دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
حذف سرب و مس از محلول آبی با استفاده از پرتو گاما و نانو ذره دیاکسیدتیتانیوم
2975
2985
FA
آرزو
آتشبار
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
arezou.atashbar73@gmail.com
محمد
بابااکبری
استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
babaakbari@znu.ac.ir
ابراهیم
مقیسه
استادیار پژوهشکده کشاورزی هسته ای، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، سازمان انرژی اتمی ایران، کرج، ایران.
emoghiseh@gmail.com
ستاره
امانی فر
استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
amanifar@znu.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.286653.668283
امروزه پرتوهای یونساز مانند پرتو گاما برای حذف آلایندههای آلی و معدنی از پساب و لجن فاضلاب استفاده میشود. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر اشعه گاما و نانوذره دیاکسیدتیتانیوم بر غلظت سرب و روی محلول آبی در pHهای مختلف بود. برای این منظور اثر اشعه گاما در 4 سطح (0، 4، 8 و 16 کیلوگری) و دیاکسیدتیتانیوم در سه سطح (0، 2 و 4 گرم بر لیتر) با متانول و بدون متانول 10 درصد در محلولهای آب با pHهای مختلف (2، 4 و 6) بر غلظت عناصر سرب و مس بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. نتایج نشان داد با افزایش pH غلظت سرب و مس محلول کاهش یافت. غلظت مس در سطح pH شش، پرتو 16 کیلوگری و سطح چهار گرم بر لیتر بدون متانول دی اکسید تیتانیوم کاهش بیشتری داشت، غلظت سرب محلول در سطح pH شش و سطح پرتو 16 کیلوگری و سطوح دو و چهار گرم بر لیتر دیاکسیدتیتانیوم (بدون متانول و با متانول) کاهش بیشتری داشت. دیاکسیدتیتانیوم بیشترین و پرتو گاما کمترین تأثیر در حذف مس و سرب از محلول آبی را نشان داد.
"اصلاح کننده شیمیایی","پرتوتابی","پرتو گاما","دی اکسید تیتانیوم","فاضلاب"
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80427.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80427_49c4eacdc6151ad1322a1fd8a934c3e4.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
مدلسازی سرعت و شیب هیدرولیکی در جریانهای غیردارسی با استفاده از مفهوم مشتقات کسری سازگار
2987
2998
FA
نوشین
اصلاحی
گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
n_eslahi@alumni.ut.ac.ir
علیرضا
وطن خواه
0000-0002-0421-3164
دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
arvatan@ut.ac.ir
محمد
صدقی اصل
دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
msedghi@yu.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.299566.668544
با افزایش سرعت جریان و عدد رینولدز در محیطهای متخلخل درشتدانه و نقض قانون دارسی، تجزیه و تحلیل جریان بر اساس روابط غیرخطی شیب هیدرولیکی و سرعت جریان صورت میگیرد. لذا بررسی هر چه دقیقتر روابط غیرخطی امری ضروری میباشد. در این تحقیق، از مشتقات سازگار<strong><sup><strong><sup>[1]</sup></strong></sup></strong> جهت بررسی رابطه شیب هیدرولیکی و سرعت جریان در شرایط جریان آشفتهی کاملاً توسعه یافته در پدیدهی جریانهای غیردارسی در محیط متخلخل استفاده گردیده است. هدف از تحقیق حاضر مطالعهی تاثیر مشتقات سازگار بر بهبود ارتباط بین سرعت جریان و شیب هیدرولیکی و بررسی عملکرد مرتبه کسری مدل است. لذا با تعیین بازه قابل قبول برای مرتبه کسری مدل، مدلی غیرخطی بر مبنای مشتقات سازگار از معادله افت فشار ایزباش برای جریان آشفته کاملاً توسعه یافته، ارائه و به صورت تحلیلی حل شد و پارامترهای مدل پیشنهادی با استفاده از تجزیه و تحلیل دادههای آزمایشگاهی تعیین گردید و مقادیر بهینه پارامترهای مدل شامل ضریب <em>a</em> و مرتبه مشتق کسری α که در این تحقیق، در دامنه صفر تا دو قابل تغییر است، برای هر مجموعه داده آزمایشگاهی محاسبه شدند. نتایج بهدست آمده با دادههای آزمایشگاهی و حل تحلیلی معادله ایزباش مورد مقایسه قرار گرفت و تطابق مناسبی با دادههای آزمایشگاهی مربوط به جریانهای غیردارسی حاصل شد. همچنین با استفاده از تحلیل ابعادی، عدد رینولدز جریان به عنوان پارامتر موثر بر ضریب α معرفی گردید و ارتباط مناسبی میان مرتبه کسری α و عدد رینولدز جریان مشاهده شد که نشان دهنده مفهوم هیدرولیکی مرتبه کسری مدل میباشد. مطابق تحقیق حاضر، مرتبه کسری α فقط یک ضریب برازشی نبوده و بیانگر مفهوم فیزیکی میباشد.<br /> <br clear="all" /><br /> <br /> <strong><strong>[1]</strong></strong> Conformable derivative
مشتقات سازگار,مرتبه کسری,جریان آشفتهی کاملاً توسعهیافته,جریان غیردارسی,حل تحلیلی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80428.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80428_6308da1a84f08345acc1385be8e5ab2c.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
مقایسه برخی روشهای اندازهگیری توزیع اندازه ذرات اولیه خاک و ارائه زمانهای مناسب برای روش چهار قرائت تعیین بافت خاک
2999
3015
FA
مرتضی
یاوری
دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری، دانشگاه تهران، کرج، ایران
mortazayavari69@ut.ac.ir
محمدحسین
محمدی
0000-0003-0596-7539
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری، دانشگاه تهران، کرج، ایران
mhmohmad@ut.ac.ir
کریم
شهبازی
0000-0001-7994-2559
دانشیارپژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، ﮐﺮج، اﯾﺮان
shahbazikarim@yahoo.com
10.22059/ijswr.2020.310061.668738
برای تعیین توزیع اندازه ذرات اولیه (PSD) در آزمایشگاههای خاکشناسی ایران، از روشهای مختلفی استفاده میشود که این امر در بسیاری از شرایط امکان مقایسه نتایج و نیز دقت آنها را دشوار میکند. پژوهش حاضر برای رسیدن به یک راهکار مشخص که در عین سادگی و ارزان بودن، دقت قابل قبولی نیز داشته باشد، انجام شد. ابتدا با توجه به برخی ویژگیهای خاک از جمله درصد مواد سیمانکننده، 112 نمونه خاک از 16 استان مختلف کشور از کاربریها و اقلیمهای مختلف تهیه شد. PSD خاک با روش هیدرومتر با و بدون حذف مواد سیمانکننده اندازهگیری شد. نتایج نشان داد، روش رایج قرائت40 ثانیه و 2 ساعت (Bouyoucos, 1962)، بخش رس را با میانگین خطای مطلق (g/g100) 5/9 درصد نسبت به روش قرائت کامل اندازهگیری میکند و در 5/40 درصد از خاکهای مورد بررسی بیش از 10 درصد و در 2/94 درصد از خاکها بیش از 5 درصد بیشتر از مقدار واقعی اندازهگیری میکند و با ریزبافت شدن خاک میزان انحراف این روش از مقدار واقعی، افزایش مییابد. برای رفع مشکل، دو روش چهار قرائتی با طبقهبندی انجمن بینالمللی علوم خاک (ISSS) شامل: الف) قرائت 2 و 10 دقیقه (برای تعیین مرز شن و سیلت) و 6 و 8 ساعت (برای تعیین مقدار رس) و ب) قرائت 2 و 10 دقیقه (برای تعیین مرز شن و سیلت) و 6 و 24 ساعت (برای تعیین مقدار رس)، پیشنهاد شد. روش پیشنهادی قرائت 2 و 10 دقیقه و 6 و 8 ساعت و روش پیشنهادی قرائت 2 و 10 دقیقه و 6 و 24 ساعت بهترتیب در 1/97 و 2/94 درصد خاکها، کلاس بافت را به درستی نشان میدهد و به ترتیب در بیش از 90 و 81 درصد موارد، خطای آنها در تعیین مقدار رس خاک کمتر از 1± درصد میباشد.
