ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عملکرد سامانة زهکشی بدون پوشش در کنترل سطح ایستابی در مقایسه با پوشش رایج معدنی در اراضی دشت شادگان
امروزه در پروژههای زهکشی در دست اجرای کشور و بهخصوص در خوزستان بخش قابل توجهی از هزینههای اجرایی به تهیة پوشش معدنی (شن و ماسه) اطراف لولههای زهکش زیرزمینی اختصاص مییابد. از سویی، با توجه به خصوصیات خاک برخی مناطق و بر اساس توصیههای فنی، زهکشی بدون پوشش نیز ممکن است بهمنزلة یک گزینه مد نظر قرار گیرد. به همین منظور، در پژوهش حاضر، که یکی از تجربههای نخستین در مقیاس واقعی در ایران است، در مزرعهای آزمایشی با مساحت تقریبی 20 هکتار زیر کشت گندم، در اراضی دشت شادگان واقع در استان خوزستان، علاوه بر زهکشی با پوشش رایج شن و ماسهای، زهکشی بدون استفاده از مواد پوششی، با توجه به ویژگیهای خاک منطقه، انجام شد. هر واحد آزمون پنج خط زهکش (لترال) داشت با فواصل 50 متر، عمق کارگذاری متوسط 7/1 متر، و طول تقریبی 220 متر. بهمنظور بررسی وضعیت سطح ایستابی، در راستای عمود بر زهکش، وسط لترال میانی هر واحد به فواصل 5/0 و 5/2 و 5 و 10 و 25 متر از لولة زهکش، پیزومترهایی تا عمق 2 متری خاک کار گذاشته شد و لترال میانی به منهول تجهیز شد. همچنین، در 30 متر از ابتدا و انتهای این زهکش دو پیزومتر در فواصل 5/0 و 5/2 متری نصب شد. زهکشی رایج در دو واحد آزمایشی و زهکشی بدون پوشش در نتیجة ممانعت زارعان محلی از اجرای سامانه بدون کاربرد شن و ماسه فقط در یک واحد آزمایشی اجرا شد. اما دادههای لازم در این واحد از سه زهکش میانی و در پوشش رایج از زهکش میانی برداشت شد. بررسی مقادیر عمق سطح ایستابی عملکرد قابل قبول زهکشهای بدون پوشش و عملکرد مناسب زهکشهای دارای پوشش شن و ماسه را در کنترل سطح ایستابی و در طول یک فصل زراعی نشان داد. محاسبة مقادیر شاخص عمق نسبی آب زیرزمینی (RGWD) نیز عملکرد قابل قبول سامانة زهکشی بدون پوشش در اراضی دشت شادگان را در طول مدت اجرای این پژوهش و بدون خروج رسوب قابل توجه تأیید کرد. بنابراین، در صورت عملکرد مناسب سامانة زهکشی بدون پوشش در میانمدت و درازمدت، میتوان آن را بهعنوان گزینهای در پروژههای زهکشی زیرزمینی و در اراضی دارای شرایط مشابه شادگان مطرح کرد.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50212_ea1eff559a9178d7b1b91099c3a36ad0.pdf
2013-09-23
221
233
10.22059/ijswr.2013.50212
پوشش شن و ماسهای
خوزستان
زهکشی زیرزمینی
سطح ایستابی
لترال بدون پوشش
علیرضا
حسن اقلی
arho49@yahoo.com
1
استادیار مؤسسة تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
LEAD_AUTHOR
عادل
اسمعیلی امینلویی
2
کارشناس ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
حسین
سخایی راد
3
کارشناس ارشد مهندسین مشاور سامان آبراه
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
طبقهبندی اقلیم بارش ایران با روش تحلیل عاملیـ خوشهای
