%0 Journal Article %T برآورد ماهواره‌ای بخار آب قابل بارش (PWV) در جو ایران و تحلیل همبستگی مکانی آن با فراسنج‌های آب و هواشناختی %J تحقیقات آب و خاک ایران %I دانشگاه تهران %Z 2008-479X %A رئیس پور, کوهزاد %D 2020 %\ 12/21/2020 %V 51 %N 10 %P 2543-2557 %! برآورد ماهواره‌ای بخار آب قابل بارش (PWV) در جو ایران و تحلیل همبستگی مکانی آن با فراسنج‌های آب و هواشناختی %K برآورد ماهواره‌ای %K آب قابل بارش %K سنجنده AIRS %K همبستگی پیرسون %K اتمسفر ایران %R 10.22059/ijswr.2020.303404.668630 %X بخار آب قابل بارش یکی از کمیت‌های مهمِ هواشناسی، فیزیک جو، هیدرولوژی و تغییرات اقلیمی است که برآورد آن در پیش­بینی مقدار بارش، وقوع سیلاب و سایر پارامترهای هیدرولوژیکی مفید می­باشد. امروزه از تصاویر ماهواره­ای به­‌طور گسترده‌ای برای برآورد بخار آب قابل بارش و تحلیل همبستگی آن با سایر فراسنج‌های آب و هواشناختی استفاده می‌شود. هدف از پژوهش حاضر برآورد مقدار بخار آب قابل بارش و بررسی رابطه‌ی آن با شش متغیر اقلیمی از قبیل دما، فشار، رطوبت نسبی، درصد ابرناکی، بارش و سرعت باد در گستره‌ی جغرافیایی ایران با استفاده از داده‌های ماهواره مبنا می‌باشد. داده‌های مورد استفاده با گام‌های زمانی ماهانه و مکانی° 1°×1 در گستره‌ی اقلیمی جو ایران برای دوره‌ی ‌داده‌برداری 2019 – 2003 انتخاب گردید. برای بررسی رابطه‌ی بین بخار آب قابل بارش با متغیرهای اقلیمی، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. داده‌های رقومی استخراج شده پس از کنترل کیفی و پیش‌پردازش، توسط نرم‌افزارهای تخصصی از قبیلENVI، ArcGIS و Grads برای ساخت لایه‌های رستری بر اساس مرز جغرافیایی کشور ایران به­کار گرفته‌شد. بر اساس نتایج، میانگین آب قابل بارش در جو ایران mm 7/12 ‌است که در مقایسه با میانگین جهانی (mm 6/21)، کم بودن مقدار آب قابل بارش در جو ایران را نشان می دهد. از سویی دیگر مقدار آب قابل بارش در جو ایران از توزیع زمانی و مکانی همگنی برخوردار نیست. به­طوری که بیش­ترین مقدار آن در ناحیه‌ی ساحلی جنوب و شمال و کمترین مقدار آن بر فراز سلسله جبال زاگرس، بخش‌هایی از شمال شرق و شرق ایران و در اولویت بعدی در نواحی بیابانی ایران مرکزی متمرکز است. میانگین همبستگی آماری (پیرسون) بین pwv با دما (R= %86)، با فشار (R= - %89)، با رطوبت نسبی (R= - %88)، با ابرناکی (R= - %32)،  با بارش (R= - %64) و سرعت باد (R= %67) بوده‌است. %U https://ijswr.ut.ac.ir/article_77238_47644f334c38ac542e2378030e57c1a6.pdf