توزیع اندازه ذرات,بافت خاک,چگالی سنجی,هیدرومتر
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80429.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80429_c037ba2e93f656d8eacd970059db00fa.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
ارزیابی تاثیر روشهای تصحیح اریبی بر مهارت پیشبینی فصلی بارش مدل اقلیمی CFSv2
3017
3032
FA
فاطمه
شعبان پور
گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
fshabanpour@ut.ac.ir
جواد
بذرافشان
0000-0002-6721-8990
دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
jbazr@ut.ac.ir
شهاب
عراقی نژاد
گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
araghinejad@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.306717.668680
روشهای تصحیح اریبی از جمله روشهای آماری متداول برای پسپردازش خروجی مدلهای اقلیمی هستند. در این تحقیق، تاثیر پنج روش تصحیح اریبی بر مهارت پیشبینی بارش (فصل پاییز) مدل اقلیمی CFSv2 بر مبنای 12 ایستگاه واقع در حوضه آبریز گرگانرود (شمال ایران) مورد ارزیابی قرارگرفته است. روشهای تصحیح اریبی مورد استفاده در این تحقیق شامل دو روش ناپارامتری (نسبتگیری خطی(LS) ، نگاشت چندکی تجربی (EQM))، یک روش پارامتری (تبدیل توانی (Ptr)) و دو روش پارامتری مبتنی بر توزیعهای آماری (نگاشت پارامتری چندک (PQM)، نگاشت چندکی پارامتری تعمیم یافته (GPQM)) میباشند. از سنجههای متنوعی برای ارزیابی تاثیر این روشها بر مهارت پیشبینی فصلی بارش استفاده شده است که شامل متوسط اریبی، متوسط ضریب همبستگی پیرسون و همچنین دو سنجه مهارت پیشبینی احتمالاتی شامل امتیازهای مهارتی، ویژگی عملیاتی نسبی (ROCSS) و رتبه احتمال (RPSS) میباشد. نتایج این تحقیق نشان میدهد بیشتر روشهای تصحیح اریبی و در موارد بالایی بهخوبی توانستند اریبی موجود در پیشبینیها را کاهش دهند. تاثیر استفاده از روشهای مختلف تصحیح اریبی بر مهارت پیشبینی احتمالاتی با استفاده از سنجههای RPSS و ROCSS نیز وابسته به محل و زمان متفاوت است و هر یک از روشها میتوانند این سنجهها را برای محل یا زمانی بهبود دهند و یا تضعیف کنند. از اینرو نتیجه این تحقیق پیشنهاد میکند ارزیابی روشهای مختلف تصحیح اریبی و شناسایی مناسبترین روش با توجه به هدف هر مطالعه میتواند به ارتقاء مهارت پیشبینی فصلی بارش کمک کند.
پیش بینی بارش فصلی,تصحیح اریبی,مهارت,ریزمقیاسنمایی,اقلیم شناسی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80430.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80430_5860640453cb0593915ad94b3315f6dc.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
مطالعه میدانی اثر کاربرد شیر خودکار کنترل دبی بر یکنواختی پخش آب در آبیاری تیپ
3033
3043
FA
فاطمه
طیبی
گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).، قزوین، ایران
tayebi.1018@gmail.com
محمد
بی جن خان
گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین اللملی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
bijankhan@ut.ac.ir
هادی
رمضانی اعتدالی
0000-0002-4840-0201
گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
ramezani@eng.ikiu.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.310802.668750
امروزه استفاده از سامانههای آبیاری نواری کم فشار (تیپ) به دلیل کمبود منابع آب رواج پیدا کرده است. یکنواختی پخش آب در این سامانهها از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش به بررسی اثر کاربرد نوعی شیر خودکار کنترل دبی بر یکنواختی پخش آب در سامانه آبیاری کم فشار (تیپ) میپردازد. برای این منظور با استفاده از مبانی طراحی موجود دو شیر خودکار با دبیهای طراحی 4/0 و 6/0 لیتر بر ثانیه مورد استفاده قرار گرفت. برای مطالعه اثر کاربرد شیر خودکار کنترل دبی، تغییرات یکنواختی پخش آب در طول نوارهای تیپ و لولههای فرعی با شیر کنترل و بدون آن به صورت میدانی مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که ضریب یکنواختی در طول نوارهای تیپ با وجود شیر کنترل بهصورت قابل توجهی افزایش پیدا میکند بهطوریکه با نصب شیر کنترل در ورودی نوارهای تیپ درصد یکنواختی پخش به بیش از 93 درصد رسید. در پایان، ملاحظاتی در خصوص طول مجاز نوارهای تیپ ارائه و مورد بررسی میدانی قرار گرفت. نتایج بهدست آمده نشان داد که افزایش فشار در حدود 5/2 برابر مقدار طراحی، باعث ترکیدگی تیپ میشود. زمانیکه شیرکنترل در محدوده طراحی فشار مورد نظر کار کند ترکیدگی در تیپها مشاهده نخواهد شد.
شیر کنترل دبی,نوار تیپ,یکنواختی پخش آّب
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80431.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80431_e8cfb53b0c0a0c8ed6e76ee79c12640e.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
بررسی تاثیر سیمان و آهک بر بهسازی خاک رس آلوده به گلیسرول
3045
3057
FA
محمد
حاجیمحمدی
گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران
hajimohammadi_eng@yahoo.com
امیر
حمیدی
گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه خوارزمی، کرج، ایران
hamidi@khu.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.308425.668706
آلودگی خاک از طریق فعالیتهای پتروشیمی و نشت مواد هیدروکربنی، تنها یک مسئله زیست محیطی محسوب نمیشود بلکه یک مسئله ژئوتکنیکی نیز هست. یکی از راهکارهای مناسب و اقتصادی جهت بهبود پارامترهای ژئوتکنیکی خاکهای آلوده به این مواد، بهسازی به روش افزودن مواد مناسب میباشد. در این پژوهش آزمایشگاهی، اثر سیمان پرتلند با مقادیر 3، 6 و 9 درصد وزنی و آهک با مقادیر 10، 20 و 30 درصد وزنی در بهسازی خاک رس کائولینیت آلوده به ماده آلی گلیسرول با مقادیر 3، 6 و 9 درصد وزنی مطالعه شده است. بدین منظور نمونه های خاک تمیز، خاک آلوده، ترکیب خاک و سیمان، ترکیب خاک و آهک، خاک آلوده بهسازی شده با سیمان و خاک آلوده بهسازی شده با آهک، در زمان عمل آوری 7 روزه تهیه و آزمایش تعیین مقاومت تک محوری بر روی آنها انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که مقاومت خاک رس کائولینیت آلوده به گلیسرول نسبت به رس تمیز کاهش مییابد و میزان این کاهش با افزایش درصد آلاینده بیشتر میشود. بر اساس تجزیه و تحلیل میکروسکوپ الکترونی روبشی نیز مشخص شد که وجود گلیسرول از اندرکنش بهتر بین خاک- سیمان و خاک- آهک جلوگیری میکند. افزودن سیمان و آهک به خاک تمیز و خاک آلوده موجب افزایش مقاومت تک محوری آنها شده و ازدیاد درصد سیمانتاسیون سبب افزایش مقاومت میشود. همچنین نتایج نشان داد که بهسازی رس با 9 درصد وزنی سیمان پرتلند تقریبا معادل 10 درصد وزنی آهک است. در مقادیر دیگر، میزان بهسازی خاک متفاوت بوده و وابسته به درصد وزنی بهکار گرفته شده از مواد تثبیتکننده خواهد داشت. نزدیک بودن ثابت دیالکتریک گلیسرول به آب و البته قطبیت آن، مشخصههای مهم این سیال آلی در بروز چنین رفتاری هستند. نتایج حاصل، با آنالیز تصاویر میکروسکوپ الکترونی نیز مورد بررسی و تایید قرار گرفتند.
