TY - JOUR ID - 72152 TI - مدیریت زهاب‌ شبکه‌های آبیاری و زهکشی جنوب غربی استان خوزستان JO - تحقیقات آب و خاک ایران JA - IJSWR LA - fa SN - 2008-479X AU - شریفی پور, مجید AU - لیاقت, عبدالمجید AU - ناصری, عبدعلی AU - نوذری, حامد AU - حاجیشاه, محمود AU - زرشناس, محسن AU - هویزه, حمید AU - نصری, منوچهر AD - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه لرستان AD - استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشگاه تهران AD - استاد دانشگاه شهید چمران اهواز AD - استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه بوعلی سینا همدان AD - کارشناس ارشد، مهندسین مشاور سازآب پردازان AD - کارشناس ارشد مهندسین مشاور سازآب پردازان AD - عضو هیأت علمی/ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان AD - استادیار گروه شیلات دانشگاه لرستان Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 51 IS - 2 SP - 525 EP - 539 KW - شوری KW - استفاده مجدد از زهاب KW - گیاهان مقاوم به شوری KW - بیابان زدایی KW - گرد و غبار DO - 10.22059/ijswr.2019.274004.668107 N2 -   شوری خاک و آب زیرزمینی شور و کم‌عمق، زهکشی و در نتیجه تولید زهاب شور را در اراضی فاریاب جنوب استان خوزستان اجتناب‌ناپذیر ساخته است. با توجه به گسترش سطح شبکه‌های آبیاری و زهکشی، ضروری است که مدیریت زهاب شبکه‌های آبیاری و زهکشی احداث‌شده یا در حال احداث (مجموعاً 340 هزار هکتار) واقع در جنوب خوزستان و غرب رودخانه کارون به عنوان یک طرح جامع مطالعه شود. مدیریت زهاب به کمیت و کیفیت آن، که مرتباً در حال تغییر بوده، وابسته است. بنابراین مدلی توسعه داده شد که بتواند کمیت و کیفیت زهاب شبکه‌های آبیاری و زهکشی را در طول دوره بهره‌برداری پیش‌بینی کند. این مدل با استفاده از یک مزرعه پژوهشی 25 هکتاری اعتبارسنجی شد. شوری زهاب شبکه‌های آبیاری و زهکشی پیش‌بینی شده، مبنای تصمیم‌گیری برای روش استفاده مجدد قرار گرفت. بر اساس پیش‌بینی­های صورت گرفته با این مدل، کیفیت زهاب‌های حاصله از طرح‌های حوضه جنوب کرخه و غرب کارون، به جز کشت و صنعت‌های نیشکر، حداقل تا 10 سال برای کشت گیاهان زراعی مقاوم به شوری مناسب نیست و دفع آن‌ها اجتناب‌ناپذیر است. در خصوص زهاب‌های با کیفیت مناسب‌تر، گزینه‌های استفاده مجدد مانند کشت گیاهان مقاوم به شوری و توسعه منابع طبیعی برای جلوگیری از طوفان‌های گرد و غبار می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد. به نظر می‌رسد تخلیه زهاب به خلیج فارس کمترین ضرر زیست‌محیطی را از بین گزینه‌ها در بر خواهد داشت. در مطالعه حاضر، محتوای فسفر زهاب‌ها 7/0- 043/0 و نیتروژن 28-2/2 میلی‌گرم بر لیتر اندازه‌گیری شد که در مورد نیتروژن مقادیر بسیار بالاتری را نسبت به خور ماهشهر (محل تخلیه) نشان داد. هرچند به نظر می‌رسد تخلیه زهاب به خلیج فارس سبب رهاسازی مقادیر بالای نیتروژن به آن می‌شود، اما با توجه به پایین بودن مقدار فسفر این زهاب‌ها، نیتروژن اضافی وارد چرخه تولید نشده و موجب یوتریفیکاسیون نمی‌شود. UR - https://ijswr.ut.ac.ir/article_72152.html L1 - https://ijswr.ut.ac.ir/article_72152_8b431ee0b7761bb22edcc2c8dd8d7a20.pdf ER -