%0 Journal Article %T مدل‌سازی شبه دوبعدی هیدرولیک جریان و بار بستررودخانه زارم‌رود %J تحقیقات آب و خاک ایران %I دانشگاه تهران %Z 2008-479X %A نبی زاده ولوکلائی, مرتضی %A ظهیری, عبدالرضا %A دهقانی, امیراحمد %A مفتاح هلقی, مهدی %D 2021 %\ 09/23/2021 %V 52 %N 7 %P 1853-1868 %! مدل‌سازی شبه دوبعدی هیدرولیک جریان و بار بستررودخانه زارم‌رود %K روابط تجربی بار بستر %K مدل سازی شبه دوبعدی %K مدل شیونو و نایت %K رودخانه زارم رود %R 10.22059/ijswr.2021.322917.668954 %X تعیین مقدار رسوب حمل شده توسط رودخانه­ها از جنبه­های متعددی حائز اهمیت است. این پارامتر در تعیین ابعاد و مشخصات هندسی سازه­های تنظیم و انحراف جریان، سدهای مخزنی و نیز ایستگاه­های پمپاژ موثر است. در این تحقیق محاسبه دبی جریان و بار بستر رودخانه زارم­رود (در استان مازندران) به کمک مدل ریاضی شبه­دوبعدی شیونو و نایت مورد بررسی قرار گرفته است. این مدل بر مبنای معادلات پیوستگی و مومنتوم ناویر-استوکس بوده و به صورت متوسط در عمق ساده شده است. برای این منظور با استفاده از روش اجزاء محدود، مدل ریاضی مذکور حل عددی شده و پروفیل­های عرضی سرعت جریان در رودخانه زارم­رود در محل ایستگاه هیدرومتری گرم­رود واسنجی شد. مقایسه نتایج مدل مذکور در دبی­های مختلف جریان با داده­های اندازه­گیری شده حاکی از دقت بالای مدل در برآورد توزیع عرضی سرعت جریان است. سپس با استفاده از توزیع عرضی سرعت محاسباتی، توزیع عرضی بار بستر شبیه­سازی شد. نتایج نشان داد که از میان 17 رابطه تجربی بار بستر مورد مطالعه، رابطه رسوبی دوبوی (1879) در هر دو حالت مدل­سازی یک­بعدی و شبه­دوبعدی دارای بهترین دقت است. این رابطه در حالت یک­بعدی با انحراف معیار نسبت ناجوری 34/0 درصد مطابقت بهتری با مقادیر بار بستر اندازه­گیری­شده داشته و نسبت به روابط رسوبی فرایلینک (1952) و میر-پیتر و مولر (1948) به ترتیب با انحراف معیار 46/3 و 33/7 درصد از دقت بالاتری برخوردار می­باشد. نتایج مدل­سازی شبه­دوبعدی بار بستر نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) برای سه رابطه دوبوی، فرایلینک و میر-پیتر و مولر به­ترتیب حدود 45/7، 8/98 و 9/173 است که فقط رابطه دوبوی دقت قابل قبولی داشته و دو رابطه فرایلینک و میر-پیتر و مولر دارای خطای زیادی می­باشند. همچنین مشخص شد که دقت مدل­سازی بار بستر حاصل از رابطه دوبوی در حالت شبه­دوبعدی از یک­بعدی بیشتر است. %U https://ijswr.ut.ac.ir/article_84038_7aa75cb6b72604c5ef7b597f6a6a8635.pdf