رس کائولینیت,گلیسرول,بهسازی,مقاومت تک محوری,میکروسکوپ الکترونی روبشی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80432.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80432_029162742181b864c109ac9788f69ba1.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
کاربرد مدل مفهومی شبهسیال در مدلسازی انتقال بار بستر رسوبات در آبراهههای حاوی پوشش گیاهی
3059
3070
FA
حسین
ریاحی مدوار
0000-0003-0887-1217
استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، ایران h.riahi@vru.ac.ir
h.riahi@vru.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.308104.668701
مدلسازی انتقال بار بستر در رودخانهها و آبراهههای حاوی پوشش گیاهی در بستر و سواحل، از اهمیت کاربردی ویژهای برخوردار است و پیچیدگی پدیده انتقال باربستر از درون پوشش گیاهی از یکطرف و محدود بودن تحقیقات در این زمینه از طرف دیگر، ضرورت توسعه مدلهای مناسب را مشهود میسازد. به همین منظور در این تحقیق از مدل مفهومی شبهسیال در ترکیب با معادلات تنش برشی و مقاومت بستر جریان از درون پوشش گیاهی استفاده شده است و مبتنی بر تحلیل احتمالاتی انتقال باربستر، مدلی برای انتقال بار بستر درون پوشش گیاهی توسعه مدل یافته است. این مدل براساس تعریف جدیدی از پارامترهای بدون بعد شدت جریان و شدت انتقال بار بستر رسوبات توسعه یافته است که خصوصیات پوشش گیاهی را با خصوصیات جریان و رسوبات ترکیب میکند. واسنجی توزیع احتمال تخمینی مدل و ضرایب مدل و ارزیابی دقت آن در مقایسه با نتایج دادههای آزمایشگاهی نشان داد مدل توسعه یافته با R<sup>2</sup>=0.91 و RMSE=8.2 دقت مطلوبی در تخمین باربستر رسوبات در مطالعه موردی دارد. تحلیل پارامتریک مشخصات پوشش گیاهی و همچنین مقایسه نتایج مدل شبهسیال توسعه یافته با مدل بار بستر پارکر (R<sup>2</sup>=0.45، RMSE=231.9) و مدل مایر-پیتر-مولر(R<sup>2</sup>=0.75، RMSE=91.9) نشان داد مدل توسعه یافته دقت بهتری در تخمین باربستر رسوبات از درون پوشش گیاهی دارد و به ترتیب 45 و 68 درصد، خطای مطلق نسبی را نسبت به آنها کاهش داده است. رویکرد توسعه یافته در تحقیق حاضر قابلیت توسعه برای تحلیل هیدرولیکی مسایل مهندسی رسوب در رودخانه را دارد.
بار بستر رسوبات,تنش برشی,جریان درون پوشش گیاهی,مدل شبهسیال
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80433.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80433_9bc7ab4d5e9c7241e660e85bee82b095.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
تاثیر اصلاح کنندههای آلی و معدنی بر حذف فلزهای سنگین در خاک آلوده به لجن فاضلاب
3071
3085
FA
قاسم
رحیمی
0000-0002-5167-0667
استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بو علی سینا همدان
ghasemr@gmail.com
عیسی
ابراهیمی
0000-0003-3394-2830
دانشجوی دکتری علوم خاک. دانشگاه گیلان
ebrahimi.soilphysic@yahoo.com
10.22059/ijswr.2020.305018.668654
کاربرد لجن فاضلاب در زمینهای کشاورزی ممکن است خطر آلوده شدن خاک به فلزهای سنگین را در پی داشته باشد. استفاده از اصلاح کنندهها جهت کاهش اثرات زیانبار لجن فاضلاب اضافه شده به خاک امری ضروری است. هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر اصلاح کنندههای آلی و معدنی در خاک آلوده به لجن فاضلاب بود. ابتدا لجن فاضلاب در مقادیر 0، 10، 20، 30،40 و 50 تن بر هکتار به خاک اضافه شد. جهت بررسی تاثیر اصلاح کننده آلی، کرم خاکی گونه <em>Eisenia</em><em>fetida</em>به خاکهای آلوده اضافه شد. بعد از 42 روز غلظت کل و جزءبندی فلزهای سنگین در خاک بررسی شد. جهت بررسی اصلاح کننده معدنی، نانو ذرات اکسید آلومینیوم به خاک اضافه شد. نتایج نشان داد که فعالیت کرم خاکی سبب کاهش مقدار کل فلزهای سنگین مس، روی، سرب، نیکل و کادمیوم شد. کرمهای خاکی سبب کاهش همهی فلزها به جز کادمیوم در جزء تبادلی شدند. جزء باقیمانده دو فلز روی و مس افزایش و برای سه عنصر دیگر کاهش مشاهده شد. غلظت کل فلزهای سنگین در نتیجه حضور نانو ذرات اکسید آلومینیوم کاهش یافت. نانو ذرات اکسید آلومینیوم سبب کاهش فلزهای سنگین به جز سرب و کادمیوم در جزء تبادلی شدند. به طور کلی، استفاده از کرم خاکی در مقایسه با نانو ذرات میتواند موثرتر باشد. از لحاظ اقتصادی استفاده از نانو ذرات به صرفه نمیباشد و هزینه بیشتری را به دنبال دارد، در صورتی که حضور کرم خاکی به عنوان موجودات زنده خاک بسیار مقرون به صرفه میباشد.
