TY - JOUR ID - 66228 TI - واکنش ارقام مختلف کلزا با تیپ رشد زمستانه به تنش کمبود فسفر JO - تحقیقات آب و خاک ایران JA - IJSWR LA - fa SN - 2008-479X AU - نورقلی پور, فریدون AU - میرسید حسینی, حسین AU - طهرانی, محمد مهدی AU - متشرع زاده, بابک AU - مشیری, فرهاد AD - دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی داشگاه تهران؛ کرج AD - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی داشگاه تهران؛ کرج AD - استادیارپژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران AD - استادیارپژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی ، کرج، ایران Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 49 IS - 3 SP - 515 EP - 525 KW - کارایی KW - ریشه KW - کلسیم KW - رایزوبگ KW - فسفر DO - 10.22059/ijswr.2017.216103.667537 N2 - فسفر به دلیل حلالیت و تحرک اندک در خاک‌های زراعی دنیا و نقش حیاتی ترکیبات آن در متابولیسم سلول گیاهی، به‌عنوان عنصر غذایی پرمصرف برای گیاه در نظر گرفته می‌شود. شناسایی رقم‌هایی از گیاهان که به‌صورت کارآمدی بتوانند فسفر را جذب و مصرف کنند، می‌تواند باعث کاهش هزینه مالی و زیست‌محیطی کاربرد کودهای فسفره گردد. کلزا به‌عنوان گیاه دانه روغنی در سطح وسیعی در جهان و نیز در ایران کشت می‌گردد. در این تحقیق گلخانه‌ای، کارایی جذب و مصرف فسفر هفت رقم کلزا با تیپ رشد زمستانه (Talaye, Okapi, L72, Gabriela, Karaj, Brutus, Elvis) در دو سطح فسفر صفر و 80 میلی‌گرم در کیلوگرم فسفر از منبع مونوپتاسیم­فسفات در خاکی با مقدار فسفر قابل‌دسترس 6/4 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک، در طرح کاملاً تصادفی در قالب فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفت. شاخص‌های وزن خشک اندام هوایی، سطح برگ، حجم و وزن خشک ‌ریشه، جذب عناصر فسفر و کلسیم در ریشه و اندام هوایی اندازه‌گیری گردید. برای به­دست آوردن خاک ریزوسفری و غیر ریزوسفری از تکنیک رایزوبگ استفاده شد. بر اساس نتایج، ارقام ازلحاظ تولید بیوماس، جذب فسفر و کلسیم، کارایی جذب و کارایی استفاده، تفاوت معنی‌داری با یکدیگر داشتند. فسفر کارایی از 615/0 در رقم Gabriela تا 248/0 در رقم Elvis متغیر بود و کارایی جذب فسفر ارقام کلزا نیز از 469/0 در رقم Gabriela تا 157/0 در رقم Elvis متغیر بود و روند عکس آن در مورد شاخص تنش فسفر وجود داشت. مقدار pH خاک درون و بیرون رایزوبگ در شرایط فراهمی فسفر، تفاوت معنی­دار داشت. به نظر می‌رسد که فسفر کارایی و تولید ماده خشک در زمان کمبود فسفر این ارقام، بیشتر وابسته به کارایی آن‌ها در جذب فسفر و نیز وابسته به جذب بیشتر کلسیم آن‌ها از طریق افزایش حجم سیستم ریشه و افزایش توانایی تحرک و جذب فسفر خاک باشد. UR - https://ijswr.ut.ac.ir/article_66228.html L1 - https://ijswr.ut.ac.ir/article_66228_e50165bef16bc0f6b1b0e7232a984d9d.pdf ER -