TY - JOUR ID - 59321 TI - بررسی آزمایشگاهی تأثیر ارتفاع و شیب تاج سرریزهای مستغرق بر الگوی جریان در قوس 90 درجه JO - تحقیقات آب و خاک ایران JA - IJSWR LA - fa SN - 2008-479X AU - مهردار, لیلا AU - همتی, محمد AU - یاسی, مهدی AD - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه AD - هیئت علمی دانشگاه ارومیه AD - هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه Y1 - 2016 PY - 2016 VL - 47 IS - 3 SP - 505 EP - 516 KW - سرریزهای مستغرق KW - پیچ 90 درجه KW - الگوی جریان KW - شیب تاج KW - قوس خارجی DO - 10.22059/ijswr.2016.59321 N2 - سرریزهای مستغرق یک ابزار مهم در کنترل فرسایش چند منظوره می­باشند و برای کنترل فرسایش،احیاء آبراهه­ها و بهبود زیستگاه آبزیان استفاده می­شوند. این سازه­ها با کاهش سرعت­های جریان، فرسایش قوس خارجی را کاهش و با کاهش تمرکز جریان در سمت ساحل خارجی قوس باعث توزیع مناسب جریان در طول پیچ می­گردند. در این تحقیق به صورت آزمایشگاهی به بررسی تأثیر  سرریزهای مستغرق بر الگوی جریان در یک پیچ 90 درجه ملایم پرداخته شده است. آزمایش­ها در یک فلوم قوس­دار با انحنای نسبی برابر با 3/3، با طول 24 متر و عرض 92/0 متر در دبی­های 55، 66 و 77 لیتر بر ثانیه انجام گرفت. یکسری از سرریزها (تعداد 7 سازه) با سه نسبت ارتفاع (3/0، 5/0 و 7/0 برابر عمق آب) و سه شیب تاج (0، 5 و 10 درصد) در ساحل خارجی قوس احداث شدند؛ در حالی که زاویه (60 درجه) و فاصله سازه­ها (3 برابر طول سازه­ها) در آزمایش­ها ثابت بود. اندازه­گیری مقادیر سرعت در اطراف سرریزها در دو تراز نزدیک سطح آب و نزدیک بستر انجام گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بعد از احداث سرریزها، سرعت متوسط در سمت قوس خارجی بیش از 70 درصد کاهش و در سمت قوس داخلی بیش از 50 درصد افزایش یافت. سرریزهای با ارتفاع y5/0 و شیب تاج 5 درصد در کاهش سرعت در قوس خارجی بسیار مؤثر بودند. از سوی دیگر سرریزهای با ارتفاع y7/0 و سرریزهای با شیب تاج تخت در افزایش سرعت در قوس داخلی به‌ویژه در رأس قوس بیشتر مؤثر بودند. به‌طور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان داد که سرریزهای با ارتفاع نسبی برابر با 5/0 و شیب تاج برابر با 5 درصد به عنوان مناسب­ترین گزینه­های طراحی در چنین قوس­هایی می­باشند. UR - https://ijswr.ut.ac.ir/article_59321.html L1 - https://ijswr.ut.ac.ir/article_59321_19006b2b4f8c9661860b5cde4ebb9712.pdf ER -