اصلاح کننده,اکسید آلومینیوم,آلودگی,کرم خاکی,نانو ذرات
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80434.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80434_29fb1522954d558cf36c4d1ef248e227.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
بهبود برآورد ظرفیت تبادل کاتیونی خاک با استفاده از ابعاد فرکتالی
3102
3087
FA
حسن
مظفری
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
hasan_moz22@shirazu.ac.ir
سید علی اکبر
موسوی
0000-0003-0305-2829
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
aamousavi@gmail.com
فرناز
احمدی
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
far_ahmad98@shirazu.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.308515.668711
ظرفیت تبادل کاتیونی[1] (CEC) یکیاز مهمترین ویژگیهای شیمیایی خاک از نظر تغذیه گیاه و جذب سطحی آلایندهها در خاک است که اندازهگیری آن زمانبر و پرهزینه است. بنابراین این پژوهش با هدف برآوردCEC خاک با استفاده از مقادیر ماده آلی، اجزای بافت خاک و ابعاد فرکتالی تایلر و ویتکرفت (D<sub>T</sub>) و سپاسخواه و تافته (D<sub>S</sub>) و همچنین بررسی کارایی ابعاد فرکتالی ذکر شده بهعنوان یک متغیر مستقل و تأثیر آن بر دقت روابط رگرسیونی پیشبینی CEC خاک انجام شد. در این پژوهش از دادههای 100 نمونه خاک مربوط به بانک اطلاعات خاک UNSODA[2]استفاده شد. توزیع اندازه ذرات اولیه خاک با استفاده از روش اسکگز و بعد فرکتالی اندازه ذرات اولیه خاک نیز با استفاده از دو روش پیشنهادی سپاسخواه و تافته و تایلر و ویتکرفت محاسبه شد. نتایج نشان داد که مقادیر CEC دارای ارتباط منفی معنیدار با مقدار شن و ارتباط مثبت معنیدار با مقادیر لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی، رس، D<sub>S</sub> و D<sub>T</sub> داشت. مقادیر ضرایب تبیین دادههای آموزش و آزمون، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده[3] (درصد) و ضریب نش- ساتکلیف برای ارتباط رگرسیون چند متغیره بین CEC با لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و رس بهترتیب برابر با 77/0، 84/0، 2/17 و 92/0؛ بین CEC با لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و D<sub>S</sub> بهترتیب برابر با 77/0، 85/0، 2/17 و 92/0 و بین CEC با لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و D<sub>T</sub> بهترتیب برابر با 77/0، 87/0، 0/14 و 93/0 بودند. بنابراین بیشترین دقت روابط رگرسیونی با ورود متغیرهای مستقل لگاریتم (در پایه 10) ماده آلی و D<sub>T</sub> حاصل شد و استفاده از بعد فرکتالیD<sub>T </sub>سبب افزایش دقت تخمینها شد.<br /> <br clear="all" /><br /> <br /> [1] Cation exchange capacity (CEC)<br /> <br /> <br /> [2] Unsaturated soil hydraulic database (UNSODA)<br /> <br /> <br /> [3] Normalized root mean square error (NRMSE)
بعد فرکتال تایلر و ویتکرفت,بعد فرکتال سپاسخواه و تافته,توزیع اندازه ذرات اولیه خاک,رس,ماده آلی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80435.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80435_e4b40eff7f5a420d7c6b9cfae6bd8550.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
تأثیر سطوح مختلف سیلیسیم از منبع سیلیسیک اسید بر بهبود صفات رویشی گیاه دارویی آلوئه ورا Aloe vera L. تحت تنش سرما
3103
3113
FA
سید پیمان
آذرفام
گروه خاکشناسی ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، ایرن
sir.rezamalmir@yahoo.com
حبیب الله
نادیان قمشه
استاد، گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی خوزستان،دانشگاه اهواز، ایران
nadian_habib@yahoo.com
عبدالامیر
معزی
0000-0003-1738-8825
هیئت علمی گروه علوم خاک، دانشکده علوم کشاورزی خوزستان،دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
moezzi151@scu.ac.ir
علی
غلامی
عضو هیئت علمی گروه خاکشناسی ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
ali.gholami54@gmail.com
10.22059/ijswr.2020.301196.668582
با توجه به اهمیت عناصر مفیدی همچون سیلیسیم در بهبود مقاومت گیاه به تنشهای محیطی و زیستی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شهرستان هشتگرد گلخانه هیدروپونیک شماره ۲۵۶ اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی عبارت بودند از دما شامل دو دمای <sup>o</sup>c 4 (دمای تنش) و <sup>o</sup>c 25 (دمای مناسب)، سطح مصرف کود سیلیسیم از منبع سیلیسیکاسید شامل پنج سطح صفر، ۵۰۰، ۱۰۰۰ و1500و ۲۰۰۰ میلیگرم بر کیلوگرم و در سه تکرار و مجموعاً 30 گلدان. در این پژوهش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز و خصوصیات کیفی گیاه آلوئه ورا شامل غلظتهای منوز، گلوکومانان، آلوئین و خصوصیات رشد رویشی شامل وزن ژل و برگ گیاه آلوئه ورا اندازهگیری شدند. نتایج بهدستآمده پس از اعمال تنش سرمایی، نشان داد که اثر سطوح مصرفی سیلیسیم بر فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز و گلگونان و منوز در سطح یک درصد معنیدار شد. همچنین اثر متقابل سطوح مختلف غلظت سیلیسیم و تنش دمایی بر تمامی ترکیبات در سطح یک درصد معنیدار شد. برای صفات رویشی و بیوشیمیایی، بیشترین اثر متقابل در تیمار 2000 میلیگرم بر کیلوگرم و دمای شاهد <sup>o</sup>c 25 و برای آنتیاکسیدانها در تیمار 2000 میلیگرم بر کیلوگرم اسید سیلیسیک و تنش دمایی <sup>o</sup>c4 مشاهده شد. بنابراین مصرف سیلیسیم خالص در مقدار 2000 میلیگرم بر کیلوگرم میتواند اثرات مثبتی بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و صفات رویشی در دمای نرمال و تأثیر مطلوبتری بر صفات بیوشیمیایی در شرایط تنش دمایی داشته باشد. بنابراین میتوان از کود سیلیسیم بهعنوان یک عنصر مفید و مناسب در افزایش کمیت و کیفیت گیاه آلوئه ورا استفاده کرد.