در این تحقیق، بهمنظور تفکیک الگوهای بارش در ایران، 130 متغیر هواشناسی از دادههای درازمدت 81 ایستگاه سینوپتیک استخراج و 98 متغیر ترکیبی محاسبه شد. از بین آنها، به روش حذف پسرو، 39 متغیر جهت تحلیل انتخاب شدند. سپس با تحلیل عاملی تعداد متغیرها در شش عامل اصلیِ بارشهای تابستانه، بارش بهاره و شدت بارش ماههای سرد، تعداد روزهای برفی، طول جغرافیایی، ضریب تغییرات بارندگی سالیانه، و تعداد روزهای توفانی خلاصه شد. این عاملها در مجموع 82 درصد واریانس موجود در دادهها را توجیه کردند. سپس گروهبندی امتیازات عاملی با الگوریتم خوشهبندی سلسلهمراتبی وارد انجام شد و شش ناحیة اقلیم بارش در گسترة کشور از آن نتیجه گردید. این نواحی در چهار گسترة کوچک و دو گسترة بزرگ تفکیک شدند. همچنین، بهمنظور افزایش همگنی گسترههای بزرگ، با توجه به نمودار درختی ایستگاهها، هر یک از آنها به دو ناحیة کوچکتر تقسیم شدند.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50213_094ddcaaba8af77b16406438c266b2b3.pdf
2013-09-23
235
242
10.22059/ijswr.2013.50213
اقلیم بارش
ایران
تجزیة خوشهای
تحلیل عاملی
مهدی
نادی
mehdi.nadi@gmail.com
1
دانشجوی دکتری هواشناسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، دانشکدة مهندسی و فناوری کشاورزی، گروه آبیاری و آبادانی، بخش هواشناسی کشاورزی
LEAD_AUTHOR
علی
خلیلی
akhalili@ut.ac.ir
2
استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، دانشکدة مهندسی و فناوری کشاورزی، گروه آبیاری و آبادانی، بخش هواشناسی کشاورزی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تغییرات رواناب در ابعاد کرت در نمونههای خاک با بافت مختلف تحت رخدادهای یکسان باران شبیهسازیشده
تولید رواناب، در کنار تأثیرپذیری از ویژگیهای باران و ویژگیهای سطح خاک، از نوع خاک نیز تأثیر میپذیرد. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات رواناب طی رخدادهای ثابت باران در خاکهای با بافت مختلف در استان زنجان انجام گرفت. بدین منظور، پس از بررسیهای اولیه، 10 نوع خاک با بافت مختلف شناسایی و از عمق صفر تا 30 سانتیمتر نمونهبرداری شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی سه بار تکرار شد. خاکها به کرتهایی با ابعاد 60×80 سانتیمتر و عمق 20 سانتیمتر در زمینی با شیب 8 درصد انتقال یافت. کرتها در معرض 10 رخداد باران شبیهسازیشده با شدت ثابت 55 میلیمتر بر ساعت و مدت 30 دقیقه با فاصلة زمانی پنج روز قرار گرفتند. رطوبت خاک پیش از آغاز هر رخداد به روش وزنی اندازهگیری شد. زمان آغاز رواناب و حجم آن در هر کرت در هر رخداد باران اندازهگیری شد. نتایج نشان داد رطوبت خاک، زمان آغاز رواناب، و مقدار رواناب تحت تأثیر بافت خاک قرار میگیرد (001/0P<). رخدادهای بارندگی نیز اثری معنادار بر رطوبت خاک، زمان آغاز رواناب، و عمق رواناب داشتند (001/0P<). از رخداد اول تا رخداد چهارم رطوبت خاک و تولید رواناب افزایش و زمان آغاز رواناب بهطور معنادار کاهش یافت. از رخداد پنجم به بعد، احتمالاً به دلیل بهپایانرسیدن نسبی تخریب ساختمان خاک، تفاوت چشمگیری در مشخصههای رواناب دیده نشد. بر اساس نتایج، بین زمان آغاز رواناب و نیز عمق رواناب و رطوبت خاک رابطهای معنادار (بهترتیب 001/0P<، 96/0R2= و 001/0P<، 94/0R2=) وجود دارد.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50214_b9a1cd598243356ffa6bea5ad164fd9a.pdf
