمینی در شرایط آبیاری استاندارد وکم آبی در مراحل مختلف رشد گیاه و ارائه مدل مناسب برای تخصیص بهینه آب به مدت 3 سال زراعی در شهرکرد انجام شد. در اینآزمایش 5 تیمار آبی به ترتیب بدون تنش، 15،30، 55 و100 درصد تنش آبی در شش مرحله رشد گیاهی گندم شامل جوانه زنی،پنجه دهی، ساقه دهی، گل دهی، شیری و خمیری و در سه مرحله رشد سیب زمینی شامل، دوره استقرار بذر و رشد رویشی، دوره رشد کامل و دوره رسیدن غده هامورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد درکشت توام دو گیاه در شرایط همزمانی رشد مرحله اول رشد سیب زمینی با مراحل گل دهی و شیری گندم، سود بهینه اقتصادی گندم با مصرف4800مترمکعب آب در هکتار برابر با 4875471 ریال و برای سیب زمینی با مصرف 7000 متر مکعب آب در هکتار برابر با 20586734ریال شدو همزمانی مرحله دوم رشد سیب زمینی بامراحل شیری و خمیری گندم، سود اقتصادی بهینه گندم با مصرف 5786مترمکعب آب در هکتار برابر با 6755171 ریال و سیب زمینی با مصرف 6850 متر مکعب آب در هکتار برابر با 19148693ریال شد و اگر مرحلهسوم رشد سیب زمینی و بامراحلجوانه زنی و پنجه دهی گندم همزمان باشند، سود اقتصادی بهینه گندم با مصرف4550مترمکعب آب در هکتار برابر با 5544188 ریال و برای سیب زمینی با مصرف 6850 متر مکعب در هکتار برابر با 18168381ریال شده درمناطقی که گندم و سیب زمینی به صورت توام کشت شوند برنامه ریزی غیر خطی (NLP) برای تخصیص بهینه آب بین گیاهان به منظور حصول حداکثر سود اقتصادی توصیه می شود.
برنامهریزی غیر خطی
مراحل کشت
سود اقتصادی
2013
02
19
315
323
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35350_499f469d3504a837ebb56916079399f7.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
توانایی تجزیه زیستی فنانترن توسط سویه باکتریایی شوردوست جداسازی شده از خاک شور و سدیمی آلوده به پسماند نفت خام منطقه سراجه قم
ملک حسین
شهریاری
غلامرضا
ثواقبی
احمدعلی
پوربابایی
بیشتر هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای از انواع آلایندههای جهشزا و دارای پتانسیل سرطانزایی میباشند. اگر چه چندین سویه تجزیه کننده هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای در شرایط طبیعی تشخیص داده شدهاند، اما در این تحقیق، تجزیه فنانترن به عنوان مدلی از هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای در شرایط شور توسط سویه جدیدی از باکتریایی شوردوست Halobacillus dabanensis (سویه Q-SH1) مطالعه گردید. این سویه باکتریایی دارای توانایی تجزیه فنانترن، از نمونههای خاک شور و سدیمی آلوده به پسماندهای نفت خام از منطقه بهره برداری نفت و گاز سراجه قم جداسازی گردید. آزمایشهای متعدد بر اساس صفات شکلی و بیوشیمیایی و آنالیز توالی ژن 16S rDNA نشان داد که این جدایه با Halobacillus dabanensis 8/99 % تشابه دارد. سویه Q-SH1 در طی 10 روز، توانایی تجزیه 83 درصد فنانترن در محلول با شوری 10 درصد و حاوی غلظت mg L-140 فنانترن را داشت. شرایط بهینه برای رشد سویه Q-SH1 ، pH 6/7، دمای◦C 37 و شوری 10 درصد تعیین گردید. نتایج نشان داد که سویه Q-SH1 توانست فنانترن را در گستره وسیعی از غلظت نمک ( 5/0 تا 27% ) تجزیه نماید.
