دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
اثر زئولیت و سوپر جاذب بر کاهش آبشویی نیترات در یک خاک لوم در شرایط غیر اشباع
1569
1579
FA
یزدان
خدارحمی
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
khodarahmi1372@gmail.com
امیر
سلطانی محمدی
0000-0002-9861-6545
دانشیار، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
a.soltani@scu.ac.ir
سعید
برومندنسب
0000-0002-4066-6240
استاد، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.
boroomand@scu.ac.ir
عبدعلی
ناصری
0000-0002-5833-5802
استاد، گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران ، اهواز، ایران.
abdalinaseri@scu.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.266324.668016
استفاده از زئولیت و سوپرجاذبدر خاک میتواند در کاهش آلودگی منابع آب مفید باشد. بدین منظور این تحقیق در سال 1397 و در قالب طرح آماری بلوکهای کاملاً تصادفی و بهصورت دو آزمایش مستقل انجام شد. تیمارهای مورد استفاده شامل دو تیمار در سه سطح مختلف و چهار تکرار بود و در مجموع با 24 لوله پلیاتیلن به قطر 5/10 سانتیمتر و ارتفاع 50 سانتیمتر در شرایط غیر اشباع در مزرعه تحقیقاتی دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. تیمارها شامل زئولیت پتاسیمی و سوپر جاذب نوع A200 در سه سطح صفر (شاهد)، 2 و 5 گرم در کیلوگرم خاک بود. کود اوره بهصورت سرک و از بین 15 آبیاری، در آبیاریهای 1، 6 و 12 به ستونهای خاک اعمال شد. در پایان هر آبیاری نیترات خروجی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که اثر سوپرجاذب در تمام آبیاریها و زئولیت غیر از آبیاری 6 در سطح 5 درصد بر کاهش آبشویی نیترات معنیدار بود. و تیمار 2 گرم سوپرجاذب در کیلوگرم خاک غیر از آبیاریهای 6 و 7 نسبت به تیمار 2 گرم زئولیت در کیلوگرم خاک عملکرد بهتری را در جلوگیری از آبشویی نیترات داشت. بهطور کلی تیمارهای 2 و 5 گرم زئولیت در کیلوگرم خاک به ترتیب 20و 29 درصد و تیمارهای 2 و 5 گرم سوپرجاذب در کیلوگرم خاک به ترتیب 48 و 64 درصد نسبت به تیمار شاهد در جلوگیری از آبشویی نیترات مؤثر بودند.
آبشویی نیترات,زئولیت پتاسیمی,سوپرجاذب A200,کود اوره
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73884.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73884_59fa1216de6c0fcf76348fa70e15e902.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
تحلیل روند و پهنهبندی زمانی-مکانی بارش حوضه دریاچه ارومیه و انتخاب ایستگاههای شاخص با روشهای آماری چند متغیره
1581
1593
FA
بهروز
سبحانی
دانشیار، گروه آب و هواشناسی، دانشکده انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
sobhani@uma.ac.ir
محمد
عیسی زاده
دانشجوی دکتری، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
mohammadisazade@gmail.com
یعقوب
دین پژوه
دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
dinpazhoh@tabrizu.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.268428.668046
دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهمترین دریاچههای کشور به علت مصرف بیش از حد آب و تغییر اقلیم دارای وضعیت نامناسب زیستمحیطی شده است. بررسی تغییرات اقلیمی و نحوه توزیع بارش در این منطقه میتواند در جهت مدیریت بهتر این حوضه آبریز به کار رود. در این مطالعه، برای پهنهبندی نواحی بارش حوضه دریاچه ارومیه از اطلاعات 65 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری 1395-1376 استفاده شد. برای این منظور، دادههای هر ماه استاندارد شده است و در ماتریس با ابعاد (n*m) که در آن n تعداد ایستگاهها (65) و m تعداد ماهها (12) است، نوشته شدند. تجزیه مؤلفههای اصلی (PCA) روی ماتریس دادهها انجام شد و با توجه به معیار دارا بودن مقدار ویژه بالای یک، مؤلفههای اصلی انتخاب شدند. آنگاه مقادیر امتیازات مؤلفههای اصلی (PCS) برای مؤلفههای منتخب محاسبه شد. این مقادیر بهعنوان ورودی روش تجزیه خوشهای با روش وارد استفاده شدند. سپس جهت تعیین ایستگاههای شاخص از روش پروکراستس استفاده شد. نتایج نشان داد که دو مؤلفه اصلی اول، 87 درصد واریانس کل دادهها را توجیه میکنند. براساس مؤلفههای منتخب، در کل حوضه، شش ناحیه بارشی متمایز تشخیص داده شد. همچنین معلوم شد که چهار ایستگاه واقع در نقاط مختلف حوضه آبریز دریاچه ارومیه شامل مهماندار، سراب، بابارود و سنته میتوانند بهعنوان ایستگاههای شاخص در نظر گرفته شوند. این ایستگاهها بیش از %84 واریانس کل دادههای ایستگاههای حوضه را در بر داشتند. آزمون روند من-کندال نشان داد که بارش در فصل پاییز دارای روند افزایشی معنیدار میباشد، درحالیکه بارش سالانه فقط در یکی از خوشهها دارای روند افزایشی معنیدار میباشد.
تجزیه به مولفه های اصلی,تجزیه خوشه ای,دریاچه ارومیه,روش های چند متغیره,من-کندال
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73885.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73885_bab41a2a55df74d5c4e4bad5330c0a7c.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
ارزیابی خطر آلودگی منابع آب و خاک کشور به آرسنیک
1595
1617
FA
نادر
خادم مقدم ایگده لو
0000-0002-6937-0515
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
nader.khadem@znu.ac.ir
احمد
گلچین
0000-0002-7193-6821
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
agolchin2011@yahoo.com
10.22059/ijswr.2019.274404.668103
آرسنیک شبه فلزی است که برای گیاهان، حیوانات، میکروارگانیسمها و انسان سمی است. سازمان بهداشت جهانی حد مجاز آرسنیک در آب آشامیدنی را μg/l 10 و منابع مختلف این حد را در خاک mg/kg20 بیان کردهاند. غلظت آرسنیک در آب و خاک نقاط مختلف ایران (نقاطی با غلظت بیش از حد مجاز) به ترتیب بین μg/l840-10 و mg/kg2/1775-1/23 گزارش شده است. از جمله منابع آلاینده، میتوان به وجود معادن طلا و مس ( بهویژه منطقه تکاب و کرمان) و سازند آتشفشانی ارومیه-دختر که حاوی انواع فلزات سنگین و خطرناک میباشد، اشاره کرد. اکثر معادن ایران بر روی این سازند واقع شدهاند و استفاده از روشهای قدیمی استخراج در معادن و فرسودگی تجهیزات بر شدت آلودگی افزوده است. علاوه بر این، کاربرد آفتکشها و حشرهکشها و دیگر نهادههای کشاورزی عامل ورود آرسنیک به منابع آب و خاک است. با استفاده از تنوع ژنتیکی گیاهان (گیاهان مقاوم به آرسنیک)، پاکسازی محیطهای آلوده و با افزایش غلظت عناصری مانند آهن، منگنز، فسفات، گوگرد و سیلسیم در محیط رشد گیاه میتوان از قابلیت دسترسی گیاهان به آرسنیک بهویژه در برنج تا حدود زیادی کاست. استفاده از تجهیزات مدرن در امر استخراج معادن میتواند در زمینه آلودگی محیطزیست راهگشا باشد. وضعیت آلودگی آبهای سطحی و زیرسطحی به آرسنیک در 13 استان کشور نشان از جدی بودن تهدید آرسنیک برای سلامت مردم بوده و این امر تصفیه آب در این مناطق آلوده را الزامآور میکند.