2013-09-23
243
253
10.22059/ijswr.2013.50214
حجم رواناب
رطوبت خاک
زمان آغاز رواناب
ساختمان خاک
شبیهساز باران
علیرضا
واعظی
vaezi.alireza@gmail.com
1
استادیار دانشگاه زنجان
LEAD_AUTHOR
حیدر
حسنزاده
2
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشکدة کشاورزی دانشگاه زنجان
AUTHOR
محمدحسین
محمدی
mhmohmad@ut.ac.ir
3
استادیار دانشگاه زنجان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تغییرات مکانی و پهنهبندی شوری اراضی کشاورزی جنوب تهران با استفاده از کریجینگ و GIS
استفاده از آبهای با کیفیت نامناسب در اراضی کشاورزی جنوب تهران خطر افزایش شوری این اراضی را افزایش داده و کشت انواع محصولات باغبانی و زراعی را با مشکل مواجه ساخته است. این تحقیق بهمنظور بررسی وضعیت شوری در بخشی از اراضی جنوب تهران و تهیة نقشة پراکنش آن انجام شد تا ضمن تهیة نقشة شوری خاک و شناسایی نواحی شور و غیر شور بتوان برای مدیریت و انتخاب نوع محصول تصمیم گرفت. منطقة مطالعهشدۀ زمینی به وسعت 20000 هکتار از اراضی کشاورزی جنوب تهران در حد فاصل بزرگراههای آزادگان و تهرانـ ساوه و تهرانـ قم است. برای تهیة نقشة شوری خاک، به صورت شبکة منظم 1000 در 1000 متر در 196 نقطه از عمق صفر تا 30 سانتیمتر سطح خاک نمونهبرداری انجام شد. هدایت الکتریکی عصارة اشباع خاک (ECe) اندازهگیری و تجزیه و تحلیل دادهها و تهیة نقشة شوری خاک با استفاده از سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS) و روش درونیابی کریجینگ انجام شد. نتایج نشان داد هدایت الکتریکی عصارة اشباع منطقة مطالعهشده بین 2/0 تا 14 دسیزیمنس بر متر متغیر است. بر اساس نقشة شوری خاک، خاکهای مطالعهشده در چهار محدودة شوری 0 تا 2 و 2 تا 4 و 4 تا 8 و 8 تا 16 دسیزیمنس بر متر و سهم هر یک از آنها بهترتیب 4/30 و 4/42 و 6/22 و 5/4 درصد از کل مساحت مطالعهشده است. همچنین بهترین مدل برازش دادهشده مدل نمایی بود. دامنة تأثیر در این مطالعه 1130 متر بهدست آمد. با توجه به اینکه آستانة بسیاری از محصولات صیفی و سبزی در شوری کمتر از 4 دسیزیمنس بر متر است، افزایش شوری منطقة جنوب تهران به سمت شوری بیشتر از 4 دسیزیمنس بر متر نگرانکننده است. مطالعات نشان داد خاکهای منطقه بهعلت تفاوت در عمق آب زیرزمینی و پستی و بلندی اراضی و استفاده از آب با کیفیت نامناسب چاههای کمعمق و رودخانه و فاضلاب جهت آبیاری مزارع تحت تأثیر شوری است.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50215_b45546833a4aa920d98a8d427a297992.pdf
2013-09-23
255
262
10.22059/ijswr.2013.50215
اراضی کشاورزی جنوب تهران
پهنهبندی
شوری
کریجینگ
.GIS
فاطمه
یزدانی نژاد
fyazdani89@yahoo.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشکدة علوم کشاورزی دانشگاه شاهد
AUTHOR
حسین
ترابی
htorabi@shahed.ac.ir
2
استادیار گروه خاکشناسی دانشکدة علوم کشاورزی دانشگاه شاهد
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بهسازی خاک در برابر رگاب با استفاده از الیاف مصنوعی