سیلیسیم,تنش دمایی,صفات رویشی,آنتیاکسیدان
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80436.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80436_05a1881a43c1ca35ef51fc655827ba19.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
بررسی سطوح مختلف کمآبیاری بر عملکرد و کارایی مصرف آب گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) در محیطهای گلخانه و مزرعه
3115
3125
FA
هوشنگ
قمرنیا
0000-0003-2106-1075
گروه مهندسی آب، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه. ایران
hghamarnia@razi.ac.ir
زهرا
جلیلی
گروه مهندسی آب، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
z_jalili1988@yahoo.com
سیدوحیدالدین
رضوانی
گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران
rezvani.vahid@gmail.com
10.22059/ijswr.2020.308735.668716
<br /> <span style="font-size: 11.0pt; mso-ansi-font-size: 9.0pt; font-family: 'B Nazanin';" lang="FA">ایران با متوسط بارندگی 230 میلیمتر در سال، در زمره مناطق خشک و نیمهخشک جهان طبقهبندی <br /> می</span><span style="font-size: 11.0pt; mso-ansi-font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: 'Times New Roman';" lang="FA"></span><span style="font-size: 11.0pt; mso-ansi-font-size: 9.0pt; font-family: 'B Nazanin';" lang="FA">شود که با بحران آب روبرو است. از آن جا که منابع آبی با کیفیت مطلوب برای آبیاری محصولات در جهان محدود است، لذا استفاده از کمآبیاری به عنوان روشی برای کاهش مصرف آب در آینده امری ضروری است. گیاه استویا بهعنوان گیاهی با اثرات دارویی و ضد دیابت، بومی منطقه کوهستانی آمامبی واقع در مرز برزیل و پاراگوئه است که در ایران در شیراز و اصفهان بهصورت انبوه کشت میشود. گلیکوزیدهای دیترپنی موجود در این گیاه (عامل اصلی ایجاد طعم بسیار شیرین در عصارههای گیاه) تا 300 برابر شیرینتر از شکر میباشند که در صنایع دارویی و غذایی کاربرد دارند. در این پژوهش، به منظور بررسی تاثیر کمآبیاری بر عملکرد محصول استویا، تیمارهای آبیاری شامل 100 (تیمار شاهد) 80، 60 و 40 درصد نیاز آبی گیاه مورد نظر قرار گرفتند. این آزمایش در سه تکرار و در محیط گلخانه و مزرعه در سال های 1395 و 1396 انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که آستانه تحمل گیاه استویا به کمآبیاری برای جلوگیری از کاهش عملکرد برگ و قند در محیط گلخانه بهترتیب حدود (2/3 و 1/3) و (94/0 و 83/0) و در</span><span style="font-size: 12.0pt; font-family: 'B Nazanin';" lang="FA">مزرعه تحقیقاتی (3/3 و 1/3) و (12/1 و 98/0) برابر درصد کمآبیاری در سال اول و دوم کشت میباشد.</span><br />
لایسیمتر,استویا,کم آبیاری,گلخانه,مزرعه
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80437.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80437_b5dc8e724f2e2b5fbf61ef9ed7328f44.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
اثرات آبیاری موضعی نواری بر بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در اراضی شالیزاری شهرستان ساری
3127
3134
FA
قاسم
قلی نژاد
گروه مهندسی آب، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
ghlinezhad.bg52@gmail.com
محمد علی
غلامی سفیدکوهی
0000-0001-8732-4929
دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
magholamis@yahoo.com
سید یوسف
موسوی
کارشناس آموزشی گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
symousawi@sanru.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.307913.668698
افزایش جمعیت، تغییرات اقلیم و مدیریت نادرست باعث بروز بحران کم آبی در جهان و بهخصوص ایران شده است. از اینرو لازم است تغییر نگرش در مدیریت آبیاری از تاکید بر تولید در واحد سطح به بهینهسازی عملکرد در واحد آب مصرفی تغییر نماید. این پژوهش با هدف بررسی و ارزیابی اثر آبیاری موضعی نواری (تیپ) بر بهرهوری فیزیکی آب (CPD) و سودمندی اقتصادی آب (NBPD) در اراضی شالیزاری و محصول برنج انجام شد. آزمایش به صورت طرح کرتهای خرد شده در سه تکرار در سال زراعی 99-1398 به اجرا در آمد. در این آزمایش، عامل اصلی روش آبیاری در چهار سطح آبیاری غرقابی (FI) و سه سطح کمآبیاری شامل 25، 50 و 100 سانتیمتر فاصله لولههای فرعی (TP25، TP50، TP100) و عامل فرعی در دو سطح ارقام امیر و فجر انتخاب شد. یافتهها نشان میدهد تیمار آبیاری TP25 باعث شد تا بیشترین مقادیر شاخصهای CPD آب مصرفی، CPD آب آبیاری و NBPD در ارقام مورد بررسی اتفاق افتد. بالاترین مقدار CPD آب مصرفی بهترتیب در ارقام امیر و فجر 66/0 و 94/0 کیلوگرم بر مترمکعب، بالاترین CPD آب آبیاری بهترتیب در ارقام امیر و فجر 74/0 و 07/1کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. همچنین بیشترین NBPD در رقم امیر و فجر به ترتیب 32107 و 40852 ریال بر مترمکعب بود. با اعمال تیمار آبیاری TP25، افزایش 36 و 63 درصدی NBPD بترتیب در ارقام امیر و فجر حاصل شد. همچنین به طور متوسط سالانه حدود 4500 متر مکعب در هکتار آب کمتری مصرف خواهد شد. بنابراین تیمار آبیاری ضمن افزایش بهرهوری فیزیکی آب مصرفی و آبیاری، موجب افزایش سودمندی اقتصادی در هر دو رقم خواهد شد.
سودمندی اقتصادی,برنج,کم آبیاری,عملکرد شلتوک
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80438.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80438_3a9fa8f367e2bedf702990b97924060c.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
تاثیر مدیریت پالسی در سیستم آبیاری قطرهای بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهرهوری آب ذرت علوفهای
3135
3145
FA
ساناز
محمدی
0000-0002-3347-4777
گروه مهندسی و مدیریت آب دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
sanaz.mohammadi@modares.ac.ir
مجید
میرلطیفی*
0000-0002-3828-5625
گروه آمهندسی و مدیریت آّب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
mirlat_m@modares.ac.ir
حسین
دهقانی سانیج
0000-0002-5617-9375
دانشیار پژوهش،مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی ، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، البرز، ایران
dehghanisanij@yahoo.com
مهدی
همایی*
0000-0000-0000-0000
گروه مهندسی و مدیریت آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
mhomaee@modares.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.309258.668726
اخیرا فناوری نوینی با نام مدیریت پالسی در آبیاری قطرهای با هدف بهبود توزیع رطوبت در خاک و افزایش بهرهوری آب مورد توجه قرار گرفته است. مدیریت پالسی شامل استفاده از فازهای مختلف قطع و وصل جریان در فرآیند آبیاری میباشد بهطوریکه چرخه قطع و وصل جریان تا زمان اعمال کامل عمق آبیاری ادامه مییابد. در این پژوهش تاثیر آبیاری قطرهای پالسی و زمانبندی اعمال پالسها بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهرهوری آب ذرت علوفهای طی دو دوره رشد بهاره و تابستانه بررسی شد. آزمایشها بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. چهار تیمار آبیاری پالسی شامل کاربرد عمق آب آبیاری در یک، دو، سه و چهار پالس (P1, P2, P3, P4) و دو تیمار زمانبندی مدت قطع جریان بهصورت یک برابر و سه برابر مدت زمان وصل جریان در هر پالس (T1, T2) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمارهای مورد بررسی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهرهوری آب معنیدار (بهترتیب در سطح یک و 5 درصد) است. بیشترین عملکرد خشک و بهرهوری آب مربوط به تیمار T2 P4 برابر با 86/25 تن بر هکتار و 95/5 کیلوگرم بر مترمکعب (میانگین دو دوره رشد) بود که حدود 17 درصد نسبت به تیمار T1 P1 بیشتر میباشد. افزایش چهار برابری تعداد پالسهای آبیاری باعث افزایش شش و 17 درصدی پارامترهای مورد بررسی بهترتیب در تیمارهای T1 و T2 شد. بنابراین با توجه به نتایج مثبت افزایش زمان قطع جریان در آبیاری قطرهای پالسی، پیشنهاد میشود در صورت استفاده از این فناوری نسبت زمان قطع به وصل جریان افزایش یابد.