آب آشامیدنی,برنج,حد مجاز,سازند ارومیه-دختر,سرطان پوست
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73886.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73886_04e0d0faba4c9c53497cfea56afd4d33.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
بررسی آزمایشگاهی اثرات حفره برداشت شن و ماسه رودخانهای بر روی پایههای پل مجاور
1619
1633
FA
رسول
دانشفراز
0000-0003-1012-8342
دانشیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
daneshfaraz@yahoo.com
جعفر
چابک پور
استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
j.chabokpour@maragheh.ac.ir
مهدی
دسینه
فارغالتحصیل کارشناسی ارشد سازههای هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
dasineh.mehdi@gmail.com
امیر
قادری
0000-0002-8661-6302
دانشجوی دوره دکترای، عمران آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
amir_ghaderi@znu.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.274711.668110
سهولت برداشت مصالح باکیفیت از رودخانهها و هزینههای پایین آن، استفاده از این منابع را بیشتر نموده است. در این تحقیق به بررسی آزمایشگاهی تأثیر انتقال و توسعه گودالهای ایجاد شده ناشی از برداشت مصالح رودخانهای بر روی پایههای پل مجاور احداثی در مسیر جریان آب پرداخته و از پایههای پل دایرهای شکل و مستطیلی نوکتیز استفاده گردید. نتایج آزمایشها نشان داد که حفره برداشت شده برای رسیدن به تعادل رسوب ورودی و خروجی تا پایههای پل مستقر در مجاورت گودال ادامه یافته و باعث فرسایش در اطراف هر دو پایه پل در بالادست و پاییندست محل خود میگردد. همچنین تأثیر حفره برداشت بر روی آبشستگی اطراف پایه پل بالادست بیشتر از پایه پل پاییندست میباشد. با توجه به شکل آئرودینامیکی دماغه پایه پل مستطیلی نوکتیز مقدار حداکثر عمق آبشستگی در اطراف پایه پل بالادست و پاییندست به ترتیب 50/24 و 55/31 درصد نسبت به پایه پل دایرهای شکل کاهش مییابد. در نهایت با ارائه روابط تجربی برای حداکثر طول و عمق آبشستگی حفره برداشت، عوامل هندسی و مؤثر بر روی آبشستگی پایهها و درصد خطای نسبی و RMSE روابط بدست آمده ارزیابی و نمودارهای مربوط به آنها جهت بررسی استخراج گردید. مشاهده گردید که در هر دو دانهبندی با کاهش عمق گودالها و همچنین با کاهش <em>Fr</em>، نسبتبیبعد <em></em><em>H/y</em> (نسبت ارتفاع گودال به عمق جریان) کاهش و نسبتهای بیبعد <em>L/y</em>، <em>B/y</em> (نسبت طول و عرض گودال به عمق جریان) افزایش مییابد. در نهایت پارامترهای تأثیرگذار در حداکثر طول و عمق آبشستگی گودال برای هر دو پایه پل دایرهای و مستطیلی نوکتیشناسایی و معرفی گردید.
برداشت مصالح رودخانهای,گودال,عمق و طول آبشستگی,پایههای پل,روابط تجربی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73887.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73887_27ddfc1609d2f3a587e8120b8419ba3c.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
تحلیل آبگذری فلومهای نوع SMBFدر شرایط جریان آزاد و مستغرق
1635
1649
FA
یونس
امینپور
کاندیدای دکتری سازههای آبی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
younes_aminpour@ut.ac.ir
علیرضا
وطن خواه
0000-0002-0421-3164
دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
arvatan@ut.ac.ir
جواد
فرهودی
0000-0003-2633-8467
استاد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
jfarhoudi@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.274649.668109
از رایجترین وسیلههای اندازهگیری جریان در مجاری روباز، فلومها میباشند که در آن سرعت جریان، بر اثر تنگشدگی عرضی، برآمدگی کف و یا ترکیبی از این دو، افزایش مییابد. یکی از فلومهای با ویژگی فوق، فلوم SMBF است که با داشتن دو نیماستوانه در طرفین کانال، باعث تنگشدگی عرضی میشود. در تحقیق حاضر سازه SMBF جهت اندازهگیری بده در شرایط جریان آزاد و مستغرق مورد مطالعه قرار گرفته است. بر اساس 575 سری داده آزمایشگاهی بر روی دو کانال با ابعاد مختلف و استفاده از هشت نمونه فلوم SMBF، در محدوده وسیعی از بده، عمق بالادست، و نسبت تنگشدگی عرضی، معادلات بده پیشنهادی مختلف، مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. بر مبنای تحلیلهای آزمایشگاهی، عددی و برداشت توزیع سرعت در مقطع گلوگاه، غیریکنواختی توزیع سرعت و عمق در مقطع تنگشدگی و ماهیت دو بُعدی جریان، تبیین گردید. سپس با در نظر گرفتن ضرایب تصحیح جریان در مقطع گلوگاه و اِعمال آن در رابطه انرژی، معادلهای جهت تحلیل آبگذری این نوع فلومها در شرایط جریان آزاد استخراج شد. همچنین روابطی جهت تعیین آستانه استغراق (بهصورت تابعی از عمق بالادست و عرض گلوگاه) و تحلیل آبگذری در شرایط جریان مستغرق استخراج گردید. میانگین قدر مطلق خطای نسبی بده تخمینی از رابطه پیشنهادی در شرایط جریان آزاد بر اساس سه مجموعه داده آزمایشگاهی (کانال 1، کانال 2 و دادههای سایر محققین)، به ترتیب 82/2، 19/3 و 52/1 درصد است. همچنین میانگین خطای برآورد بده در شرایط جریان مستغرق، 51/5 درصد به دست آمد. نتایج نشان داد کاربرد سازه SMBF بهعنوان یک ابزار اندازهگیری قابلحمل، در شرایط جریان آزاد و مستغرق امکانپذیر میباشد.