رگاب، که گاهی بر اثر نشت جریان آب در زیر سازههای آبی بهوجود میآید، در اثر تداوم میتواند منجر به آسیبپذیری سازهها و گاه تخریب کامل آنها شود. در این تحقیق اثر مسلحسازی تصادفی یک خاک در تغییر شیب هیدرولیکی بحرانی و نیروی مقاوم به رگاب بررسی شد. آزمایشهای یکبعدی رگاب بر نمونههای متراکمشدة یک خاک ماسه سیلتی به روش استاتیکی در دستگاه ویژة طراحیشده صورت پذیرفت. نتایج نشان داد مسلحسازی خاک موجب افزایش شیب هیدرولیکی بحرانی و افزایش نیروی مقاوم به رگاب میشود؛ طوری که مسلحسازی نمونه با 5/0، 75/0، 1، و 25/1 و طولهای 5، 25، 35، و50 میلیمتر در بهترین حالت بهترتیب سبب افزایش شیب هیدرولیکی بحرانی و نیروی مقاوم به رگاب به مقدار 8/35، 5/41، 51، و 7/51 درصد میشود. مقایسة نتایج نمونههای خاک طبیعی و مسلحشده نشان داد مسلحکردن خاک موجب افزایش شیب هیدرولیکی و نیروی مقاوم در مقابل رگاب میشود. این افزایش تابعی از درصدوزنی و طول الیاف است. بنابراین افزایش شیب هیدرولیکی بحرانی و نیروی مقاوم به رگاب تابعی از درصدهای وزنی و طول الیاف است.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50216_ed1b9ab763358ca31b6a36e65116e70b.pdf
2013-09-23
263
269
10.22059/ijswr.2013.50216
رگاب
سرعت نشت
شیب هیدرولیکی بحرانی
مسلحسازی خاک
خالد
سلطان نژاد
khaled_soltan@ut.ac.ir
1
دانشجوی کارشناسی ارشد سازههای آبی، گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
علی
رئیسی استبرق
raeesi@ut.ac.ir
2
استادیار گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
AUTHOR
جمال
عبدالهیبیک
jaabaik@ut.ac.ir
3
مربی گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
AUTHOR
محمدحسین
امید
momid@ut.ac.ir
4
استاد گروه آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
توزیع شکلهای مختلف فسفر در برخی خاکهای استان آذربایجان شرقی و رابطة آن با برخی ویژگیهای خاک
شناخت شکلهای مختلف فسفر در خاک برای ارزیابی وضعیت فسفر و نیز حاصلخیزی خاک و تغذیة گیاه اطلاعات مفیدی در اختیار میگذارد. برای اطلاع از چگونگی توزیع شکلهایمعدنی و آلی فسفر تعیین همبستگی بین این شکلها با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک و ایجاد معادلههایی برای پیشبینی شکلهای فسفر با بهرهگیری از ویژگیهای خاک در خاکهای آهکی استان آذربایجان شرقی بیست نمونه خاک سطحی از مناطق عمدة کشاورزی استان انتخاب و فسفر کل و قابل جذب و شکلهای معدنی و آلی فسفر آنها اندازهگیری شد. نتایج نشان داد فسفر کل خاکها بین 534 و 4/1061 میلیگرم بر کیلوگرم متغیر بود. بهطور میانگین فسفر معدنی 79 درصد و فسفر آلی 21 درصد از فسفر کل خاک را تشکیل میداد. فسفاتهای کلسیم شکل غالب فسفر معدنی بودند. مقدار شکلهای معدنی فسفر بهترتیب آپاتیت (Ca10-P) > اکتاکلسیم فسفات (Ca8-P) > فسفات آلومینیوم (Al-P) > فسفات آهن (Fe-P) > دیکلسیم فسفات (Ca2-P) بود. مقدار شکلهای آلی فسفر نیز بهترتیب فسفر آلی نسبتاً ناپایدار (MLOP) > فسفر آلی ناپایدار (LOP) > فسفر آلی پایدار (NLOP) بود. کربنات کلسیم معادل خاک با اکتاکلسیم فسفات و فسفات آهن، pH با اکتاکلسیم فسفات و فسفات آهن و فسفر قابل جذب، و درصد کربن آلی با فسفر آلی نسبتاً ناپایدار