آبیاری قطرهای پالسی,بهرهوری آب,زمان قطع جریان,عملکرد محصول,مدیریت آبیاری
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80439.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_80439_c6d2163b522ac12a432c43a5e73f82f0.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
سینتیک جذب سطحی آرسنیک در چند خاک: اثر آنیونهای رقیب و مقایسه مدلهای سینتیکی
3147
3159
FA
ارژنگ
فتحی گردلیدانی
0000-0002-8840-2009
دانشجوی دکتری گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی دانشگاه تهران
arzhangfathi@ut.ac.ir
حسن
توفیقی *
دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
htofighi@ut.ac.ir
کریم
شهبازی
0000-0001-7994-2559
دانشیار موسسه تحقیقات خاک و آب، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت، آﻣﻮزش و ﺗﺮوﯾﺞ ﮐﺸﺎورزی، ﮐﺮج، اﯾﺮان
shahbazikarim@yahoo.com
10.22059/ijswr.2020.310210.668739
جذب آرسنیک توسط خاک نقش مهمی در کنترل تحرک، زیست فراهمی و سمیت آرسنیک در محیطزیست بازی میکند. مطالعات سینتیکی در زمینه جذب آرسنیک اغلب در نسبتهای خاک:آب 10:1 تا 50:1 انجام میشود که عموما شرایط مطالعه را از وضعیت مزرعهای غالب متفاوت میسازد. در این مطالعه، سینتیک جذب سطحی آرسنیک در پنج خاک کشاورزی غیرآلوده به آرسنیک در شرایط 50 درصد رطوبت اشباع در دامنه زمانی طولانیمدت (دو دقیقه تا 20 روز) بررسی شد. شش مدل سینتیکی برای توصیف دادهها استفاده شد. سینتیک جذب آرسنیک در همه خاکها رفتار غیرخطی و دوفازی نشان داد. سرعت جذب آرسنیک در ابتدا بسیار سریع بود اما با زمان به تدریج کاهش یافت و بعد از 72 ساعت ثابت شد. مقدار تجمعی آرسنیک جذب شده از 158 تا 210 میلیگرم بر کیلوگرم متغیر بود که 47 تا 67 درصد از آن در دو دقیقه اول (اولین زمان اندازهگیری) و 68 تا 86 درصد از آن در یک ساعت اول واکنش جذب شد. جذب تجمعی آرسنیک توسط خاکهای مختلف در حضور فسفات 100 میلی مولار 9/1 تا 16 درصد، در حضور سیترات 100 میلی مولار 7/0 تا 9 درصد و در حضور فسفات 10 میلی مولار 6/0 تا 9 درصد نسبت به عدم حضور آنها کاهش پیدا کرد. مدل الوویچ ساده شده به دلیل مقادیر ضریب تعیین ( ) بالاتر (93/0 تا 96/0) و خطای معیار تخمین پایینتر (1/5 تا 5/6 میلیگرم بر کیلوگرم) نسبت به مدلهای تابع توانی، مرتبه اول، مرتبه دوم، پخش سهموی در همه خاکها بهترین مدل برای توصیف دادههای سینتیک جذب آرسنیک بود.
خاکهای کشاورزی,رطوبت ظرفیت مزرعه,سرعت جذب,شبهفلز,مدل الوویچ
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78174.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78174_426c81c4908927aa18cd76d75ef009c1.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
ارزیابی کیفیت خاک در خاکهای شالیزاری با عملکردهای متفاوت (مطالعه موردی: کوچصفهان استان گیلان)
3161
3176
FA
مریم
شکوری
0000-0001-7764-9578
دانشجوی دکتری، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
maryamshakouri@ymail.com
محمود
شعبانپور
0000-0003-0862-7804
دانشیار گروه خاکشناسى، دانشکده کشاورزى، دانشگاه گیلان، رشت
shabanpour@guilan.ac.ir
ناصر
دواتگر
0000-0002-1872-9815
موسسه تحقیقات برنج کشور-دکترای خاکشناسی
n_davatgar@yahoo.com
مجید
وظیفه دوست
گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان
vazifedoust@guilan.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.305420.668660
رشد سریع جمعیت و بهدنبال آن افزایش نیاز غذایی، شناخت روابط عملکرد و شرایط خاک را ضروری میسازد. یکی از شاخصهایی که شرایط خاک و ویژگیهای مربوط به آن را به خوبی نشان میدهد شاخص کیفیت خاک است. این پژوهش بهمنظور تعیین اثر کیفیت خاک بر عملکرد برنج در شمال ایران (استان گیلان) انجام گردید. 64 نمونه خاک از مزراع برنج، برای اندازهگیری ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی موثر برکیفیت خاک تهیه و همچنین عملکرد برنج نیز در مزارع مذکور با استفاده از پلاتگذاری تعیین شد. سپس عملکرد کل منطقه به سه کلاس با عملکردهای کمتر از 4000 کیلوگرم بر هکتار (کلاس یک)، 4000 تا 4500 کیلوگرم بر هکتار (کلاس دوم) و بالاتر از 4500 کیلوگرم بر هکتار (کلاس سوم) تقسیم شد. برای تعیین شاخص کیفیت خاک از میان ویژگیهای مطالعه شده 16 ویژگی بهعنوان شاخصهای انتخابی روش کل دادهها (TDS) و پنج ویژگی با استفاده از تجزیه به مولفههای اصلی به عنوان شاخصهای انتخابی روش مجموعه حداقل دادهها (MDS) انتخاب شد. از منطق فازی برای نمرهدهی و مفهوم شاخص اشتراک برای وزندهی شاخصها استفاده و در نهایت تلفیق آنها با استفاده از روش افزایشی وزندار انجام شد. بررسی نتایج شاخص کیفیت، همبستگی مثبت و بالا در دو روش TDS و MDS را نشان داد (R<sup>2</sup>=0.87). نتایج ضریب همبستگی بین عملکرد و SQI به روش TDS (R<sup>2</sup>=0.52) بالاتر از SQI به روش MDS (R<sup>2</sup>=0.28) بود. در روش MDS نیز مانند روش TDSشاهد روند افزایشی در مقدار SQI کلاسهای بالاتر عملکرد بوده، اما اختلاف معنیدار در بین کلاس دوم و سوم دیده نشد. تفاوت در بین کیفیت خاک با عملکردهای پایینتر با روش MDS معنیدار است اما این تفاوت در سطوح بالاتر عملکرد کمتر قابل تمیز میباشد، زیرا با کاهش تعداد شاخصها دقت و حساسیت ارزیابی کیفیت خاک کاهش مییابد.