اندازهگیری جریان,فلوم,جریان آزاد,جریان مستغرق,آستانه استغراق
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73889.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73889_fce7db84ccd3becf759619df528a073f.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
تغییرات مکانی ذخایر کربن آلی و غیر آلی در چند رده خاک جنگلی و مرتعی شمال ایران
1651
1666
FA
مریم
اوسط
0000-0002-7823-6844
استادیار بخش تحقیقات علوم زراعی-باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران
maryam.ousat@gmail.com
احمد
حیدری
0000-0001-8110-1003
استاد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه تهران، ایران
ahaidari@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.276186.668129
بررسی تغییرات مکانی کربن آلی خاک در کاربریهای مختلف، کمک شایانی در تفسیر و شبیهسازی رفتار اکوسیستمهای خاکی در مواجهه با تغییرات اقلیمی و زیستمحیطی میکند. اراضی تپهای و شیبدار روستای باندر به دلیل اکوسیستم منحصر به فرد و تأثیر شیب در ایجاد خرد اقلیمها و تغییرات پوشش گیاهی، از اهمیت خاصی برخوردار است. تغییرات مکانی میزان محتوا و ذخیره کربن آلی و غیرآلی خاک در اعماق مختلف مورد مطالعه قرار گرفت. تأثیر نوع کاربری اراضی، مواد مادری، ویژگیهای توپوگرافی و برخی از ویژگیهای خاک نیز بر روی میزان محتوا و ذخیره کربن آلی و غیرآلی خاک در 56 خاکرخ بررسی شد. به طور متوسط بیشترین میزان ذخایر کربن آلی و غیرآلی خاک (Mg/ha6/196=SOC، Mg/ha2/88=SIC) در مالیسولها و کمترین مقادیر در انتیسولها (Mg/ha 9/59=SOC، 3/11=SIC) به دست آمد. بیشترین میزان ذخیره کربن کل نیز به طور متوسط در مالیسولها 9/284 Mg/ha و کمترین آن در انتیسولها 2/71 Mg/ha به دست آمد. همبستگی بین ذخایر کربن آلی و غیرآلی خاک نشان دهنده آن است که کربن غیر آلی خاک در این منطقه از کربن آلی سرچشمه میگیرد. در کاربری جنگل قسمت اعظم ذخایر کربن آلی خاک در افقهای سطحی قرار داشته و کربن آلی آن نیز بیشتر از نوع تازه و نیمه تجزیه شده و در ارتباط با جزء سیلت خاک میباشد. بنابراین خاکهای جنگلی نسبت به خاکهای مرتعی که قسمت اعظم کربن آلی آنها در افقهای زیرسطحی و در ارتباط با جزء رس خاک قرار دارد، در پاسخ به تغییر کاربری و اقدامات مدیریتی شکنندهتر میباشد.
کربن آلی,کربن غیرآلی,تغییرات مکانی,جنگل,مرتع
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73890.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73890_b57354b53ed982dd8cd7c2adb3ddce39.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
روندیابی سیلاب با استفاده از مدل ماسکینگام با مشتق مرتبه کسری
1667
1676
FA
میرمحمد
بایرامی
کاندیدای دکتری سازههای آبی، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
mm.bayrami@ut.ac.ir
علیرضا
وطن خواه
0000-0002-0421-3164
دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
arvatan@ut.ac.ir
آرزو
نازی قمشلو
0000-0003-2283-8026
استادیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
a.ghameshlou@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.275566.668120
مدلهای ماسکینگام موجود تنها در معادله ذخیره با یکدیگر متفاوت هستند. تاکنون به منظور لحاظ نمودن ویژگی غیرخطی موج سیلاب، ساختار معادله ذخیره بر اساس تجربه و به شیوه آزمون و خطا اصلاح شده است تا مشخصات کلی سیل دقیقتر مدل شود. یکی از روشهای با مبنای تئوری برای لحاظ نمودن ویژگیهای غیرخطی در مدل روندیابی ماسکینگام، استفاده از مشتق مرتبه کسری در معادله دیفرانسیل پیوستگی است. تحقیق حاضر به ارائه مدل جدیدی از ماسکینگام میپردازد که در آن از معادله خطی ذخیره و معادله دیفرانسیل پیوستگی از مرتبه کسری استفاده شده است. همانطور که در این تحقیق نشان داده شده است، مدل جدید قادر است هم سیلابهای با رفتار خطی و هم رفتار غیرخطی را شبیهسازی کند. مدل پیشنهادی ماسکینگام از مرتبه کسری، برای سه مجموعهی مختلف از دادههای سیل اجرا و آزمایش شد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که مدل ماسکینگام پیشنهادی منجر به بهبود نتایج میشود و به طور مؤثر، ویژگیهای موج سیلاب را نسبت به مدلهای سنتی ماسکینگام بهتر تخمین میزند.
روندیابی سیلاب,مدل غیرخطی,هیدروگراف,مدل ماسکینگام,مشتق مرتبه کسری
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73891.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73891_5a70591240975326ab77effe5d1b1208.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
کاربرد مقیاس سازی در برآورد مشخصات نفوذ خاک
1677
1687
FA
محمد طاهر
پوزن
دانشجوی کارشناسی ارشد،گروه مهندسی آب ، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
mohamadtaher.poozan@gmail.com
محمد مهدی
چاری
0000-0002-1847-973X
استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
m.mahdi.chari@gmail.com
پیمان
افراسیاب
دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
p_afrasiab@yahoo.com
پریسا
کهخا مقدم
0000-0003-2050-2801
عضو هیئت علمی، گروه مهندسی آب، دانشکده آب و خاک، دانشگاه زابل، زابل، ایران
keykhamoghadam.parisa@gmail.com
10.22059/ijswr.2019.271934.668075
یکی از روشهای تعیین پارامترهای معادله نفوذ در آبیاری نواری، استوانه مضاعف است. در این روش با استفاده از اندازهگیری مقدار نفوذ در زمانهای مختلف میتوان پارامترهای معادلات نفوذ را به دست آورد. از طرفی در سالهای اخیر از مقیاسسازی برای بیان مشخصات پویایی آب در خاک و کاهش اندازهگیریهای مورد نیاز استفاده شده است. هدف از این پژوهش، به دست آوردن پارامترهای معادله نفوذ کوستیاکوف-لوئیس با استفاده از حداقل اندازهگیریهای مزرعهای میباشد.این تحقیق با استفاده از دادههای 15 آزمایش استوانه مضاعف در نوارهای مختلف مزرعه آزمایشی دانشگاه زابل انجام شد. برای به دست آوردن معادله نفوذ در هر نقطه از یک معادله نفوذ مرجع و فقط یک زمان اندازهگیری نفوذ استفاده شد. به منظور بررسی دقت و صحت عملکرد روش مورد بررسی در برآورد نفوذ تجمعی از آمارههای ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب تبیین (R<sup>2</sup>) استفاده شد. نتایج نشان داد که انتخاب منحنی مرجع، دلخواه بوده و هریک از 15 نقطه آزمایش را میتوان به عنوان منحنی مرجع انتخاب کرد. نزدیک بودن مقدار R<sup>2</sup> به عدد یک (99/0< ) و همچنین پائین بودن مقدار RMSE(001/0>)، نشاندهندۀ دقت بالای روش ارائه شده در این تحقیق است. همچنین فاکتور مقیاس به دست آمده بر اساس زمانهای مختلف نفوذ (5/0، 1، 2، 3 و 4 ساعت) تفاوت زیادی با یکدیگر ندارد. رابطه ارائه شده در این پژوهش به دلیل نیاز به دادههای ورودی کمتر و اندازهگیری آسانتر نسبت به روابط ارائه شده در پژوهشهای گذشته، برتری داشت.