و پایدار همبستگیهای معناداری نشان داد. مجموع فسفاتهای کلسیم و فسفر آلی کل رابطهای معنادار با کربن آلی خاک داشت. همچنین همبستگی فسفر معدنی کل و مجموع انواع فسفاتهای کلسیم با کربنات کلسیم معادل معنادار بود. از میان شکلهای معدنی و آلی فسفر، Ca2-P بالاترین ضریب همبستگی را با فسفر قابل جذب داشت. بین شکلهای مختلف فسفر همبستگیهای معناداری مشاهده شد که احتمالاً بیانگر رابطهای پویا بین آنها در خاک است. تحلیل رگرسیونی چندگانه نشان داد درصد کربنات کلسیم معادل احتمالاً بر توزیع شکلهای فسفر در خاکهای بررسیشده مؤثر است.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50217_71df5cff1dbf322c623d5e7e96acf238.pdf
2013-09-23
271
279
10.22059/ijswr.2013.50217
آذربایجان شرقی
خاکهای آهکی
عصارهگیری دنبالهای
فسفر
نسیم
حیدری
heidari_nasim@yahoo.com
1
دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز
AUTHOR
عادل
ریحانی تبار
areyhani@tabrizu.ac.ir
2
استادیار گروه علوم خاک دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
نصرت اله
نجفی
nanajafi@yahoo.com
3
دانشیارگروه علوم خاک دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز
AUTHOR
شاهین
اوستان
ostan@hotmail.com
4
دانشیارگروه علوم خاک دانشکدة کشاورزی دانشگاه تبریز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر اسید سالسیلیک بر ویژگیهای جذب فسفر در خاک آهکی
اسید سالسیلیک یکی از اسیدهای آلی مهم در ریزوسفر گیاهان است که در شرایط کمبود فسفر از ریشههای گیاهی ترشح میشود. بهمنظور بررسی رفتار جذبی فسفر در حضور اسید سالسیلیک، آزمایشی در چهار غلظت اسید سالسیلیک 0 و 2 و 5 و 10 میلیمول در لیتر به صورت دستهای[1] با غلظتهای فسفر (0 تا 45 میلیگرم بر لیتر) در خاکی آهکی[2] انجام گرفت. نتایج نشان داد حضور اسید سالسیلیک به کاهش جذب فسفر بر کلوئیدهای خاک بهسبب رقابت بر سر مکانهای جذب منجر میگردد؛ طوری که با افزایش غلظت اسید سالسیلیک حداکثر جذب فسفر (q max) از 326 به 246 میلیگرم در کیلوگرم کاهش مییابد. همچنین مصرف اسید سالسیلیک منجر به کاهش پارامترهای شدت جذب لانگمویر (KL) از 20/0 به 14/0 لیتر بر میلیگرم، ظرفیت جذب فروندلیچ (Kf) از 59 به 46 لیتر بر کیلوگرم، شیب معادلة تمکین (KT) از 62 به 46، و عرض از مبدأ معادلة تمکین از 59 به 52 میلیگرم بر کیلوگرم شد. با افزایش غلظت اسید سالسیلیک نیاز استاندارد فسفر محاسبهشده در غلظت تعادلی 3/0 میلیگرم فسفر در لیتر توسط هر سه معادله بهطور معناداری (P < 0.01) کاهش یافت؛ طوری که نیاز استاندارد فسفر محاسبهشده با معادلة فروندلیچ از 5/31 به 7/24 میلیگرم در کیلوگرم تنزل پیدا کرد. در نتیجه میتوان گفت کاربرد اسید سالسیلیک یا اصلاح ژنتیکی گیاهان برای ترشح بیشتر این اسید میتواند باعث افزایش قابلیت دسترسی فسفر شود و نیاز به مصرف کود را کاهش دهد.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50218_ffbd9b80136d74c94782a9a2e5be4383.pdf
2013-09-23
281
288
10.22059/ijswr.2013.50218
اسید سالسیلیک
اسیدهای آلی با وزن مولکولی پایین
فسفر
کمبود فسفر
همدماهای جذب فسفر
ابراهیم