باکتری شوردوست
تجزیه زیستی
خاک شور و سدیمی
فنانترن
2013
02
19
325
333
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35351_3905cbc7e4baf7c12679c6b09dd16b9f.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
اثرات ابعاد کرت بر تولید رواناب تحت رخدادهای منفرد باران طبیعی
فرخ
اسدزاده
منوچهر
گرجی
علیرضا
واعظی
رضا
سکوتی
مهدی
شرفا
شناخت عوامل موثر بر نتایج کرتهای صحرایی به دلیل کاربرد گستردهی آنها در مطالعات حفاظت خاک بسیار ضروری است. در این مطالعه اثر ابعاد کرت، بر تولید رواناب در واحد سطح، تحت رخدادهای باران طبیعی در دو منطقه از کشور (کوهین در استان قزوین و پلدشت در استان آذربایجانغربی) در یک بازه زمانی یک ساله از شهریور سال 1389 تا 1390 بررسی شد. برای این منظور در هر دو منطقه، تعداد هفت کرت با ابعاد مختلف شامل طولهای 2، 5، 10، 15، 1/22، 25 و30 متر و به ترتیب عرضهای 1، 1، 2/1، 6/1، 83/1، 2 و 4/2 متر و با سه تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی احداث گردید. در دوره تحقیق، به ترتیب تعداد 9 و 11 رخداد، منجر به تولید رواناب در دو منطقه یاد شده ثبت گردید. در هر دو منطقه با افزایش ابعاد کرتها، تولید رواناب در واحد سطح در تمام رخدادها به صورت تابع توانی کاهش یافت (98/0 ≥2R ≥ 83/0). همچنین در هر دو منطقه، با افزایش مقدار فرسایندگی باران بر اساس شاخص EI30، میزان تاثیر ابعاد کرت بر تولید رواناب در واحد سطح افزایش یافت. بین کرتهای با طول کمتر از 10 متر و کرتهای بزرگتر، تفاوت معنیدار در تولید رواناب در واحد سطح مشاهده شد ولی در کرتهای با طول 15 متر یا بیشتر تفاوت معنیدار مشاهده نشد (05/0 > P). براساس نتایج، حداقل طول مناسب کرت به منظور اندازهگیری رواناب در مطالعات کرتهای صحرایی برای مدلهای خانوادهی USLE، 15 متر بود.
باران طبیعی
رواناب در واحد سطح
طول کرت
فرسایندگی باران
2013
02
19
335
342
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35352_2cd4838e5430b908c97e2594f5aee482.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی حوضه آبخیز شاخه اصلی زاینده رود به کاربری مطلوب از نظر تولید رواناب و رسوب با استفاده از مدل SWAT2005
محمدحسین
همت جو
شمس اله
ایوبی
فرسایش خاک امروزه یکی از معضلات اساسی کشور است. در تحقیق حاضر از مدل SWAT2005 و روش ارزیابی اراضی برای شبیهسازی رواناب و رسوب و مقایسه کاربری فعلی و کاربری مطلوب اراضی زیرحوضه شاخه اصلی زاینده رود با هدف نیل به کاهش هدررفت خاک استفاده شد. واسنجی، اعتبارسنجی و آنالیز عدم قطعیت مدل با استفاده از برنامه SUFI-2 انجام شد. در مجموع مدل در شبیهسازی رواناب بهتر از رسوب عمل کرد. علت این مسئله را میتوان به کمبود دادههای رسوب، پیوسته نبودن آنها و همچنین استفاده از روابط تجربی در مدل برای تخمین رسوب مرتبط دانست. نتایج مؤید این مطلب است که استفاده از اراضی برحسب پتانسیل و استعداد آنها باعث کاهش معنی دار حداکثر بار رسوب و حداکثر رواناب میشود. نتایج کلی این تحقیق نشان میدهد چنانچه اراضی بر اساس قابلیت خود مورد بهرهبرداری قرار گیرند، رواناب و رسوب کمتری تولید میگردد.