نفوذ,فاکتور مقیاس,استوانه مضاعف,کوستیاکوف-لوئیس
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73892.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73892_4d50f7dd3ad8dcd5e7ef043197255a2e.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
تأثیر ریزوباکترهای محرک رشد گیاه (Enterobacter cloacae) بر جذب و کارایی جذب پتاسیم در گیاه نیشکر (Saccharum officinarum L.)
1689
1699
FA
سعید
صفیرزاده
0000-0002-6899-6583
دانش آموخته دکترا، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
s_safirzade@yahoo.com
مصطفی
چرم
استاد، گروه علوم و مهندسی خاک, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
m.chorom@scu.ac.ir
نعیمه
عنایت ضمیر
0000-0001-5041-1471
دانشیار، گروه علوم و مهندسی خاک, دانشکده کشاورزی, دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
n.enayatzamir@scu.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.275465.668119
کشت متراکم و پیوسته نیشکر بدون مصرف کود پتاسیمی، منجر به کاهش منابع پتاسیم در خاک شده است. به منظور بررسی کارایی جذب پتاسیم در دو مدیریت کود دهی، مشابه با کشت جدید نیشکر (پلنت) و سنین بازرویی (راتون) و نیز تأثیر ریزوباکترهای محرک رشد گیاه بر کارایی جذب پتاسیم، یک آزمایش گلدانی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. تیمارها شامل ترکیب دو سطح کود فسفر (شامل صفر (p <sub>0</sub>) و 200 کیلوگرم در هکتار (p <sub>200</sub>)) و سه سطح ریزوباکتر (شامل شاهد (B<sub>0</sub>)، انتروباکتر سویه R<sub>13</sub> (B<sub>13</sub>) و انتروباکتر سویه R<sub>33</sub> (B<sub>33</sub>)) بودند. خصوصیات مورفولوژیکی اندام هوایی و ریشه و تغییرات پتاسیم در ریزوسفر در سه زمان برداشت 60، 95 و 140 روز پس از کشت بررسی شدند. در شرایط مشابه با کشت نیشکر، بیشترین مقدار جریان ورودی (اینفلاکس) و جذب پتاسیم در تیمارهای p <sub>200</sub>B<sub>13</sub> و p <sub>200</sub>B<sub>0</sub> مشاهده شد در صورتی که بیشترین طول ریشه در تیمار p <sub>200</sub>B<sub>33</sub> مشاهده شد. این در حالی است که در شرایط مشابه با بازرویی نیشکر، بدون مصرف کود شیمیایی، بیشترین مقدار جریان ورودی و جذب پتاسیم در تیمار p <sub>0</sub>B<sub>33</sub> مشاهده شد. در فاصله دو برداشت آخر، جریان ورودی پتاسیم در تیمار شاهد (p <sub>0</sub>B<sub>0</sub>) کاهش شدیدی نشان داد که در تیمارهای تلقیح شده، کاهش جریان ورودی پتاسیم مشاهده نشد. بنابراین در شرایط مشابه کشت نیشکر، استفاده از ریزوباکتر سویه R<sub>13</sub> سبب بهبود کارایی جذب پتاسیم توسط گیاه نیشکر شد در حالی که در شرایط مشابه با سنین بازرویی، استفاده از ریزوباکترها بهویژه R<sub>33</sub> توانست جذب و کارایی جذب پتاسیم را افزایش دهد. همچنین نتایج نشان داد که جریان ورودی پتاسیم، مکانیزم اصلی جذب پتاسیم بهویژه در استفاده از ریزوباکترها در گیاه نیشکر بود.
جذب پتاسیم,جریان به درون,انتروباکتر کلوآسه,طول ریشه,نیشکر
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73893.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73893_b5d7a67a59e17f07175ccb94f8a15aca.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
ارزیابی کمّی و پهنهبندی پراکنش مکانی شاخص کیفیت خاک در بخشی از اراضی خشک و نیمهخشک غرب ایران (مطالعه موردی: منطقه کَنِ سرخ، استان ایلام)
1701
1719
FA
محمود
رستمی نیا
0000-0002-8921-5627
استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
mrostaminya@yahoo.com
نسیم
نوری
دانشجوی کارشناسیارشد علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران
nasim.nouri69m@gmail.com
علی
کشاورزی
0000-0003-3330-6500
استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
alikeshavarzi@ut.ac.ir
اصغر
رحمانی
0000-0001-6464-0769
دانشجوی دکتری مدیریت منابع خاک گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
a.rahmani@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.274080.668097
آگاهی از ظرفیت خاکها برای بهرهبرداری از آنها در قالب انواع استفادههای اصلی در اکوسیستمهای کشاورزی و منابع طبیعی مستلزم شناخت دقیق ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و زیستی خاک میباشد که تضمین کننده استفاده پایدار از اراضی میباشد. لذا این تحقیق به منظور ارزیابی کیفیت خاک با استفاده از مدلهای کمّی در اراضی کَنِ سرخ شهرستان مهران به عنوان بخشی از اراضی خشک و نیمهخشک ایران در استان ایلام انجام شد. نمونههای خاک از عمق صفر تا 30 سانتیمتری و متوسط وزنی عمق 30 تا 100 سانتیمتری خاکرخ برداشت گردید. ویژگیهای فیزیکوشیمیایی بر اساس روشهای استاندارد اندازهگیری شد. با استفاده از روش تجزیه به مؤلفههای اصلی (PCA)، از مجموع 16 ویژگی خاک (TDS)، بر اساس میزان ارزش ویژه و ضریب همبستگی، 8 ویژگی به عنوان حداقل ویژگیهای مؤثر بر کیفیت خاک (MDS) انتخاب گردید. سپس با استفاده از دو مدل شاخص کیفیت تجمعی (IQI) و شاخص کیفیت نمورو (NQI) و هر کدام در دو مجموعهی TDS و MDS ارزیابی کیفیت خاک انجام شد. نتایج نشان داد که خاکهای منطقه در نمونههای سطحی دارای کلاس کیفیت متوسط و نمونههای متوسط وزنی عمق 30 تا100سانتیمتری خاکرخها دارای کیفیت ضعیف به همراه محدودیت شدید میباشند. طبق نتایج مهمترین عوامل محدودکننده کیفیت خاک کمبود ماده آلی، درصد بالای کربنات کلسیم، گچ، سنگریزه و شوری خاک بود. ضریب تبیین (R<sup>2</sup>) برای نمونههای سطحی و متوسط عمقی بین دو مجموعه TDS و MDS در دو مدل IQI و NQI به ترتیب 79/0 و 79/0، 95/0 و 94/0 بود که نشاندهنده قابل اطمینان بودن استفاده از مجموعه MDS به جای TDS در هر دو مدل میباشد. بنابراین استفاده از مؤثرترین ویژگیهای خاک در مطالعات ارزیابی کیفیت خاک ضمن کاهش زمان مطالعات خاکشناسی زمینه صرفه اقتصادی در بحث پایش و بهرهبرداری پایدار از اراضی کشاورزی را فراهم مینماید.