تجزیه به مولفه های اصلی,مزارع برنج,شاخص کیفیت خاک
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78556.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78556_4e47d223ce585b294d344f23626d0726.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
تاثیر انواع بیوچار غنی شده بر قابلیت استفاده و توزیع شکلهای معدنی فسفر در خاک شور اطراف دریاچه ارومیه
3177
3193
FA
رقیه
موسوی
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
psarasoil@gmail.com
میرحسن
رسولی صدقیانی
0000-0001-9804-4076
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
m.rsadaghiani@urmia.ac.ir
ابراهیم
سپهر
0000-0001-5843-0669
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
e.sepehr@urmia.ac.ir
محسن
برین
گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
m.barin@urmia.ac.ir
مریم
خضری
گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
m.khezri@urmia.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.294590.668438
بهمنظور کاهش مشکلات مصرف بیوچار در خاکهای آهکی، با تغییر خواص سطحی بیوچار سیب وانگور بهوسیله انواع اسیدها، در یک آزمایش انکوباسیون فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 6 تیمار شامل (بیوچار غنی شده با اسیدفسفریک-خاک فسفات (BC-H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>-RP)، اسید هیدروکلریک-خاک فسفات (BC-HCl-RP) و خاک فسفات (BC-RP)، بیوچار معمولی (BC)، کود فسفاته (TSP) و شاهد (Cont)) و 2 نوع خاک آهکی با قابلیت هدایت الکتریکی مختلف (2=S1 و 15= S2 دسیزیمنس بر متر)، تاثیر انواع بیوچار غنی شده بر توزیع اشکال معدنی فسفر در خاکهای شور اطراف دریاچه ارومیه بررسی شد. فسفر اولسن، pH و اجزاء فسفر معدنی در زمانهای 7، 30 و 60 روز انکوباسیون اندازهگیری و از لحاظ آماری تحلیل گردید. بر اساس نتایج، تیمارهای BC-HCl-RP و BC-H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>-RP بهطور متوسط pH خاک S1 و S2 را بهترتیب 5/0 و 1 واحد کاهش دادند. تیمارهای BC-H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>-RP و BC-HCl-RP فسفر اولسن خاک S1 را از 7/6 میلیگرم در کیلوگرم خاک بهترتیب به 3/57 و 5/55 و در خاک S2 از 4/7 به 3/71 و 62 میلیگرم در کیلوگرم خاک افزایش دادند. بیوچارهای غنی شده توزیع و مقدار اشکال فسفر معدنی خاکها را بهطور معنیدار تغییر دادند. بهطوریکه تیمارهای BC-H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>-RP و BC-HCl-R مقدار دیکلسیم فسفات خاک S1 را بهترتیب 9/2 و 6/2 برابر و خاک S2 را بهترتیب 06/1 و 97/0 برابر افزایش دادند. در مقابل مقادیر اکتاکلسیمفسفات، فسفاتهایآلومینیوم و آپاتیت بهطور معنیدار کاهش یافت. فسفر اولسن با دی کلسیم فسفات، آپاتیت و فسفر پیوندشده با آهن همبستگی معنیدار داشت و احتمالا در عصارهگیری فسفر اولسن، فـسفر از این اجزاء معدنی آزاد میشود. بنابراین میتوان گفت استفاده از بیوچار غنیشده باعث میشود فسفر برای مدت طولانی در فاز لبایل و قابل جذب برای گیاه باقی بماند. از اینرو میتواند به بهبود تغذیه فسفرگیاه، کاهش تنش شوری و رفع مسائل مصرف بیوچار معمولی در این خاکها کمک کند.
اجزاء فسفر معدنی,فراهمی فسفر,خاکهای شور,بیوچار,بیوچار غنی شده
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78580.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78580_18f41d2d23fef148743c0acc858c8630.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
اثر بافت خاک و سطوح مختلف آبیاری بر نیاز آبی و ضریب گیاهی زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در منطقه کرج
3195
3205
FA
خالد
احمدآلی
گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
khahmadauli@ut.ac.ir
حسین
رحیمی
گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
hosein.rahimi@ut.ac.ir
وحید
اعتماد
0000-0001-6560-7653
گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
vetemad@ut.ac.ir
10.22059/ijswr.2020.303336.668627
رشد روزافزون جمعیت، لزوم توسعه فضای سبز شهری، کمبود منابع آب و افزایش رقابت بین بخشهای مختلف مصرفکننده آب، تعیین دقیق نیازآبی گونههای گیاهی فضای سبز را به امری ضروری تبدیل کرده است. در این پژوهش نیاز آبی ( ) و ضریب گیاهی ( ) زیتونتلخ (.<em>Melia azedarach </em>L) با استفاده از میکرولایسیمتر بهصورت فاکتوریل با دو عامل بافت خاک و تنش خشکی با طرح پایه کاملاً تصادفی در 10 تکرار در شرایط اقلیمی کرج در سال 99-1398 اندازهگیری شد. عامل بافت خاک شامل دو سطح لومرسی و لومشنی و عامل تنش خشکی در سه سطح MAD برابر 3/0، 5/0 و 7/0 بود. نتایج نشان داد که میانگین 10 روزه در سطوح تنش خشکی 3/0، 5/0 و 7/0 در بافت لومشنی به ترتیب برابر 35/15، 81/13 و 63/12 میلیمتر و در بافت لومرسی بهترتیب برابر است با 35/19، 9/16 و 58/16 میلیمتر میباشد. در هر دو خاک لومرسی و لومشنی مقدار در تیمار تنش 3/0 بیشتر از تنش 5/0 و آن هم بیشتر از تنش 7/0 است. مجموع نیازآبی خالص زیتونتلخ در بافت لومرسی برای سطوح تنش 3/0، 5/0 و 7/0 به ترتیب برابر 15/445، 59/388 و 4/381 میلیمتر و در خاک لومشنی این مقادیر به ترتیب برابر 02/353، 59/317 و 54/290 میلیمتر بهدست آمد. همچنین مقدار متوسط زیتونتلخ طی دوره رشد در بافتهای لومرسی به ازای تنشهای 3/0، 5/0 و 7/0 بهترتیب برابر است با 34/0، 3/0 و 28/0 و این مقادیر برای خاک لومشنی بهترتیب برابر با 27/0، 24/0 و 22/0 میباشد.
تبخیر و تعرق,فضای سبز,میکرولایسیمتر,TDR,روش وزنی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78370.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78370_4d32343f9ab23ba9d2cda49f8041d8b6.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
تاثیر بقایای گیاهی در تناوب گندم-ذرت بر میزان کربن آلی و حاصلخیزی خاک
3207
3219
FA
مراد
میرزایی
گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
mirzaei.morad95@ut.ac.ir
منوچهر
گرجی اناری
گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران.
mgorji@ut.ac.ir
احسان
رضوی طوسی
گروه علوم میکروبی، خاک و گیاه، دانشگاه ایالتی میشیگان، میشیگان، ایالات متحده آمریکا.
ertoosi@gmail.com
حسین
اسدی
0000-0003-2333-4938
گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران
ho.asadi@ut.ac.ir
ابراهیم
مقیسه
پژوهشکده کشاورزی هستهای، پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، کرج، ایران
emoghiseh@aeoi.org.ir
سید مرتضی
ضمیر
دانشکده مهندسی شیمی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
morteza.zamir@gmail.com
10.22059/ijswr.2020.305809.668666
افزودن بقایای گیاهی یک راهبرد مدیریتی موثر برای افزودن عناصر غذایی و بهبود کارایی استفاده از آن، فراهم کردن شرایط بهتر رشد ریشه و تولید پایدار محصول میباشد. به منظور بررسی تأثیر نگهداشت مقادیر مختلف بقایای گیاهی بر میزان کربن آلی و وضعیت تغذیهای خاک در دو عمق 10-0 و 20-10 سانتیمتر در تناوب گندم-ذرت تحت سامانه خاکورزی مرسوم، آزمایشی مزرعهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه آموزشی و پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در دو فصل زراعی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل نگهداری پنج سطح مختلف بقایای گیاهی (100، 75، 50، 25 و 0 درصد) بود که طی دو مرحله در تناوب کشت گندم-ذرت اعمال گردید. یافتههای این پژوهش حاکی از تأثیر بارز مقدار نگهداشت بقایا بر خصوصیات اندازهگیری شده بود. در میان تیمارهای نگهداشت بقایا، تیمار 100 درصد بقایا بیشترین میزان افزایش کربن آلی (4/38 درصد)، فسفر (34 درصد) و پتاسیم قابل جذب (6/47 درصد) و همچنین عناصر کم مصرف آهن (27 درصد)، منگنز (3/30 درصد)، مس (5/39 درصد)، و روی قابل جذب (62 درصد) را نسبت به تیمار حذف بقایا نشان داد. تیمار 25 درصد نگهداشت بقایا نیز کمترین مقدار را برای خصوصیات مطالعه شده نسبت به دیگر تیمارهای با مقادیر بیشتر نگهداشت بقایا نشان داد. اثر عمق نیز تنها در مورد آهن، روی و فسفر قابل جذب تأثیر معنیدار داشت و مقدار این شاخصها در عمق 10-0 سانتیمتر نسبت به عمق 20-10 سانتیمتر بیشتر بود.