سپهر
e.sepehr@urmia.ac.ir
1
استادیار گروه علوم خاک دانشکدة کشاورزی دانشگاه ارومیه
LEAD_AUTHOR
رقیه
موسوی
r.musavi@urmia.ac.ir
2
دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکدة کشاورزی دانشگاه ارومیه
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی توانایی تجمعات خاکساخت آهن و منگنز در انباشت کبالت، مس، و سرب
خاک، بهدلیل خاصیت خودپالایی و قابلیت تثبیت ترکیبات مضر، از آثار چنین ترکیباتی بر اجزای اکوسیستم میکاهد. در خاکهای تحت تأثیر اکسایش و کاهش ایفای این نقش میتواند به کمک تشکیل تجمعات آهن و منگنز بهمثابة عوارضی خاکساخت صورت گیرد. بهمنظور بررسی انباشت کبالت و مس و سرب در این تجمعات، ابتدا تجمعات با دقت از خاک مجاور جدا شد و آهن، منگنز، مس، کبالت، و سرب کل قابل استخراج با اسید نیتریک و اکسیدهای آهن آزاد (Fed) و آهن غیر بلورین (Feo) اندازهگیری شد. کانیشناسی تجمعات بهوسیلة دستگاه اشعة xو بررسی میکروسکوپی و تجزیة عنصری با میکروسکوپ الکترونی روبشی انجام گرفت. میانگین ضریب غنیشدن آهن، منگنز، کبالت، مس، سرب، آهن غیر بلورین، و اکسیدهای آهن آزاد در تجمعات بهترتیب 2/1، 41/12، 7، 13/2، 47/4، 16/2، و 33/1 بهدست آمد. وجود کانیهای آهن لپیدوکروسایت و گوتایت در تجمعات مؤید تلفیق شرایط اکسایش و کاهش در تجمعات است. ضریب غنیشدن منگنز نسبت به آهن بهدلیل تحرک بیشتر منگنز در خاک بالاتر بود. تفاوت فاحش آهن غیر بلورین در تجمعات نسبت به متن خاک نشاندهندة وجود شرایط خاص در درون تجمعات است. حضور اکسیدهای آهن و منگنز با سطح جذب بالا، ساختارهای غیر بلورین بیشتر، تناوب اکسایش و کاهش و بهدامانداختن عناصر، و خواص شیمیایی فلزات سنگینـ همچون ظرفیتهای مختلف دربارة کبالت و ثابت هیدرولیز اول (pK1) کوچک دربارة سرب و مسـ از عوامل مؤثر در افزایش مقادیر آنها در تجمعات است.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50219_944f920555decba60d4021c3fdc1dd56.pdf
2013-09-23
289
297
10.22059/ijswr.2013.50219
اکسایش و کاهش
آهن غیر بلورین
ضریب غنیشدن
فلزات سنگین
محمد جواد
محبی صادق
momohebbi@ut.ac.ir
1
دانشجوی دکتری پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
احمد
حیدری
ahaidari@ut.ac.ir
2
دانشیار پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
فریدون
سرمدیان
fsarmad@ut.ac.ir
3
استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
غلامرضا
ثواقبی
savagheb@ut.ac.ir
4
استاد پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر تنش غرقاب بر فعالیت آنزیم کاتالاز و روند تغییرات کلروفیل برگ نارنگی انشو با پایههای مختلف در خاکهای شرق مازندران
