TY - JOUR ID - 80435 TI - بهبود برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از ابعاد فرکتالی JO - تحقیقات آب و خاک ایران JA - IJSWR LA - fa SN - 2008-479X AU - مظفری, حسن AU - موسوی, سید علی اکبر AU - احمدی, فرناز AD - گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 51 IS - 12 SP - 3102 EP - 3087 KW - بعد فرکتال تایلر و ویت‌کرفت KW - بعد فرکتال سپاسخواه و تافته KW - توزیع اندازه ذرات اولیه خاک KW - رس KW - ماده آلی DO - 10.22059/ijswr.2020.308515.668711 N2 - ظرفیت تبادل کاتیونی[1] (CEC) یکیاز مهم­ترین ویژگی­های شیمیایی خاک از نظر تغذیه گیاه و جذب سطحی آلاینده­ها در خاک است که اندازه­گیری آن زمان­­بر و پرهزینه است. بنابراین این پژوهش با هدف برآوردCEC  خاک با استفاده از مقادیر ماده آلی، اجزای بافت خاک و ابعاد فرکتالی تایلر و ویت­کرفت (DT) و سپاسخواه و تافته (DS) و همچنین بررسی کارایی ابعاد فرکتالی ذکر شده به­عنوان یک متغیر مستقل و تأثیر آن بر دقت روابط رگرسیونی پیش­بینی CEC خاک انجام شد. در این پژوهش از داده‌های 100 نمونه خاک مربوط به بانک اطلاعات خاک UNSODA[2]استفاده شد. توزیع اندازه ذرات اولیه خاک با استفاده از روش اسکگز و بعد فرکتالی اندازه ذرات اولیه خاک نیز با استفاده از دو روش پیشنهادی سپاسخواه و تافته و تایلر و ویت­کرفت محاسبه شد. نتایج نشان داد که مقادیر CEC دارای ارتباط منفی معنی­دار با مقدار شن و ارتباط مثبت معنی­دار با مقادیر لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی، رس، DS و DT داشت. مقادیر ضرایب تبیین داده­های آموزش و آزمون، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده[3] (درصد) و ضریب نش- ساتکلیف برای ارتباط رگرسیون چند متغیره بین CEC با لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و رس به­ترتیب برابر با 77/0، 84/0، 2/17 و 92/0؛ بین CEC با لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و DS به­ترتیب برابر با 77/0، 85/0، 2/17 و 92/0 و بین CEC با لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و DT به­ترتیب برابر با 77/0، 87/0، 0/14 و 93/0 بودند. بنابراین بیشترین دقت روابط رگرسیونی با ورود متغیرهای مستقل لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و DT حاصل شد و استفاده از بعد فرکتالیDT سبب افزایش دقت تخمین­ها شد. [1] Cation exchange capacity (CEC) [2] Unsaturated soil hydraulic database (UNSODA) [3] Normalized root mean square error (NRMSE) UR - https://ijswr.ut.ac.ir/article_80435.html L1 - https://ijswr.ut.ac.ir/article_80435_e4b40eff7f5a420d7c6b9cfae6bd8550.pdf ER -