شاخص کیفیت تجمعی,شاخص کیفیت نمورو,مجموعه کل دادهها,مجموعه حداقل دادهها
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73894.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73894_83ca158cc302f918a73e83602b7981fd.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
ارتباط بین اشکال پتاسیم با ویژگیهای فیزیکوشیمیایی و تنوع کانیهای رسی برخی از خاکهای خوزستان
1721
1733
FA
سیروس
جعفری
0000-0002-1095-8285
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، اهواز، ایران
siroosjafari@yahoo.com
10.22059/ijswr.2019.274818.668112
آگاهی از اشکال مختلف پتاسیم و توزیع آن در خاکهای مختلف میتواند به مصرف بهینه کودهای پتاسیم کمک نماید. پژوهش حاضر با هدف بررسی اشکال مختلف پتاسیم در خاک و همبستگی آنها با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی و کانیهای رسی خاک انجام گردید. نتایج نشان داد که میزان پتاسیم محلول با میزان رس رابطه معکوس و میزان پتاسیم تبادلی و قابل جذب با میزان رس رابطه مستقیم داشت. میزان پتاسیم تثبیت شده نیز به نوع و مقدار رسها در خاک بستگی داشت. پتاسیم ساختمانی با میزان آهن و میزان رس در خاک، رابطه مثبت و معنیداری نشان داد اما با میزان گچ در خاک رابطه منفی داشت. پتاسیم کل بنابه همبستگی که با میزان رس داشت با میزان آهن، آلومینیم و سیلیس نیز که اجزاء اصلی تشکیل دهنده رسها میباشند، نیز همبستگی بالایی داشت. میزان پتاسیم خاک به میزان زیادی با افزایش کانیهای ایلیتی رو به فزونی بود ولی وجود پالیگورسکایت یا کلریت زیاد در خاک با کاهش میزان پتاسیم در خاک همراه بود. نتایج نشان داد که میزان پتاسیم با وجود گچ، آهک و ماده آلی و بدون حضور این مواد در مناطق حاوی گچ مثل امیدیه، رامهرمز و هفتکل تفاوت قابل ملاحظهای داشت. عمده تفاوت در میزان پتاسیم خاک به نوع کانیهای رسی (متأثر از مواد مادری)، اثرات آبیاری سنگین، جذب گیاهی و میزان گچ مرتبط بود که سبب میشد کانی رسی ایلیت تا حدودی در خاک کاهش یابد.
پتاسیم,تثبیت,رهاسازی,رس,کانی شناسی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73906.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73906_4e86f1c6bd619934292eece8f6682cb8.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
برآورد بارش دراز مدت شهر انزلی توسط مدل ترکیبی سیستمهای استنتاج فازی عصبی تطبیقی و تبدیل موجک
1733
1745
FA
ایرج
پسندیده
دانشجوی دکتری منابع آب، گروه مهندسی آب، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
abnos91@yahoo.com
محمد علی
ایزدبخش
0000-0002-8533-9876
گروه مهندسی آب، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران
izadbakhsh.mohammad.ali@gmail.com
سعید
شعبانلو
0000-0001-9107-9233
دانشیار گروه مهندسی آب، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی
saeid.shabanlou@gmail.com
10.22059/ijswr.2019.274412.668104
در سالهای اخیر، میزان بارش در نواحی مختلف به خصوص در نواحی خشک و نیمهخشک، دچار تغییرات چشمگیری شده است. بنابراین، تخمین و الگوشناسی بارش در یک بازه دراز مدت میتواند به هیدرولوژیستها و مهندسین آب اطلاعات کافی ارائه کند. در این مطالعه برای اولین بار، بارندگی دراز مدت شهر انزلی در یک بازه زمانی 67 ساله توسط مدل عددی موجک- سیستم استنباط فازی عصبی تطبیقی (WANFIS) شبیهسازی شد. برای آموزش، آزمون و صحتسنجی مدلهای هوش مصنوعی به ترتیب از بارشهای 37، 20 و 10 ساله استفاده شد. در ابتدا، بهینهترین تابع عضویت شبکه انفیس با استفاده از تجزیه و تحلیل نتایج مدلهای مختلف به دست آمد. به عبارت دیگر، تعداد توابع عضویت بهینه برابر با هشت در نظر گرفته شد. سپس اعضای مختلف خانواده موجک مورد ارزیابی قرار گرفتند که dmey بهعنوان بهینهترین عضو این خانوادهها معرفی شد. در ادامه، با استفاده از تابع خودهمبستگی، خودهمبستگی نسبی و تأخیرهای مختلف، 15 مدل WANFIS توسعه داده شدند. علاوه بر این، با استفاده از تحلیل حساسیت، مدل برتر و تأخیرهای مؤثر معرفی شدند. مدل برتر، مقادیر بارش را با دقت بالایی تخمین زد. بهعنوان مثال، مقادیر ضریب همبستگی، شاخص پراکندگی و نش ساتکلیف برای مدل برتر در حالت صحتسنجی به ترتیب مساوی با 962/0، 258/0 و 899/0 محاسبه شدند.
بارش,انفیس,موجک,تحلیل حساسیت,شبیهسازی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73907.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73907_5ef07af019b59d2023a65e210c795578.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
تجزیه زیستی نفت سفید توسط باکتریهای بومی جداسازی شده از خاک مزارع سبزیجات آلوده به ترکیبات نفت سفید استان خوزستان
1747
1757
FA
بیژن
خلیلی مقدم
https://orcid.org/00
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
moghaddam623@yahoo.ie
زهرا
سرخه
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
zahra.sorkheh@yahoo.ie
ابراهیم
اسداغی
مربی سابق گروه گیاه پزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز، ایران
eosdaghi@gmail.com
حسین
معتمدی
گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، و مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی و علوم زیستی ،دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
motamedih@scu.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.270499.668064
این مطالعه با هدف بررسی امکان رشد باکتریهای بومی جداسازی شده از برخی نواحی خاک آلوده به نفت سفید واقع در استان خوزستان در تجزیه آلودگیهای نفتی مورد بررسی قرار گرفت. پس از مراحل غنیسازی، جداسازی و غربالگری اولیه، بر اساس توالی ژن کدکننده 16S rRNA، باکتریها شناسایی شدند. توانایی باکتریهای بومی به عنوان باکتریهای استفاده کننده از هیدروکربنها در حضور مواد نفتی از قبیل نفت سفید و نفت خام با غلظت 1% در محیط کشت نمکی حداقل(MSM) جامد و مایع اندازهگیری شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح فاکتوریل با عاملهای نفت (سفید یا خام)، باکتری و زمان در سه تکرار با بهکارگیری مایه تلقیح میکروبی (با جمعیت CFU/ml 10<sup>8</sup>) در هر دو محیط کشت مایع و جامد انجام پذیرفت. بررسی توانایی تجزیهکنندگی هیدروکربنها در محیط جامد و مایع براساس کدورتسنج انجام پذیرفت. در نتیجه این تحقیق پنج باکتری متعلق به جنسهای<em>Microbacterium phyllosphaerae</em> (ZS1.9)،<em>Bacillus megateriuns </em>(ZS2.12<em>)</em><em>،</em><em>Staphyloccoccus epidermidis </em>(ZS3.170)، <em>Streptomyces</em> <em>albogriseolus</em> (ZS4.9) و<em>Bacillus subtilis</em> (ZS5.210) شناسایی گردیدند. نتایج نشان داد که بیشترین رشد توسط باکتریها در حضور ماده نفت سفید بود. در حالی که نفت خام کمترین رشد را داشت. از میان مواد نفتی استفاده شده بالاترین تجزیه مربوط به ماده نفت سفید بود. همچنین توانایی باکتریها در تجزیه مواد نفتی با گذشت مدت زمان انکوباسیون افزایش یافت. نتایج این آزمایش توانایی گونههای مختلف باکتری در زیست پالایی محیطهای آلوده شده به هیدروکربنهای مختلف را نشان داد.
