%0 Journal Article %T تعیین رابطه بین متغیر‌های حدی دما با فراوانی گردو غبارزیست‌محیطی و ارزیابی بهترین مدل پیش‌بینی شاخص FDSD در غرب کشور %J تحقیقات آب و خاک ایران %I دانشگاه تهران %Z 2008-479X %A محمدی, هانیه %A بذرافشان, جواد %D 2022 %\ 07/23/2022 %V 53 %N 5 %P 1093-1109 %! تعیین رابطه بین متغیر‌های حدی دما با فراوانی گردو غبارزیست‌محیطی و ارزیابی بهترین مدل پیش‌بینی شاخص FDSD در غرب کشور %K متغیرهای حدی دما %K همبستگی تاو-کندال %K پیش بینی %K الگوریتم بهترین همسایگی %K شبکه بیزین %R 10.22059/ijswr.2022.342666.669261 %X گرد و غبار همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی مطرح بوده و پیامدهای زیست‌محیطی نامطلوبی را برجای می­گذارد. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه­ی متغیرهای حدی دمایی با طوفان­های گرد و غبار و ارزیابی بهترین مدل جهت پیش­بینی شاخص FDSD در غرب کشور می­باشد. با استفاده از داده­های ساعتی قدرت دید افقی، کدهای سازمان جهانی هواشناسی، نمایه­های حدی دمایی شامل دمای بیشینه (T) و دمای کمینه () در مقیاس ماهانه برای 14 ایستگاه هواشناسی واقع در غرب کشور با طول دورۀ آماری 25 ساله (2014-1990) و ضرایب همبستگی تاو-کندال و پیرسون به ارتباط سنجی پرداخته شد. نقشه ضرایب همبستگی برای نمایش بهتر نتایج به روش اسپلاین (روش شعاع پایه) در نرم­افزار ArcGIS تهیه گردید. همچنین سه مدل هوش مصنوعی شامل الگوریتم بهترین همسایگی (KNN)، برنامه­ریزی بیان ژن (GEP) و شبکه بیزین (BN) جهت پیش­بینی گرد و غبار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که طوفان­های گرد و غباری همبستگی مثبت و معنی­داری با نمایه­های حدی دمایی در 14 ایستگاه مورد مطالعه دارند به نحوی که بالاترین ضریب همبستگی تاو-کندال با شاخص FDSD مربوط به متغیر بیشینه دما در ایستگاه دو گنبدان با مقدار 202/0 و دمای کمینه در ایستگاه سر پل ذهاب با مقدار 242/0 بود. همچنین بالاترین ضریب همبستگی پیرسون با شاخص FDSD  نیز برای متغیر بیشینه دما در ایستگاه دوگنبدان با مقدار 415/0 و دمای کمینه در ایستگاه اسلام آباد با مقدار 211/0 بود. همچنین نتایج پیش­بینی حاکی از عملکرد مناسب روش  KNNمی­باشد که در 13 ایستگاه رتبه نخست را به خود اختصاص داده است و در ایستگاه اسلام­آباد روش BN بهترین عملکرد را داشته است. نتایج نشان داد که این مطالعه می­تواند به درک صحیح وقوع طوفان­های گرد و غبار و بررسی روابط اقلیمی و همچنین کاهش خسارات ناشی از این پدیده در منطقه مورد مطالعه کمک شایانی کند. %U https://ijswr.ut.ac.ir/article_89799_68ac892f6001b44dad81165d3a651ca3.pdf