%0 Journal Article %T تأثیر تغییرات آب و هوایی و متغیرهای فیزیکی و شیمیایی آب بر اجتماعات فیتوپلانکتونی دریاچه سد ارس %J تحقیقات آب و خاک ایران %I دانشگاه تهران %Z 2008-479X %A گل محمدیان, حدیث %A آقاشریعتمداری, زهرا %A شریعتمداری, زینب %A بذرافشان, جواد %A محبی, فریدون %D 2021 %\ 05/22/2021 %V 52 %N 3 %P 677-691 %! تأثیر تغییرات آب و هوایی و متغیرهای فیزیکی و شیمیایی آب بر اجتماعات فیتوپلانکتونی دریاچه سد ارس %K تغییرات آب و هوایی %K فیتوپلانکتون %K بلوم جلبکی مضر %K سیانوباکتری %R 10.22059/ijswr.2021.312841.668783 %X اقلیم از عناصر مهم تأثیرگذار در عرصه محیط زیست است و مدیریت بهینه زیست‌بوم‌های آبی و خشکی بدون توجه به شرایط اقلیمی امکان­پذیر نیست. در دهه­های اخیر شکوفایی جلبکی اکوسیستم­های آبی رشد قابل‌توجهی داشته است. به نظر می­رسد این افزایش ناشی از تغییرات الگوهای آب و هوایی و تأثیر آن بر توزیع و فراوانی گونه‌های فیتوپلانکتونی است. از مهمترین اهداف پژوهش حاضر به‌عنوان پژوهشی گذشته‌نگر می‌توان به این موارد اشاره نمود: الف) تعیین جوامع غالب فیتوپلانکتونی و ارزیابی تغییرات الگوی پراکنش آنها در دریاچه سد ارس در سال­های 1387 و 1392؛ و ب) بررسی تأثیرعوامل هواشناسی و فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی آب بر رشد جمعیت فیتوپلانکتون­ها در دریاچه سد ارس. در این مطالعه، نمونه‌برداری به صورت فصلی و از سه ایستگاه ورودی سد، وسط دریاچه و خروجی سد انجام شد. در هر ایستگاه نمونه­هایی برای شناسایی و شمارش فیتوپلانکتون­ها و آنالیز فاکتورهای شیمیایی آب جمع­آوری شدند. داده­های ماهواره­ای از سنجنده MODIS دریافت شد و بر مبنای آن مقادیر کلروفیل a  به دست آمد. بالاترین میزان کلروفیل a در تابستان سال­های 1387 و 1392 به‌ترتیب با مقادیر 71/12 و 10 (میلی­گرم بر مترمکعب) ثبت گردید. نتایج نشان داد که فراوانی فیتوپلانکتون­ها همبستگی بالایی با غلظت کلروفیل زیست‌بوم آبی دارد. نتایج آنالیز مؤلفه‌های اصلی و رگرسیون چندگانه نشان داد، دمای هوا بیشترین سهم را در تغییرات غلظت کلروفیل دارد. به‌طوریکه ضریب همبستگی بین میزان کلروفیل و دمای هوا 72/0 محاسبه گردید. همچنین نتایج نشان­دهنده تغییر الگوی جوامع فیتوپلانکتونی در منطقه بسوی غلبه نسبی سیانوباکتری­ها در تمام فصول سال 1392 نسبت به سال 1387 است. به نظر می‌رسد تغییرات الگوی دما و بارش منطقه را می‌توان از عوامل اصلی تأثیرگذار در ارتباط با این تغییر به‌شمار آورد. %U https://ijswr.ut.ac.ir/article_81225_a3b56a5ef431790310397b5fba6b8f5f.pdf