هیدروکربن,نفت سفید,زیست پالایی,سبزی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73921.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73921_41611512490e36fd4ca581f1a240f29a.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
ارزیابی عملکرد مدلهای AWBM، Sacramento و SimHyd در شبیهسازی رواناب حوضه امامه با استفاده از بهینهساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک
1759
1769
FA
محمدرضا
محمدی وند
دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه تهران، کرج، ایران
mohammadi.vand@ut.ac.ir
شهاب
عراقی نژاد
دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
araghinejad@ut.ac.ir
کیومرث
ابراهیمی
0000-0002-9914-4383
استاد، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
ebrahimik@ut.ac.ir
فرشته
مدرسی
0000-0001-7033-5402
دانش آموخته دکتری گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
fmodaresi@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.258701.667923
یکی از روشهای معتبر در شبیهسازی فرآیند پیچیده و غیرخطی بارش–رواناب استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی است. هدف مقاله حاضر بررسی کارایی سه مدل بارش-رواناب یکپارچه و مفهومی AWBM، Sacramento و SimHyd در شبیهسازی رواناب روزانه در خروجی حوضه آبریز معرف امامه با کاربرد بهینهساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک است. مشابه سایر مدلهای هیدرولوژیکی، در هر سه مدل مذکور محدوده تغییر پارامترها زیاد است و با توجه به دشواری واسنجی با روشهای متداول مبتنی بر سعی و خطا، در این مقاله کاربرد روشهای بهینهسازی به منظور واسنجی خودکار مدلهای هیدرولوژیکی بررسی شد. تهیه نقشههای مورد نیاز در محیط نرمافزار سامانه اطلاعات جغرافیایی نسخه 10.4.1 انجام گرفت و دادههای بارش، تبخیر و تعرق پتانسیل و رواناب مشاهداتی روزانه سالهای 2005-2001 برای واسنجی و سالهای 2007-2006 برای صحتسنجی در امر شبیهسازیها استفاده شد. معیارهای ارزیابی شامل ضریب نش-ساتکلیف (NSE)، ضریب تبیین (R<sup>2</sup>) و ضریب مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) برای ارزیابی مدلها استفاده شد. نتایج آماری و گرافیکی واسنجی و صحتسنجی حاکی از عملکرد بهتر مدل SimHyd نسبت به دو مدل دیگر با داشتن ضریب نشساتکلیف 575/0 و 731/0، تبیین 61/0 و 80/0 و مجذور میانگین مربعات خطا 033/1 و 829/0 به ترتیب در دوره واسنجی و صحتسنجی با کاربرد بهینهساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک و انطباق گرافیکی خوب با مقادیر مشاهداتی است. همچنین مدلهای AWBM و Sacramento نیز نتایج آماری و گرافیکی رضایتبخش و مطلوب در حوضه منتخب داشته و کارایی خوب بهینهساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک را مورد تأکید قرار میدهند.
AWBM,Sacramento,SimHyd,الگوریتم ژنتیک,مدل های هیدرولوژیکی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73922.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73922_f1f2251a9637aa746fceee8095d286c1.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
اثر تراکم کاشت گیاه اسفناج بر روی بهرهوری آب نرمالشده
1771
1780
FA
محمدرضا
رحماوند
گروه آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران
rahmavand71@ut.ac.ir
علی
رحیمی خوب
0000-0001-5624-5427
گروه آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران
akhob@ut.ac.ir
مصطفی
عرب
گروه تولیدات گیاهی ، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران
mosarab@ut.ac.ir
مریم
وراوی پور
0009-0005-2281-5598
گروه آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، پاکدشت، ایران
mvaravi@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.267026.668022
عامل بهرهوری آب نرمال شده یکی از ورودیهای مدل آکواکراپ است که بر اساس آن عملکرد زیستتوده محصول در مقیاس روزانه شبیهسازی میشود. ضرورت این پژوهش آن است که تاکنون مقدار بهرهوری آب نرمال شده برای گیاه اسفناج تعیین نشده است. این پژوهش در مزرعه کشاورزی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در پاکدشت انجام شد. آزمایشها در سال زراعی 1397-1396 در شش تراکم کاشت 12، 16، 17، 22، 25و 33 بوته در مترمربع در چهار تکرار با آبیاری کامل انجام شد. عملکرد زیستتوده در طول فصل کشت در کل هفت بار اندازهگیری شد. با توجه به دادههای اندازهگیری شده زیستتوده و تعرق نسبی گیاه، بهرهوری آب نرمال شده برای پنج عدد از تیمارها به دست آمد. بیشترین بهرهوری آب نرمال شده با 4/12 گرم بر مترمربع مربوط به تیمار دارای تراکم کاشت 25 بوته در مترمربع بود. با استفاده از دادههای بهرهوری آب نرمال شده و تراکم کاشت (بوته در مترمربع) رابطهای به دست آمد. این رابطه با استفاده از یک تیمار باقیمانده و قرار دادن بهرهوری آب نرمال شده در مدل آکواکراپ آزمون شد. ریشه میانگین مربعات خطا و میانگین خطای اریب بین دادههای اندازهگیری شده و شبیهسازی شده در مرحله تست 9/20 و 6/6 گرم بر مترمربع بود. نتایج این پژوهش نشان داد تراکم کاشت روی بهرهوری آب نرمال شده تأثیر دارد و با افزایش تراکم کاشت بهرهوری آب نرمال شده افزایش و سپس کاهش مییابد. پیشنهاد کلی این پژوهش آن است که عامل بهرهوری آب نرمال شده با توجه به میزان تراکم کشت در مدل آکواکراپ انتخاب و وارد شود.