بقایای آلی,تناوب زراعی,خاکورزی مرسوم,عناصر غذایی
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78436.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78436_332b2d35568cce1ef17c1bf8e3fd6972.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
تاثیر دما بر رفتار نشستپذیری خاک ریزدانه تثبیت شده با سیمان
3221
3235
FA
سیده شکوفه
یوسفی
گروه مهندسی عمران - دانشکده فنی و مهندسی گرگان - دانشگاه گلستان- گرگان-ایران
shokoofehysf@gmail.com
علیرضا
طبرسا
گروه مهندسی عمران- دانشکده فنی و مهندسی گرگان- دانشگاه گلستان- گرگان
a.tabarsa@gu.ac.ir
یونس
باقری
گروه مهندسی عمران - دانشگاه غیر انتفاعی میرداماد گرگان-گرگان-ایران
dr.younesbagheri@gmail.com
10.22059/ijswr.2020.309946.668736
در این پژوهش به بررسی آزمایشگاهی تاثیر دما بر خصوصیات نشست پذیری خاک ریزدانه بهسازی شده با سیمان پرداخته شده است. بدین منظور آزمونهای آزمایشگاهی از قبیل آزمایش تراکم استاندارد و آزمایش تحکیم حرارتی انجام گردیده است. آزمایش تحکیم حرارتی با طراحی و ساخت سلول دستگاه تحکیم حاوی ترموکوپل حرارتی و دماسنج جهت انجام آزمایش بر روی نمونههای مختلف حاوی سیمان تحت زمانهای عملآوری متفاوت صورت پذیرفت. نمونهها تحت دماهای 30، 45 و 60 درجه سانتیگراد با مقادیر مختلف سیمان شامل 4، 6 و 8 درصد تحت زمانهای عملآوری 7 و 28 روز مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان دادند تحکیم حرارتی بر روی مخلوطهای مختلف خاک-سیمان باعث بهبود شرایط نشست پذیری خاک شده است. در این ارتباط با افزایش دما از 20 (دمای محیط) به 60 درجه سانتیگراد، نشست خاک افزایش یافته و با افزایش مقدار سیمان از 4 به 8 درصد نشست خاک نیز کاهش یافته است. همچنین با افزایش زمان عملآوری از 7 به 28 روز تحت دما و درصد سیمان مشخص، شاخص فشردگی کاهش معناداری یافته است. همچنین میتوان پی برد کمترین مقدار شاخص فشردگی نمونهها مربوط به نمونه حاوی 8 درصد سیمان با زمان عملآوری 28 روز در دمای 30 درجه سانتیگراد بوده و بیشترین شاخص تورم نیز در نمونه خاک طبیعی رخ داده است. نتایج نشان دادند که در نمونههای تحت زمان عملآوری ۷ روز و دمای ۳۰ درجه سانتی گراد، با افزایش مقدار سیمان از ۴ به ۸ درصد، مقادیر شاخص فشردگی و تورم نمونهها به ترتیب در حدود ۱۴ و 30 درصد کاهش یافتهاند.
بهسازی خاک,تحکیم حرارتی,سیمان,شاخص فشردگی,شاخص تورم
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78276.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78276_17ccc5dc478a2085d2e959233f355b8c.pdf
دانشگاه تهران
تحقیقات آب و خاک ایران
2008-479X
2423-7833
51
12
2021
02
19
ارزیابی شبکه سنجش و پایش آب و هواشناسی ایران
3237
3252
FA
حمید
کاردان مقدم
0000-0003-4018-4388
استادیار، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران
hkardan@ut.ac.ir
حسین
دهبان
کارشناس پژوهشی، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران
dehban@ut.ac.ir
علیرضا
کاوسی حیدری
استادیار، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران
kavousi.ar@gmail.com
رضا
روزبهانی
استادیار، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران
rezaroozbahani@gmail.com
مسعود
بحرینی مطلق
0000-0001-9009-663X
استادیار، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران
masoud.bahraini.m@gmail.com
محمدجواد
زارعیان
استادیار، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات منابع آب، موسسه تحقیقات آب، وزارت نیرو، تهران، ایران
mj_zareian@yahoo.com
10.22059/ijswr.2020.306713.668678
بهرهبرداری مناسب از منابع آب موجود و اجرای طرحهای توسعهای، مستلزم داشتن یک بانک اطلاعاتی دقیق و بروز از آمار و اطلاعات آب وهواشناسی است. فرآیند اندازهگیری دادههای آب و هواشناسی تا ثبت در بانک اطلاعاتی، فرآیندی دقیق، حساس و زمانبر است. این مطالعه به بررسی شبکه آب و هواشناسی کشور که زیر نظر وزارت نیرو مدیریت میشود پرداخته و آسیبشناسی وضعیت فعلی اندازهگیری آب و هواشناسی را مورد بررسی قرار میدهد. براین اساس ارزیابی شبکه در سه بخش کلان ارزیابی وضعیت شبکه از نظر آماری و بازدید میدانی و ارزیابی متولی اندازهگیری بررسی شد. بررسی متولیان نظام اندازهگیری در سطح دنیا متفاوت بوده و تمرکز اندازهگیری در یک وزارتخانه تا چند وزارتخانه با توجه به اهداف کلان آب و بهرهوری آب در هر کشور متفاوت است. بررسی آمار شبکه اندازهگیری کشور نشان داد که یکی از مهمترین معضلات عدم وجود ایستگاه در مناطق مرتفع و نداشتن یک دورهی آماری درازمدت است. اگرچه سبقه احداث ایستگاهها بیش از نیم قرن است اما مدیریت مناسبی در طی زمان نتوانسته شبکه مناسبی را رصد کند. ارزیابی میدانی ایستگاههای آب و هواشناسی کشور نیز نشان داد که عدم توجه به تجهیزات و زیرساختهای لازم، هزینهبر بودن فرایند اندازهگیری، عدم فرهنگسازی در خصوص لزوم اندازهگیری، بی توجهی مدیران به فرآیند اندازهگیری و غیره سبب شده تا کیفیت و کمیت اندازهگیریها تحت تاثیر قرار گیرد. ایجاد یک شبکه پایش مناسب اگرچه دارای هزینههای اولیه بالایی است اما نسبت بازگشت سرمایه با توجه به ضروری بودن آمار و اطلاعات جهت اجرای هر طرح توسعهای ضروی و حائز اهمیت است.
شبکه پایش,آب و هواشناسی,ارزیابی میدانی,متولی اندازهگیری,تجهیزات
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78546.html
https://ijswr.ut.ac.ir/article_78546_20a848c1f0eb4e4d0a21335c9bc3c0ac.pdf