%0 Journal Article %T تهیه نقشه آرسنیک در خاک‌های استان آذربایجان شرقی و بررسی امکان کنترل آزادسازی آن (مطالعه موردی شهرستان هشترود) %J تحقیقات آب و خاک ایران %I دانشگاه تهران %Z 2008-479X %A مارزی, مصطفی %A توفیقی *, حسن %A فرحبخش, محسن %A شهبازی, کریم %D 2020 %\ 10/22/2020 %V 51 %N 8 %P 2101-2110 %! تهیه نقشه آرسنیک در خاک‌های استان آذربایجان شرقی و بررسی امکان کنترل آزادسازی آن (مطالعه موردی شهرستان هشترود) %K آلودگی خاک %K آزادسازی آرسنیک %K خاکهای کشاورزی %R 10.22059/ijswr.2020.299653.668548 %X آرسنیک عنصری سمی بوده و سطوح افزایش‌یافته آن در منابع آب و خاک مشکلات متعددی را برای مردم شهرستان هشترود به وجود آورده است. فقدان اطلاعات در مورد وضعیت خاک منطقه به آرسنیک باعث شد تا تحقیق حاضر با هدف بررسی غلظت و پراکنش آرسنیک در خاک­های منطقه هشترود و بررسی امکان کنترل آزادسازی آن طراحی و اجرا شود. به این منظور 53 نمونه خاک سطحی از منطقه جمع­آوری و غلظت آرسنیک کل آن‌ها اندازه­گیری و نقشه پراکنش غلظت آرسنیک تهیه شد. به‌منظور بررسی امکان کاربرد مواد اصلاحی برای کاهش آزادسازی آرسنیک، پنج نمونه خاک آلوده انتخاب و مواد اصلاحی گچ و هیدروکسید آهن هر کدام در سه سطح به آن‌ها افزوده شد. نتایج نشان داد که خاک­های منطقه آلوده به آرسنیک هستند؛ به­طوری­که میانگین غلظت آرسنیک در کل خاک­های مورد مطالعه 36/49 میلی­گرم بر کیلوگرم بود اما بیش از 80 درصد خاک­های مورد مطالعه غلظتی کمتر از حد مجاز داشتند. خاک­های کشاورزی روستاهای قوپوز و قزللو بیشترین مقدار آلودگی به آرسنیک را داشتند. کاربرد هیدروکسید آهن باعث کاهش معنی­دار آزادسازی آرسنیک در خاک­های مختلف شد؛ به­طوری­که کاربرد 10 تن در هکتار هیدروکسید آهن به ترتیب 5/64، 4/82، 7/83، 9/98 و 100 درصد مقدار آرسنیک محلول را در خاک­های 1، 2، 3، 4 و 5 کاهش داد و افزایش سطح کاربرد در این مطالعه باعث کاهش شدیدتر آزادسازی آرسنیک شد. به‌طور مشابه گچ نیز باعث کاهش معنی­دار آزادسازی آرسنیک شد و آزادسازی کمتر آرسنیک با افزایش کاربرد گچ مشاهده شد. در مقایسه با گچ، هیدروکسید آهن ماده اصلاحی بسیار مؤثرتر و مناسب‌تری می­باشد. %U https://ijswr.ut.ac.ir/article_76551_41e1f3402ad6a909d3235b83d66a48d2.pdf