آکواکراپ,زیستتوده,عملکرد,شبیهسازی,صحت سنجی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73923.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73923_8e6714e3b108e6f4aba5de0e1772dcd8.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
شناسایی و آمادهسازی منابع مناسب دادههای هواشناسی مبتنی بر GIS برای شبیهسازی با استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی نیمه توزیعی
1781
1791
FA
احسان
دستجردی
دانشکده مهندسی عمرانِ، دانشگاه علم و صنعت ایران
dastjerdi.ehsan@yahoo.com
برات
مجردی
استادیار گروه نقشهبرداری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران
mojaradi@iust.ac.ir
حسین
علیزاده
0000-0002-9798-3562
گروه آب و محیط زیست، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
alizadeh@iust.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.259718.667936
با توجه به تنوع منابع دادههای هواشناسی، موضوع شناسایی منابع مناسب و بررسی تأثیر بهکارگیری آنها بر شبیهسازی هیدرولوژیکی، اهمیت دارد. همچنین از آنجا که مدلهای نیمه توزیعی هیدرولوژیکی از روشهای مختلف بعضاً مبتنی بر فرضیات سادهکننده برای آمادهسازی دادههای هواشناسی، برای نمونه پهنهای نمودن دادههای نقطهای، استفاده مینمایند، بررسی اثر روشهای مختلف موضوع مهمی است. با این توجه، در این پژوهش منابع مختلف دادهای و روشهای مختلف درونیابی مکانی بارش با استفاده از مدل SWAT در حوضه رودخانه مهاباد چای مورد ارزیابی قرار گرفت. منابع مختلف دادههای هواشناسی شامل اندازهگیریهای زمینی بارش در ایستگاههای هواشناسی وزارت نیرو و سازمان هواشناسی و همچنین دادههای باز تحلیل شده CFSR در کنار روشهای مختلف درونیابی مکانی، شامل نزدیکترین همسایگی (NN) و وزن دهی معکوس فاصله (IDW)، جهت فراهمسازی داده ورودی مدل SWAT در چارچوب یک ماژول محاسباتی توسعهیافته در محیط ArcMap بکار گرفته شد و نتایج پس از واسنجی پارامترهای مدل SWAT مورد مقایسه قرار گرفت. شبیهسازی رواناب روزانه برای یک دوره 36 ساله با استفاده از دادههای بازتحلیل شده CFSR، بعد از واسنجی منجر به شاخص NS برابر با 57/0 گردید که در مقایسه با استفاده از دادههای بارش مربوط به ایستگاههای زمینی که منجر به شاخص NS برابر با 38/0 شده، مطلوبتر است. مقایسه دو روش درونیابی مکانی برای پهنهای نمودن دادههای بارش نشان داد که روش IDW بر روش NN برتری قابل توجه دارد بطوریکه شاخص NS برای روش اول برابر 79/0 و برای روش دوم برابر 56/0 به دست آمد.
بارش,SWAT,نزدیک ترین همسایگی,IDW,CFSR
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73924.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73924_238c79046ead2688afd1c6f29d0b9bb1.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
اولین تجربه سامانه تیکهنگاری صوتی برای پایش سرعت جریان رودخانه در ایران
1793
1800
FA
مسعود
بحرینی مطلق
0000-0001-9009-663X
استادیار پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران، ایران
masoud.bahraini.m@gmail.com
عباس
کاظمی خشویی
رئیس گروه آب سطحی دفتر مطالعات پایه منابع آب، شرکت آبمنطقهای اصفهان، اصفهان، ایران
kazemi120@yahoo.com
رضا
روزبهانی
رئیس پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران،ایران
rezaroozbahani@gmail.com
مرتضی
افتخاری
رئیس موسسه تحقیقات آب، تهران، ایران
mortazaeftekhari@gmail.com
حمید
کاردان مقدم
0000-0003-4018-4388
کارشناس پژوهشی پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، تهران، ایران
hkardan@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.274448.668106
پایش پیوسته و دقیق سرعت جریان در رودخانهها یکی از چالشهای مهم مدیریت منابع آب است. در ایران سرعت جریان در رودخانه با استفاده از مولینه تخمینزده میشود. در این پژوهش برای اولین بار در ایران، سرعت جریان در رودخانه زایندهرود در محل ایستگاه چمطاق با استفاده از دستگاه تیکهنگاری صوتی مورد سنجش قرار گرفت. بدین منظور از دو دستگاه تیکهنگاری صوتی استفاده گردید و سیگنالهای صوتی با بسامد ۳۰ کیلوهرتز در هر۳۰ ثانیه ارسال گردید. بر این اساس دبی اندازهگیری شده مقدار ۹/۹ مترمکعب بر ثانیه به دست آمد. در همان شرایط میزان آبدهی رودخانه با استفاده از نمودار دبی- اشل موجود به میزان ۳/۱۰ مترمکعب بر ثانیه برآورد شد. با تحلیل خطای اندازهگیری روش تیکهنگاری صوتی، حداکثر عدم قطعیت اندازهگیری سرعت جریان با استفاده از این فناوری ۱۵ درصد محاسبه شد. همچنین تحلیل خطای دستگاه تیکهنگاری صوتی برای رودخانههای مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت و بهترین نحوه تنظیم نصب دستگاه به منظور حداقل رساندن میزان عدم قطعیت توصیه گردید.
ایستگاه آب سنجی,مولینه,پایش پیوسته سرعت جریان آب,فناوری تیکهنگاری صوتی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73925.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73925_ae2b9fb334f6559ed7f2fffabb8e930d.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
بررسی کارایی مدلهای غیرپارامتریک در برآورد تبخیر- تعرق سالانه با بهکارگیری آزمون گاما در مناطق نیمهخشک ایران
1801
1811
FA
محمد
نادریان فر
استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
naderian.mohamad@yahoo.com
حوریه
مرادی
دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
moradi.hu206@gmail.com
10.22059/ijswr.2019.273085.668090
محدودیت منابع آب و رقابت بخشهای مختلف در استفاده از این منابع، نیاز به بهرهبرداری بهینه از منابع آب را مخصوصاً در مناطق خشک و نیمهخشک افزایش داده است. برای این منظور از آمار و اطلاعات در محدوده شش ایستگاه همدیدی مناطق نیمهخشک ایران شامل مشهد، شیراز، تبریز، کرمانشاه، خرمآباد و ارومیه استفاده شد. متغیرهای ورودی شامل فراسنجهای دمای متوسط (T)، رطوبت نسبی (RH)، ساعت آفتابی (S) و سرعت باد در ارتفاع دو متری (U2) میباشند. برای تعیین طول دوره آزمون ابتدا از روش M تست استفاده شد و با توجه به اینکه در انتهای سمت راست نمودارها، هم آماره گاما و هم خطای استاندارد به سمت مجانب شدن میروند، از 5 سال آخر برای تست مدلها استفاده شد. نتایج نشان داد که بر اساس آزمون گاما در حالت ترکیبی بهترین ورودیها برای ایستگاههای مشهد، شیراز، تبریز، کرمانشاه، خرمآباد و ارومیه به ترتیب (S، U<sub>2</sub>، RH)، (T، U<sub>2</sub>، RH، S)، (T، U<sub>2</sub>، RH، S)، (T، U<sub>2</sub>، RH)، (T، RH، S)، (RH، S)، دارای کمترین گاما به ترتیب برابر 005/0، 01/0-، 001/0، 002/0-، 008/0، 009/0 میباشند. برای مدلسازی تبخیر- تعرق سالانه از روشهای رگرسیون خطی (LLR)، رگرسیون خطی پویا (DLLR)، شبکه عصبی مصنوعیANN<sub>CG </sub> وANN<sub>BFGS </sub> استفاده شد. برای ارزیابی مدلهای فوق از معیارهای ارزیابی R، MAE، RMSE، MBE، معیار جاکوویدز (t) و معیار صباغ (R<sup>2</sup>/t) استفاده شد. نتایج نشان داد که با بهترین ورودیها بهترین عملکرد برای ایستگاههای مشهد، کرمانشاه، تبریز و شیراز به دست آمد، به طوری که ضریب همبستگی پیرسون در دوره تست برای مدل شبکه عصبی (CG) به ترتیب 91/0، 98/0، 96/0، 97/0 به دست آمد. نتایج به طور کلی نشان داد که روشهای غیرخطی به خوبی توانایی برآورد تبخیر- تعرق سالانه را در ایستگاههای مورد بررسی دارند.
