TY - JOUR ID - 64148 TI - برآورد ضریب تخلیه مجاز رطوبتی خاک برای گیاه کلزا و گندم با استفاده از برخی ویژگی‌های گیاهی و خاک JO - تحقیقات آب و خاک ایران JA - IJSWR LA - fa SN - 2008-479X AU - مسکینی ویشکایی, فاطمه AU - محمدی, محمدحسین AU - نیشابوری, محمد رضا AU - شکاری, فرید AD - محقق موسسه تحقیقات خاک و آب AD - دانشیار دانشگاه تهران AD - استاد دانشگاه تبریز AD - استاد دانشگاه زنجان Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 48 IS - 4 SP - 749 EP - 758 KW - آب قابل دسترس خاک KW - ضریب حساسیت گیاه KW - رطوبت بحرانی خاک DO - 10.22059/ijswr.2017.212087.667505 N2 -  در پژوهش حاضر رابطه بین ضریب حساسیت گیاه به تنش (Ky) و رطوبت بحرانی که در کمتر از آن گیاه دچار تنش می­شود (qc)، در قالب یک مدل ریاضی مفهومی توسعه داده شد. ارزیابی دقت این مدل با استفاده از داده­های حاصل از آزمایشات کشت گلخانه­ای گندم و کلزا در دو خاک لوم شنی و لوم رسی بررسی گردید. نتایج تحلیل مدل نشان داد که در یک Ky ثابت، عملکرد نسبی گیاه (Yr) با اختلاف رطوبت خاک از qc(qc-q) به‌صورت خطی کاهش می­یابد. همچنین، هر چه حساسیت گیاه یا حساسیت مرحله رشد گیاه به کمبود آب بیشتر باشد (مقادیر Ky بیشتر)، شیب رابطه خطی بین Yr و (qc-q) بیشتر می­شود. به‌عبارت‌دیگر در گیاهان با مقدار Ky کم می­توان ضریب تخلیه مجاز رطوبتی را بزرگ‌تر در نظر گرفت و نیز به ازای یک Yr مشخص، حساسیت گیاه با افت رطوبت خاک به‌صورت نمایی افزایش می­یابد. مشاهدات تجربی ضمن تأیید نتایج مدل نشان داد که مقدار رطوبت بحرانی خاک لوم رسی برای هر دو گیاه برابر با cm3 cm-3 28/0 و در خاک لوم شنی برای گندم و کلزا به ترتیب برابر با 21/0 و cm3 cm-3 195/0 می‌باشد. ضریب مجاز تخلیه رطوبتی خاک برای گندم در هر دو خاک مورد مطالعه تقریباً برابر با 35/0 به دست آمد؛ اما کلزا در خاک لوم شنی دارای ضریب مجاز تخلیه رطوبتی بالاتری (44/0 F=) نسبت به خاک لوم رسی (38/0 F=) بود. UR - https://ijswr.ut.ac.ir/article_64148.html L1 - https://ijswr.ut.ac.ir/article_64148_16d3baa1c238e374107d7a65274c8deb.pdf ER -