در این پژوهش، فعالیت آنزیم کاتالاز و پایداری قرائت کلروفیل برگ برخی پایههای مرکبات تحت تنش غرقابی بررسی شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل با طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار انجام گرفت. فاکتور اول 7 خاک با کربنات کلسیم و رس متفاوت و فاکتور دوم 7 پایة مختلف شامل نارنج، سوینگلسیتروملو، کاریزوسیترنج، ترویرسیترنج، سیـ35، اسموتفلتسویل، و گوتو بود؛ که در سال دوم رشد تحت شرایط تنش غرقابی پیوسته قرار گرفتند. فعالیت آنزیم کاتالاز برگْ تحت تنش غرقاب افزایش یافت و این افزایش در سیـ35 بیشتر از سایر پایهها بود. همچنین تفاوتی معنادار در روند تغییرات شاخص پایداری کلروفیل در پایهها و خاکهای مختلف وجود داشت. پایههای گوتو، سیـ35، و سوینگلسیتروملو بیشترین و نارنج کمترین میانگین شاخص پایداری کلروفیل را داشتند. شاخص پایداری کلروفیل پایهها در خاکهای مختلف تفاوتی معنادار با هم داشتند که نشاندهندة تحمل متفاوت پایهها به تنش غرقابی در خاکهای مختلف است.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50220_636ad5c2746904da051103d7df4dc8db.pdf
2013-09-23
299
309
10.22059/ijswr.2013.50220
ژنوتیپ
شاخص پایداری کلروفیل
غرقاب
کاتالاز
مرکبات
علی
اسدی کنگرشاهی
kangarshahi@gmail.com
1
دکتری علوم خاک بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
LEAD_AUTHOR
غلامرضا
ثواقبی
savagheb@ut.ac.ir
2
استاد بخش خاکشناسی دانشکدة مهندسی و فناوری کشاورزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
محمود
سمر
mahmoodsamar@hotmail.com
3
استادیار مؤسسة تحقیقات خاک و آب کشور
AUTHOR
نگین
اخلاقی امیری
neginakhlaghi@yahoo.com
4
استادیار بخش باغبانی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر تلقیح قارچ میکوریزا بر رشد و جذب عناصر غذایی گندم در شرایط شور
قارچ میکوریزا با جذب انتخابی عناصر بهمثابة بهبوددهندة زیستی از تنش و شدت شوری بر تولید محصول میکاهد. بهمنظور بررسی تأثیر قارچ میکوریزا[1] آربوسکولار بر رشد و جذب عناصر غذایی در گیاهان گندم تحت تنش شوری آزمایشی گلدانی در فضای مزرعة تحقیقاتی دانشگاه شهید چمران اهواز بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایششده عبارت بودند از فاکتور اول شامل شوری آب در چهار سطح آب تصفیه (dS m-1 1 ≥EC )، آب شهری (dS m-1 3-7/1=EC)، آب شهری همراه نمک NaCl، و آب تصفیه همراه نمک NaCl (dS m-1 8EC=)، فاکتور دوم استریلیزاسیون خاک شامل خاک استریل و خاک غیر استریل، و فاکتور سوم کاربرد قارچهای میکوریزا آربوسکولار شامل سه گونة Glomus mosseae و G. intraradices و G. geosporum مخلوط سه گونه قارچ (تیمار ترکیبی) و شاهد (عاری از قارچ). وزن خشک اندام هوایی و ریشه، غلظت پتاسیم و سدیم اندام هوایی، و فسفر و نیتروژن دانه در مرحلة رسیدگی اندازهگیری شد و پاسخ رشد میکوریزایی (MGR) و فسفر میکوریزایی (MPR) نیز محاسبه گردید. نتایج نشان داد اعمال شوری وزن اندام هوایی و ریشه غلظت پتاسیم و فسفر را کاهش و غلظت سدیم را افزایش میدهد. تیمارهای شامل قارچهای بومی خاک (خاک غیر استریل) بهطور معنادار وزن خشک اندام هوایی و میزان پتاسیم و فسفر و نیتروژن بیشتری و MGR و MPR کمتری نسبت به تیمار خاک استریل داشتند. در خاک استریل اختلافی در MPR بین سطوح شوری دیده نشد؛ ولی MPR گیاه در خاک غیر استریل با اعمال شوری افزایش یافت. تلقیح قارچ میکوریزا، علاوه بر افزایش وزن خشک اندام هوایی و MGR و MPR، سبب بهبود جذب یونی از طریق افزایش جذب پتاسیم و فسفر و کاهش سدیم گردید. افزایش معنادار وزن خشک اندام هوایی