تبخیر- تعرق,روش فائو- پنمن- مانتیث (FAO-PM),آزمون گاما,اقلیم نیمه خشک
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73926.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73926_d9860a87c219722a7adc028f18a240de.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
امکانسنجی پایش کیفی تالاب انزلی با استفاده از سنجش از دور
1813
1824
FA
مریم
نوابیان
0000-0001-7254-4312
هیات علمی / دانشگاه گیلان- دانشکده علوم کشاورزی گروه مهندسی آب
navabian@guilan.ac.ir
مجید
وظیفه دوست
0000-0002-0962-2813
گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان، رشت، گیلان
majid.vazifedoust@yahoo.com
مهدی
اسمعیلی ورکی
0000-0002-4448-7717
عضو هیات علمی گروه مهندسی آب دانشگاه گیلان
esmaeili@guilan.ac.ir
10.22059/ijswr.2019.255266.667884
نیاز به منابع آب با کیفیت خوب همگام با افزایش جمعیت و تنوع و تعدد آلایندههای آب، مدیریت کمی و کیفی آب را بیش از پیش ضروری میسازد. در این راستا پایش منابع آب و در اختیار داشتن اطلاعات مکانی و زمانی به روز میتواند نقش مهمی را در مدیریت کیفی منابع آب ایفا نماید. فناوری سنجش از دور با استفاده از تصاویر ماهوارههای تخصصی و بهروز، با دقت مناسبی پتانسیل تعیین برخی از پارامترهای کیفی آب که بر دما یا طیف نوری از سطح آب تأثیرگذار هستند را در مقیاسهای متوسط تا بزرگ، دارا میباشد. هدف از این پژوهش ارزیابی دقت پایش کیفیت آب تالاب انزلی با استفاده از سنجش از دور است. بدین منظور پس از بررسی میدانی از تالاب انزلی و رودخانههای منتهی به آن، نقاط مناسب برای نمونهبرداری انتخاب شدند. پس از انتخاب نقاط مناسب برای نمونهبرداری، در راستای افزایش دقت مدلهای رگرسیونی از تصاویر ماهوارهای در فصول مختلف سال (ماههای آبان 1391، بهمن 1391، اردیبهشت 1392 و مرداد 1392) استفاده شد. در هنگام عبور ماهواره لندست 7 و 8 از منطقه، نمونهبرداری انجام و مقادیر پارامترهای کیفی نمونهها شامل: مقادیر نیترات، آمونیوم، فسفر محلول، جامدات محلول، جامدات معلق، هدایت الکتریکی و اسیدیته اندازهگیری شدند. پس از استخراج تصاویر ماهوارهای و بازتابش آنها، باندهای مؤثر بر مقادیر کیفی آب مشخص و مدلهای رگرسیونی تصاویر به دست آمدند. نتایج نشان داد استفاده از سنجش از دور در تالاب انزلی قادر به برآورد اسیدیته، کل جامدات معلق و دما به خوبی میباشد (درصد ریشه میانگین خطای نرمال شده کمتر از ده درصد). سایر پارامترهای کیفی شامل نیترات، شوری، کل جامدات محلول و آمونیوم با درجه دقت کمتر (درصد ریشه میانگین خطای نرمال شده کمتر از سی درصد) و ارتوفسفات با درجه دقت ضعیف (درصد ریشه میانگین خطای نرمال شده بیشتر از سی درصد) با استفاده از فن سنجش از دور قابل برآورد هستند. بنابراین، سنجنده مورد استفاده قادر است غالب پارامترهای کیفی را با دقت قابل قبولی برآورد نماید. آنچه مسلم است با افزایش تعداد نقاط نمونهبرداری و برداشت نمونههای با تواتر کمتر مدلهای رگرسیونی با دقت بیشتری استخراج و در نتیجه دقت برآورد پارامترهای کیفی افزایش خواهد یافت.
اسیدیته,جامدات معلق,شوری,عمق آب,نیترات
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73927.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73927_b7c099e0a9e08b5c787052f6acdde3a3.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
50
7
2019
11
22
اثر شوری و کمآبی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه شورزیست کوشیا (Kochia Scoparia L.) در شرایط آب و هوایی گرم و خشک
1825
1841
FA
رضا
صادق منصوری
دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران
mansoru@yahoo.com
منا
گلابی
0000-0002-9199-2628
استادیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران
mona_golabi@yahoo.com
سعید
برومندنسب
استاد گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی علوم آب، دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران
boromandnasab@yahoo.com
معصومه
صالحی
عضو هیات علمی مرکز ملی تحقیقات شوری یزد. یزد. ایران
salehi@yahoo.com
10.22059/ijswr.2019.274336.668102
کوشیا یکی از گیاهان بسیار مقاوم به شوری و خشکی است که میتوان از آن در تولید علوفه برای دامها در شرایط عدم دسترسی به منابع آب و خاک مطلوب و در مناطق دارای آب و خاک شور بهره برد. در این راستا مطالعهای با هدف بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد کوشیا در شرایط تنش شوری و کمآبی انجام شد. کرتهای اصلی شامل سطوح شوری آب کارون (با شوری متوسط 5/2 دسی زیمنس بر متر)، 10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر و کرتهای فرعی شامل سه سطح آبیاری 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه بودند. صفات مورد مطالعه وزن تر کل اندام هوایی، وزن تر و خشک برگ و ساقه، وزن تر و خشک یک بوته و ارتفاع بوته بود. نتایج نشان داد که سطوح تنش شوری اعمال شده تأثیر معنیداری در سطح احتمال یک درصد بر صفتهای مورد مطالعه داشتند. همچنین تیمارهای مختلف آبیاری تأثیر معنیداری بر کلیه صفات مورد مطالعه داشتند. در مقایسه اثرات اصلی شوری و کمآبی به صورت جداگانه، تیمارهای شاهد شوری (آب کارون) و آبیاری کامل به ترتیب با تولید 52 و 49 تن علوفه تر در هکتار از نظر کلیه صفات مورد مطالعه نسبت به تیمارهای تحت تنش دارای برتری بودند. اثر متقابل تنشهای شوری و کمآبی بر روی وزن تر یک بوته، وزن تر و خشک برگ در سطح احتمال پنج درصد و بر روی ارتفاع بوته گیاه در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد و بر روی دیگر صفات مورد مطالعه تأثیر معنیداری نداشت. کوشیا در شرایط مناسب و تحت تنش شدید شوری و کمآبی توانست به ترتیب 57 و 34 تن در هکتار علوفه تر تولید کند. نتایج نشان داد بین کلیه صفات مورد مطالعه شامل؛ وزن تر کل، وزن تر و خشک یک بوته، وزن تر و خشک برگ، وزن تر و خشک ساقه، ارتفاع، تعداد شاخههای فرعی و قطر ساقه، همبستگی مثبت و معناداری را نشان دادند.
زهآب,گیاه علوفهای کوشیا,هالوفیت
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73931.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_73931_9206b3f18788877673b301d01495f1a3.pdf