SUFI-2
ارزیابی اراضی
فرسایش خاک
2013
02
19
343
351
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35353_5567d0cb5054d4b31ab9f0335ac0205e.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
استفاده از مدل SIMETAW جهت شبیه¬سازی متغیرهای اقلیمی و بررسی اثر تغییر اقلیم بر تبخیر-تعرق پتانسیل (مطالعه موردی: مشهد)
میثم
ابراهیم پور
نوذر
قهرمان
عبدالمجید
لیاقت
مدلهای متعددی بمنظور شبیهسازی دادههای هواشناسی با رهیافتهای گوناگون توسعه یافتهاند، که دقت آنها در تولید داده های هواشناسی یکسان نیست. در این مطالعه از مدل SIMETAW جهت تولید دادههای هواشناسی روزانه از روی متوسطهای بلند مدت ماهانه و نیز برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل در دوره پایه 2004-1961 و دو سناریوی اقلیمی انتشار گازهای گلخانهای A2 و B2 از خروجیهای مدل گردش عمومی جو HadCM3 برای دو دوره آتی 2050-2020 و 2050-2080 در ایستگاه مشهد استفاده شد. نتایج مقایسه مقادیر روزانه شبیهسازی شده و مشاهده شده در دوره پایه قابلیت مناسب مدل در شبیهسازی دمای حداقل (979/0= R2)، دمای حداکثر (991/0= R2)، دمای نقطه شبنم (789/0= R2)، سرعت باد (798/0 = R2)، بارش (452/0= R2) و تبخیر-تعرق پتانسیل ماهانه (991/0= R2) را نشان داد. تبخیر-تعرق پتانسیل به طور متوسط در دورههای 2020-2050 و 2080-2050 به ترتیب 35/5 و 49/10 میلیمتر در ماه تحت سناریوی A2 و 54/3 و 08/8 میلیمتر در ماه تحت سناریوی B2 نسبت به دوره پایه افزایش خواهد داشت. در مجموع، این مدل جهت برآورد تبخیر-تعرق، تکمیل خلاءهای آماری دادهها و بررسی اثرات تغییر اقلیم قابل توصیه است. برای دستیابی به نتایج دقیقتر، مدل بایستی در سایر اقالیم مورد ارزیابی قرار گیرد.
تبخیر-تعرق
تغییر اقلیم
داده روزانه
ریزمقیاس نمایی
مولد داده
2013
02
19
353
360
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35354_71a73b7a89259c3e72d80922d2e99892.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
تعیین رخدادهای خشکسالی¬ و ترسالی¬ بر پایه¬مدل چندمتغیر¬ اسکالوگرام و بررسی ارتباط شدیدترین رخدادها با مقادیر حدی بارش
ابوالفضل
مساعدی
محمد
قبایی سوق
خشکسالی عارضهای طبیعی، موقتی و بازگشتی در اقلیم هر منطقه محسوب میگردد. یکی از معایب موجود در مدلهای تکمتغیر پایش خشکسالی، پایش بر مبنای مقدار یک متغیر (بارش) میباشد. این موضوع سبب میشود در سالهایی که مقدار بارش در حد متوسط است، ولی تعداد روزهای بارانی و یا رطوبتنسبی از حد نرمال کمتر و یا دما و به تبع آنها تبخیر تعرق از حد نرمال منطقه بیشتر است، خشکسالی از نظر تنها نمایهی موجود یعنی مقدار بارش پنهان بماند. با توجه به خصوصیات پیچیدهی پدیدهی خشکسالی و تاثیرپذیری آن از متغیرهای مختلف اقلیمی، توسعهی مدلهای پایش چندمتغیر میتواند به شناخت بهتر این پدیده کمک فراوانی نماید. در این تحقیق در راستای نیل به این هدف با استفاده از 50 عامل اقلیمی مرتبط با بارش، تبخیر تعرق پتانسیل و روزهای بارانی طی یک دورهی آماری 50 ساله یک مدل چندمتغیر بر اساس سطوح آستانهی چانگ و مدل اسکالوگرام جهت پایش رخدادهای خشکسالی و ترسالی در 5 ایستگاه سینوپتیک شیراز، تهران، مشهد، تبریز و کرمانشاه توسعه داده شد. بررسی ارتباط بین سالهای وقوع شدیدترین رخدادهای خشکسالی و ترسالی با سال وقوع کمینه و بیشینهی مقدار بارش نشان داد همواره شدیدترین رخدادهای خشکسالی و ترسالی مقارن با وقوع کمبارشترین یا پربارشترین سالها نمیباشند. ضمن آنکه تعیین مقدار وزن هر یک از عوامل ذکر شده با توجه به اقلیم منطقه میتواند بر پایش وضعیت خشکسالی موثر باشد. این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