و جذب بیشتر عناصر پتاسیم و فسفر و ممانعت از جذب سدیم در تیمار ترکیبی نسبت به شاهد به برتری آن در این صفات نسبت به کاربرد جداگانة گونههای قارچی منجر نگردید. برهمکنش شوری و قارچ میکوریزا نشان داد اختلافات وزن خشک اندام هوایی و MGR و غلظت پتاسیم و سدیم میان تیمارهای قارچی بیشتر در سطوح بالای شوری (آب تصفیه به همراه نمک و آب شهری به همراه نمک) معنادار است. همبستگی مثبت و معناداری بین وزن خشک اندام هوایی و ریشه با میزان پتاسیم و فسفر گیاه و کاهش غلظت سدیم وجود داشت.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50221_552c2a400e9ba7f6819d9eb87b3b8a05.pdf
2013-09-23
311
320
10.22059/ijswr.2013.50221
استریلیزاسیون خاک
پاسخ میکوریزایی
فسفر
قارچهای بومی
نسبت پتاسیم به سدیم
سمانه
حبیبی
samanehabibi84@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت دانشکدة کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
LEAD_AUTHOR
معصومه
فرزانه
m.farzaneh@scu.ac.ir
2
استادیار گروه زراعتـ فیزیولوژی علفهای هرز دانشکدة کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
AUTHOR
موسی
مسکرباشی
mmeskarbashee@scu.ac.ir
3
دانشیار گروه زراعت دانشکدة کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
واسنجی روش منحنی سنجه در برآورد میزان رسوبات حوضة قزلاوزن بر اساس دادههای سد سفیدرود
رسوبگذاری در مخازن سبب کاهش حجم ذخیره و بروز مشکلات عدیده در بهرهبرداری از سدها میشود. محاسبة حجم دقیق رسوبات وارد به مخزن برای طراحی مناسب سد و مدیریت بهینة مخزن سد در دورة بهرهبرداری الزامی است. در این تحقیق از دادههای میدانی درازمدت سد سفیدرود بهمنزلة نقطة بررسی حوضة قزلاوزن استفاده شد. مقادیر محاسباتی رسوب بهروش منحنی سنجه و اصلاحی FAO با حجم واقعی رسوبات (بهدستآمده از هیدروگرافی مخزن) بهمنظور ارزیابی و واسنجی روابط محاسباتی مقایسه شد. نتایج نشان داد روش منحنی سنجه میزان رسوبات را کم برآورد میکند (تقریباً نصف مقدار رسوبات واقعی)؛ در حالی که برآورد روش اصلاحی FAO حدود 10 برابر مقدار واقعی رسوبات است. بررسیها نشان میدهد ضریب اصلاحی 2 برای تعدیل روش منحنی سنجه در حوضة قزلاوزن نتایج معقولی ارائه میکند. ازاینرو، این ضریب برای کاربردهای میدانی در این حوضة آبریز پیشنهاد میشود. به بیان دیگر، میزان رسوبات محاسباتی بهروش معمول منحنی سنجه باید دوبرابر شود تا مقدار واقعی رسوب در حوضة قزلاوزن بهدست آید.
https://ijswr.ut.ac.ir/article_50222_33bd9f2904ee516ce5d64c38c462c428.pdf
2013-09-23
321
327
10.22059/ijswr.2013.50222
حوضة آبریز قزلاوزن
رسوبگذاری در مخزن
روش رسوبسنجی اصلاحی FAO
روش رسوبسنجی منحنی سنجه
هیدروگرافی مخزن
اسماعیل
بیات
bayat.esmaeel@gmail.com
1
کارشناس منابع آب، مهندسان مشاور یکم
LEAD_AUTHOR
دالی
بندار
dlbondar@gmail.com
2
رئیس گروه بررسیهای فنی و اجتماعی دفتر مهندسی و معیارهای فنی آب و آبفا وزارت نیرو
AUTHOR
سعید
لطفی
slotfi_1355@yahoo.com
3
کارشناس گروه سیاستگذاری و تخصیص آب دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفا وزارت نیرو
AUTHOR