خشکسالی
متغیرهای هواشناسی
سطوح آستانه
مدل¬های چندمتغیر
2013
02
19
361
373
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35355_9e9ae4f16c49891ac841188c283d4463.pdf
تحقیقات آب و خاک ایران
Iran J Soil Water Res
2008-479X
2008-479X
1391
43
4
بررسی اثر کودآبیاری جویچه¬ای بر کارایی مصرف کود و آب، عملکرد و برخی صفات ذرت دانه¬ای
فریبرز
عباسی
رجب
چوکان
حمزه علی
علیزاده
عبدالمجید
لیاقت
آب و نیتروژن مهمترین عوامل محدود کنندۀ موثر بر تولید محصولات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک هستند. بنابراین، افزایش کارایی مصرف آنها ضروری است. روش پخش کود نقش مهمی در افزایش کارایی مصرف آب و کود دارد. در این پژوهش، به منظور مطالعه و بررسی اثر کودآبیاری جویچهای بر کارایی مصرف کود و آب، عملکرد و برخی صفات ذرت دانهای رقم دابل کراس 370، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در دو سال زراعی روی جویچههای انتها باز با طول 165 متر در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح آب: 60%، 80%، 100%، و 120% آبیاری کامل و فاکتور دوم شامل چهار سطح کود: شاهد بدون کود، 60%، 80% و 100% توصیه کودی به روش کودآبیاری میباشد. تیمارهای 16 گانه با روش معمول پخش کود (عرف منطقه)، مقایسه میانگین شدند. کود مصرفی در تیمارهای کودآبیاری طی چهار تقسیط مساوی (قبل از کاشت، مرحله هفت برگی، مرحله ساقه رفتن و مرحله سنبلهدهی) و در روش پخش سطحی مطابق با عرف منطقه در دو تقسیط مساوی (قبل از کاشت و مرحله هفت برگی) اضافه گردید. نتایج نشان داد که در سطح احتمال 1 درصد اختلاف معنیداری در عملکرد دانه، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، قطر ساقه در سطوح مختلف کود و آب وجود داشت. با افزایش مقدار کود، کارایی مصرف آب و کود به ترتیب افزایش و کاهش یافت. با افزایش مقدار آب تا سطح 100 درصد کارایی مصرف نیتروژن افزایش و از آن به بعد کاهش یافت. بیشترین عملکرد و برخی صفات ذرت (ارتفاع بوته، طول و عرض برگ و …) در تیمار 100 درصد نیاز آبی اتفاق افتاد. هرچند در بیشتر موارد بین سطوح آب 120%، 100% و 80% تفاوت معنیدار وجود نداشت. ولی از لحاظ رتبهبندی، سطح آبی 80% همواره بالاتر از سطح 120% قرار داشت. بنابراین، به منظور افزایش سطح زیر کشت، سطح آبی 80% توصیه میشود. کودآبیاری باعث افزایش عملکرد و کارایی مصرف آب و کود گردید. بیشترین و کمترین کارایی مصرف آب به ترتیب در تیمارهای W80%N100% و W100%N60%با مقادیر 05/2 و 62/0کیلوگرم بر متر مکعب بدست آمدند. بیشترین و کمترین کارایی مصرف کود به ترتیب در تیمارهای W100%N100%و تیمار عرف منطقه با مقادیر 2/30 و 8/5 کیلوگرم بر کیلوگرم بدست آمدند. تابع تولید ذرت دانهای بر حسب دو متغیر نیتروژن مصرفی و آب آبیاری به صورت یک تابع درجه دوم تعیین شد.
کودآبیاری
کارایی مصرف آب و کود
عملکرد
ذرت
2013
02
19
375
385
https://ijswr.ut.ac.ir/article_35356_2868c4afe62de454d9cafbc5225f7a98.pdf